Kho bạc Nhà nước: Kiến tạo hành lang pháp lý, đồng hành cùng chính quyền địa phương 2 cấp

Chủ động từ sớm, xây dựng hành lang pháp lý vững chắc

Việc triển khai mô hình chính quyền địa phương 2 cấp là một chủ trương lớn của Đảng, Nhà nước, nhằm tinh gọn bộ máy, nâng cao hiệu quả điều hành. Trong tiến trình đó, Kho bạc Nhà nước đã chủ động nhận diện sớm các yêu cầu nghiệp vụ, từ đó kiến tạo hành lang pháp lý và vận hành hệ thống một cách nhịp nhàng, không để xảy ra gián đoạn trong quản lý ngân sách.

Kho bạc Nhà nước đã kiến tạo hành lang pháp lý, đồng hành cùng chính quyền địa phương 2 cấp. Ảnh minh họa: H.T

Cụ thể, ngay sau khi Bộ Chính trị ban hành Kết luận số 127-KL/TW ngày 28/2/2025, Kho bạc Nhà nước đã gấp rút ban hành các văn bản hướng dẫn nội bộ cũng như phối hợp với Bộ Tài chính ban hành văn bản hướng dẫn các địa phương. Các tài liệu này bao quát đầy đủ các nghiệp vụ then chốt như: chuyển đổi dữ liệu, mở tài khoản, hạch toán ngân sách, sử dụng mã hiệu, nhập dự toán, quản lý tài khoản tiền gửi và vận hành TABMIS (Hệ thống thông tin quản lý ngân sách và kho bạc) tại cấp xã…

Trong nội bộ hệ thống, Kho bạc Nhà nước đã ban hành 2 công văn quan trọng là 5569/KBNN-CSPC và 8241/KBNN-CSPC kịp thời hướng dẫn quy trình bàn giao, chuyển đổi, đặc biệt là với những đơn vị hành chính bị giải thể, sáp nhập. Nhờ đó, hệ thống Kho bạc Nhà nước vận hành ổn định, thống nhất từ trung ương đến địa phương.

Đối với các địa phương, Kho bạc Nhà nước đã thể hiện tinh thần trách nhiệm cao khi đồng hành xây dựng và phổ biến hàng loạt văn bản quan trọng như: Thông tư 41/2025/TT-BTC ngày 16/6/2025 sửa đổi, bổ sung quy định về vận hành, khai thác TABMIS; hướng dẫn đăng ký và sử dụng tài khoản tại Kho bạc Nhà nước và quy định hệ thống mục lục ngân sách nhà nước. Đây là nền tảng pháp lý vững chắc cho các nghiệp vụ tài chính - ngân sách trong mô hình mới.

Công văn 9682/BTC-KBNN (30/6/2025) hướng dẫn sử dụng mã Chương trong Mục lục ngân sách nhà nước; Công văn 11357/BTC-KBNN (25/7/2025) hướng dẫn chi tiết về mở và sử dụng tài khoản ngân sách cấp xã tại KBNN.

Đồng thời, Kho bạc Nhà nước còn ban hành 1 loạt công văn hướng dẫn mã hiệu, cập nhật danh mục điện tử dùng chung phục vụ giao dịch.

Những văn bản này không chỉ là những quy định hành chính đơn thuần mà còn thể hiện rõ tầm nhìn và sự chủ động của Kho bạc Nhà nước trong việc kiến tạo một hành lang pháp lý đồng bộ, rõ ràng, giúp các địa phương có cơ sở vững chắc để triển khai nhiệm vụ tài chính – ngân sách trong mô hình chính quyền mới.

Đồng hành tháo gỡ khó khăn - hỗ trợ tận nơi, tận chỗ

Triển khai mô hình tổ chức mới tại cấp xã là một thay đổi lớn, kéo theo những vướng mắc về tài chính - kế toán, đặc biệt trong giai đoạn chuyển tiếp. Nhận thức được điều đó, Kho bạc Nhà nước đã vào cuộc sớm, không chỉ ở vai trò ban hành văn bản mà còn trực tiếp hỗ trợ, giải đáp, hướng dẫn tại chỗ cho các địa phương.

Kho bạc Nhà nước đã tiếp nhận và hỗ trợ gần 2.000 yêu cầu từ các Kho bạc Nhà nước khu vực liên quan đến tổ chức chính quyền địa phương 2 cấp. Ảnh minh họa: T.N

Một trong những điểm sáng là việc Kho bạc Nhà nước đã tiếp nhận và hỗ trợ gần 2.000 yêu cầu từ các Kho bac Nhà nước khu vực liên quan đến tổ chức chính quyền địa phương 2 cấp. Đồng thời, thiết lập đường dây nóng, tổ chức họp trực tuyến, cử cán bộ chuyên môn hỗ trợ địa phương tháo gỡ từng nghiệp vụ cụ thể.

Đặc biệt, tại hội nghị trực tuyến với các địa phương về hướng dẫn triển khai các công việc liên quan đến lĩnh vực tài chính – ngân sách khi tổ chức vận hành chính quyền địa phương 2 cấp đối với cấp xã, do Bộ Tài chính chủ trì được tổ chức mới đây, đại diện Kho bạc Nhà nước đã trực tiếp lắng nghe và giải đáp nhiều nhóm vấn đề trọng yếu.

Cụ thể là việc mở tài khoản, bố trí kế toán tại cấp xã, Kho bạc Nhà nước đã hướng dẫn mở tài khoản theo Nghị định 11/2020/NĐ-CP, Thông tư 18/2020/TT-BTC, đồng thời bổ sung hướng dẫn cụ thể tại Công văn 11357/BTC-KBNN. Các loại tài khoản dành cho khối Đảng, quốc phòng, an ninh… đều được quy định chi tiết, đảm bảo đúng quy định nhưng vẫn linh hoạt theo thực tế địa phương.

Về chi trả lương, phụ cấp, chi thiết yếu, hiện nhiều đơn vị gặp khó khăn do chưa có tài khoản, kế toán, con dấu. Kho bạc Nhà nước đã hướng dẫn tạm ứng dự toán, kiểm soát thanh toán phù hợp với thực tế và quy định tại Thông tư 17/2024/TT-BTC, đảm bảo chi trả không bị đình trệ.

Về đăng ký chữ ký giao dịch với Kho bạc Nhà nước, Kho bạc đã quy định rõ hai chữ ký đại diện theo từng mô hình tổ chức mới, đồng thời cho phép địa phương linh hoạt bố trí nhân sự phù hợp.

Về nhập dự toán ngân sách xã trên hệ thống TABMIS, theo Thông tư 41/2025/TT-BTC, Kho bạc Nhà nước nơi giao dịch thực hiện nhập, phê duyệt bút toán dự toán và nhập lệnh chi tiền của ngân sách cấp xã trên TABMIS. Điều này giúp các địa phương yên tâm về sự hỗ trợ nghiệp vụ từ Kho bạc Nhà nước trong giai đoạn chuyển đổi.

Đối với các tài khoản tiền gửi cấp huyện còn tồn sau sáp nhập, Kho bạc Nhà nước đã có hướng dẫn cụ thể theo Nghị quyết 190/2025/QH15 và Công văn 4205/BTC-NSNN. Việc tiếp nhận tài khoản, cập nhật hồ sơ pháp lý, và điều chuyển dữ liệu được thực hiện đồng bộ, đảm bảo tính liên tục.

Có thể nói, trong suốt quá trình triển khai, Kho bạc Nhà nước không chỉ là “cơ quan kiểm soát chi” thuần túy, mà thực sự trở thành đối tác chuyên môn - pháp lý tin cậy của cấp xã, giúp các địa phương vượt qua những lúng túng ban đầu trong quá trình vận hành mô hình chính quyền mới.

Chuyển đổi mô hình tổ chức chính quyền địa phương là bước đi chiến lược nhằm hiện đại hóa nền hành chính quốc gia, hướng tới bộ máy gọn nhẹ, vận hành hiệu quả. Trong hành trình ấy, vai trò kiến tạo và đồng hành của Kho bạc Nhà nước đã góp phần quan trọng tạo nền tảng vững chắc về tài chính – ngân sách tại cấp cơ sở.

Không dừng lại ở việc hoàn thiện thể chế, Kho bạc Nhà nước đang từng bước chuyển mình theo hướng hiện đại, số hóa toàn diện, lấy người dân và đơn vị sử dụng ngân sách làm trung tâm phục vụ. Bằng nỗ lực không ngừng nghỉ trong xây dựng hành lang pháp lý, hỗ trợ nghiệp vụ và tháo gỡ thực tiễn, Kho bạc Nhà nước sẽ tiếp tục lắng nghe, cải tiến và chủ động đưa ra các giải pháp kịp thời để đảm bảo dòng chảy ngân sách quốc gia luôn thông suốt, minh bạch, hiệu quả, góp phần vào sự phát triển bền vững của nền kinh tế - xã hội.

Vân Hà