Khi 'tủ thuốc dân số' cạn

Cán bộ chuyên trách dân số xã Ba Sơn tuyên truyền cho người dân về các biện pháp chăm sóc sức khỏe sinh sản, kế hoạch hóa gia đình

Chị Nông Thị T., thôn Nà Thâm, xã Ba Sơn đã đến hạn thay vòng tránh thai cách đây gần 1 tháng nhưng vẫn chưa được cấp vòng mới. Chị T. chia sẻ: Vòng cũ đã đến thời hạn thay, nhưng hỏi trạm y tế thì họ nói chưa có. Tôi đành phải chờ, chưa biết đến bao giờ. Cán bộ cũng hướng dẫn đến phòng khám tư nhân để đặt nhưng đường xa, lại tốn chi phí nên đến giờ tôi vẫn chưa làm được.

Nếu chị T. không thể thay vòng sẽ đối diện với nguy cơ mang thai ngoài ý muốn và các vấn đề về sức khỏe. Với điều kiện kinh tế hạn chế, việc tự bỏ chi phí đến phòng khám tư nhân làm là gánh nặng không nhỏ với gia đình chị. Câu chuyện của chị T. chỉ là một trong rất nhiều trường hợp tại vùng biên gặp khó khăn trong thực hiện KHHGĐ khi hệ thống cấp phát miễn phí bị gián đoạn.

Ba Sơn là xã biên giới có hơn 2.100 hộ dân, trong đó có hơn 1.500 phụ nữ trong độ tuổi sinh đẻ, thuộc đối tượng được cấp phát phương tiện tránh thai miễn phí. Mặc dù giao thông khó khăn nhưng với sự kiên trì của đội ngũ cán bộ làm công tác dân số, nhận thức của bà con nơi đây về công tác dân số - KHHGĐ từng bước được cải thiện. Những năm gần đây, phụ nữ trong độ tuổi sinh đẻ đã ý thức lựa chọn, sử dụng các biện pháp tránh thai hiện đại để thực hiện KHHGĐ. Hằng năm, Trạm Y tế xã tiếp nhận phương tiện tránh thai để cấp phát cho người dân. Thế nhưng từ đầu năm 2025 đến nay, xã chưa nhận được bất cứ lô nào. Kho dự trữ cũ cũng cạn dần, đến đầu tháng 9/2025 đã cạn sạch.

Mở tủ thuốc KHHGĐ, bên trong chỉ còn vài tờ rơi tuyên truyền, các loại phương tiện tránh thai (bao cao su, viên uống tránh thai, vòng) đều hết, chị Đỗ Thị Kim Oanh, cán bộ chuyên trách dân số xã Ba Sơn cho hay: Vì là xã vùng ba, biên giới nên tất cả phụ nữ trong độ tuổi sinh đẻ đều thuộc đối tượng được cấp phát phương tiện tránh thai miễn phí. Trước đây, khi có kinh phí, xã vận động, cấp phát đều đặn, ưu tiên người dân ở thôn xa. Nhưng nay, người dân đến hỏi, không có phương tiện cấp phát chúng tôi đành phải giải thích và hướng dẫn mua ngoài nhưng những hộ nghèo, cận nghèo vẫn chờ được cấp phát để tiếp tục sử dụng.

Với những khó khăn đó, từ đầu năm 2025 đến nay, toàn xã có 265 người mới sử dụng các biện pháp tránh thai hiện đại, giảm gần 20% so với cùng kỳ năm 2024. Tỷ lệ phụ nữ trong độ tuổi sinh đẻ sử dụng các biện pháp tránh thai hiện đại đạt 64%, thấp hơn so với mặt bằng chung của các xã thuộc Trung tâm Y tế khu vực Cao Lộc (67%). Bà Hoàng Thị Nga, Phó Trưởng Phòng Dân số TTYT Cao Lộc trao đổi: Từ đầu năm 2025 đến nay, chúng tôi chưa được tiếp nhận phương tiện tránh thai miễn phí như các năm trước để phân bổ cho các xã. Đề án 818 về xã hội hóa cung ứng hàng hóa, dịch vụ KHHGĐ bị tạm dừng triển khai từ tháng 5/2025 càng khiến công tác dân số thêm khó khăn, nhất là ở các xã vùng ba, biên giới.

Thiếu kinh phí, thiếu phương tiện tránh thai khiến công tác dân số ở vùng biên như Ba Sơn đang gặp không ít trở ngại. Tuy nhiên, đây cũng là thời điểm để các cấp, ngành liên quan rà soát, cân đối nguồn lực, bảo đảm phân bổ kịp thời cho địa bàn khó khăn. Khi chính sách được tiếp sức bằng hành động cụ thể, “tủ thuốc dân số” ở vùng biên sẽ được bổ sung, giúp người dân yên tâm thực hiện KHHGĐ, ổn định cuộc sống, góp phần giữ vững thành quả dân số toàn tỉnh.

MINH NGỌC