Khi nhà vườn làm du lịch

Khách tham quan thưởng thức trái cây tại vườn ở H.Cẩm Mỹ. Ảnh: H.LỘC

* Tour 0 đồng

Thay vì bán sầu riêng, bơ cho thương lái theo kiểu truyền thống, 2 năm nay, anh Khương Lê Minh, ấp 4 (xã Sông Nhạn, H.Cẩm Mỹ) tự bán sản phẩm tại nhà. Trái cây chín tới đâu, anh bán hết tới đó. Nhiều khi, anh Minh còn phải đặt hàng vườn bên cạnh cho khách.

Anh Minh đã tìm hiểu các mô hình du lịch sinh thái vườn ở TP.Long Khánh, H.Xuân Lộc, một số địa phương trong và ngoài tỉnh. Cách làm này có ưu điểm là giúp nhà vườn vừa thu được tiền vé, vừa bán được trái cây. Tuy nhiên, mức phí 70-100 ngàn đồng/người/lượt tham quan là khá cao, mỗi người chỉ có thể đến vườn 1 lần/mùa. Đó là chưa kể, có nhà vườn bán vé cho khách vào nhưng chỉ được tham quan, chụp hình mà không được thưởng thức đặc sản do trái cây quá ít, đơn điệu, trái chưa chín. Sau thời gian suy tính, anh Minh quyết định làm tour du lịch 0 đồng ngay tại vườn cây ăn quả của gia đình. Du khách vào vườn không mất tiền mua vé, được tính “giá nhà vườn” nếu có nhu cầu thưởng thức và mua trái cây sạch.

Ban đầu, khi khách đến thăm vườn, thưởng thức trái cây, nếu có ý định mua trái cây về làm quà, anh tính tiền bằng, có khi thấp hơn giá bán cho thương lái. Người này chia sẻ với người khác, số lượng người tìm đến vườn trái cây của anh ngày một nhiều. Anh Minh không phải bán trái cây cho thương lái nữa, ngược lại còn phải đặt thêm sản phẩm của các nhà vườn bên cạnh cho khách. “Khách vào vườn, tôi dẫn họ đi tham quan, giới thiệu quy trình trồng và chăm sóc, một số loại cho họ nếm thử miễn phí trước khi mua. Khách mua về làm quà, tôi tính tiền bằng hoặc thấp hơn giá bán cho thương lái, ai cũng thích” - anh Minh vui vẻ cho biết.

Tương tự, nhiều năm nay, đến mùa thu hoạch, gia đình chị Đỗ Thị Thơm (ấp 7, xã Bình Sơn, H.Long Thành) mở cửa vườn đón khách tham quan và thưởng thức. Cách làm này giúp gia đình chị không phải đi chợ bán trái cây mà vẫn thu tiền triệu mỗi ngày.

Khách tham quan thưởng thức trái cây tại vườn ở TP.Long Khánh

Chị Thơm cho biết, gia đình có gần 2,5ha vườn cây ăn trái trồng sầu riêng, măng cụt, bơ, chôm chôm... Những năm được giá thì có lợi nhuận, những năm dội hàng, xuất khẩu gặp khó khăn, chị lỗ công chăm sóc. Từ khi phát triển mô hình du lịch vườn, chị không phải lo đầu ra cho sản phẩm, không lo tư thương ép giá. Để bù cho khoản tiền vé rất rẻ, chị Thơm kinh doanh thêm ăn uống phục vụ du khách đến vườn. Không chỉ gia đình chị, hơn chục hộ gia đình tại ấp 7, xã Bình Sơn cũng được hưởng lợi từ mô hình nhà nông tự làm du lịch, tự bán sản phẩm của chị Thơm.

Thời gian qua, do ảnh hưởng của dịch Covid-19, xuất khẩu nông sản ngưng trệ, giá rớt, thương lái không mua, bà Vũ Thị Nhân (xã Sông Ray, H.Cẩm Mỹ) nghĩ ra cách livestream trên mạng xã hội để “cứu” vườn xoài cát hơn 1ha đang cho thu hoạch. Ban đầu, bà chỉ bán lẻ được vài kg xoài qua hình thức giao nhận, nhưng dần dần, bà Nhân tiêu thụ được cả tấn ngay tại vườn.

Bà Nhân cho biết, ban đầu người mua chỉ có bạn bè, người quen, sau đó, có nhiều mối bán lẻ, các gia đình ở thành phố, các bạn trẻ tìm đến tận vườn mua xoài. Khách đến vườn bà cho tham quan chụp hình, ăn xoài miễn phí, khi mua về mới tính tiền với mức giá thấp hơn ngoài thị trường khoảng 3-5 ngàn đồng/kg. Nhiều người quay trở lại lần 2, lần 3 để mua xoài, nay vườn đã hết.

* Lợi đôi đường

So với mô hình du lịch sinh thái có bán vé, hình thức cho du khách vào vườn tham quan miễn phí và tính tiền khi mua trái cây mà một số hộ nông dân đang thực hiện nhận được phản hồi tích cực từ du khách, người dùng. Người tiêu dùng, du khách không phải lo lắng chi phí tham quan, chất lượng trái cây, không lo bị “chặt chém” mà vẫn được thưởng thức đặc sản sạch, giá rẻ; nhà vườn không lo bị ép giá, không phải bỏ công và chi phí ra chợ bán hàng mà vẫn tiêu thụ được nông sản tại vườn. Tuy nhiên, đây vẫn là mô hình tự phát.

Chị Đỗ Thị Thơm, chủ vườn trái cây ở H.Long Thành cho rằng, để phát triển mô hình tham quan, du lịch vườn cây trái, địa phương cần tổ chức xây dựng, quảng bá thương hiệu để du khách chủ động tìm đến. Hiện nay, khách biết thông tin về vườn chủ yếu là do truyền miệng từ người này sang người khác hoặc qua mạng xã hội, nhiều người còn e dè vì chưa biết đường đi, chưa biết giá cả, chất lượng từng vườn. Bên cạnh đó, cần quản lý tốt hình thức nhà vườn tự kinh doanh, không để vì xảy ra tình trạng thu tiền vé quá cao ảnh hưởng đến các nhà vườn khác.

Chị Nguyễn Thị Loan, khách tham quan vườn sầu riêng 0 đồng tại H.Cẩm Mỹ cho biết, đây là mô hình du lịch vườn lần đầu chị biết đến. Đến vườn trái cây này, chị không tốn tiền mua vé, không tốn nhiều chi phí mà vẫn mua được sản phẩm sạch, ngon, giá rẻ. Thêm vào đó, cả gia đình còn có chuyến trải nghiệm đáng nhớ. “Chắc chắn tôi sẽ quay lại đây vào mùa trái chín năm sau” - chị Loan cho hay.

Cũng giống mô hình đón du lịch sinh thái vườn có thu phí, hình thức cho du khách tham quan miễn phí và bán sản phẩm “giá nhà vườn” mà một số hộ nông dân đang làm tuy không phải là mới, nhưng đem lại lợi ích cho cả nhà vườn lẫn người tiêu dùng. Đây là hướng đi tích cực giúp nhà nông tiêu thụ được sản phẩm. Tuy nhiên, để mô hình du lịch sinh thái này phát triển bền vững cần có sự quy hoạch hợp lý, sự liên kết giữa những hộ nông dân làm vườn để tận dụng luân chuyển mùa vụ của cây ăn trái, tạo thêm dịch vụ phục vụ du khách tham quan, xây dựng thương hiệu cho trái cây Đồng Nai và du lịch sinh thái vườn.

Ðược thiên nhiên ưu đãi về đất đai, khí hậu, nguồn nước, Đồng Nai trở thành “thủ phủ” của nhiều loại cây ăn trái thơm ngon nức tiếng, có giá trị kinh tế cao như: bưởi Tân Triều, sầu riêng Long Khánh, chôm chôm Bình Lộc, dâu An Phước, mãng cầu Tân Phú, xoài cát Xuân Lộc…, tuy nhiên, chủ yếu mới dừng lại ở các liên kết nhỏ, nhà vườn làm du lịch tự phát. Để nâng cao nguồn thu, xây dựng thương hiệu cho nông sản Đồng Nai, quảng bá sản phẩm đến đông đảo người dùng trong và ngoài nước, vài năm trở lại đây, mô hình du lịch sinh thái vườn được khuyến khích phát triển. Ngoài ra, cần có sự đầu tư bài bản, quy hoạch vùng phát triển nông sản gắn với phát triển du lịch.

Hoàng Lộc