Khó khăn bủa vây hai dự án thành phần phục vụ nối thông đường Hồ Chí Minh

Báo cáo Bộ Xây dựng về tình hình triển khai dự án đường Hồ Chí Minh, Ban QLDA đường Hồ Chí Minh (chủ đầu tư) cho biết, tính đến cuối tháng 8/2025, trong 3 dự án thành phần đang thi công, đoạn Chơn Thành - Đức Hòa (74km) đạt sản lượng 77% giá trị hợp đồng, đáp ứng kế hoạch cơ bản hoàn thành trong năm 2025.

Một đoạn tuyến đường Hồ Chí Minh đoạn Chơn Thành - Đức Hòa qua TP.HCM đã cơ bản hoàn thành, sẵn sàng thông xe trong năm 2025 (Ảnh: Vĩnh Phú).

Tuy nhiên, tiến độ 2 đoạn còn lại là Chợ Chu - Ngã ba Trung Sơn (28,5km) và Rạch Sỏi - Bến Nhất, Gò Quao - Vĩnh Thuận (55km) đang bị ảnh hưởng lớn, nguy cơ khó hoàn thành trong năm nay bởi vướng mắc mặt bằng về vật liệu.

Cụ thể, đối với đoạn Chợ Chu - Ngã ba Trung Sơn, sau hơn một năm khởi công (6/2024), sản lượng thực hiện đến nay đạt khoảng 28%.

Đến cuối tháng 8, tỷ lệ bàn giao mặt bằng mới đạt 94%. Trong đó, tỉnh Thái Nguyên cơ bản hoàn thành GPMB (12,24km); Tỉnh Tuyên Quang còn hơn 1km trên tổng chiều dài gần 17km dự án đi qua chưa bàn giao và hơn 2km đã bàn giao nhưng phải điều chỉnh thiết kế do ảnh hưởng của cơn bão Yagi dẫn đến phải thu hồi bổ sung đất và chuyển mục đích sử dụng rừng.

Một thách thức lớn cũng được đưa ra khi khu vực dự án Chợ Chu - Ngã ba Trung Sơn đang là cao điểm mùa mưa với nhiều diễn biến bất thường. Mặc dù ban quản lý dự án đã chỉ đạo nhà thầu tranh thủ thời tiết thuận lợi đẩy tiến độ, bù sản lượng bị chậm nhưng việc hoàn thành trong năm 2025 vẫn khó khả thi.

"Ban QLDA đang chỉ đạo các nhà thầu lập lại tiến độ thi công tổng thể, tập trung mọi nguồn lực, quyết tâm đến hết năm nay hoàn thành toàn bộ nền đường", Ban QLDA đường Hồ Chí Minh thông tin.

Với đoạn Rạch Sỏi - Bến Nhất, Gò Quao - Vĩnh Thuận (55km) khởi công tháng 3/2024, sản lượng thi công đến nay mới đạt khoảng 44%.

Theo chủ đầu tư, xuất phát từ một số nguyên nhân khách quan, tại thời điểm khởi công, dự án mới được bàn giao hơn 8km mặt bằng bên phải tuyến đi trùng với đường hiện hữu nhưng vướng mặt bằng kỹ thuật nên chưa thể thi công ngay.

Đến tháng 9/2024, các địa phương mới bàn giao thêm mặt bằng và hiện tỷ lệ GPMB mới đạt trên 95% (tương ứng gần 43km). Dự án còn gần 2,5km và 1 vị trí cầu chưa bàn giao mặt bằng, một số công trình hạ tầng kỹ thuật cũng chưa được di dời.

Mặt khác, khi lập dự án và tổng mức đầu tư, toàn bộ chi phí GPMB được lấy theo bảng giá đất do địa phương ban hành. Khi địa phương thực hiện đo đạc, kiểm đếm và phê duyệt phương án đền bù, kinh phí GPMB lấy theo đơn giá thực tế có sự chênh lệch lớn, tổng mức đầu tư bị vượt, phải thực hiện các thủ tục điều chỉnh chủ trương đầu tư và điều chỉnh dự án nên công tác GPMB chưa hoàn thành.

Riêng về vật liệu, dự án được triển khai vào thời điểm nhiều dự án trọng điểm khác trong khu vực cũng đang được đầu tư xây dựng nên các địa phương không bố trí được mỏ vật liệu cho dự án.

Đến ngày 24/6/2024, sau khi Thủ tướng Chính phủ chỉ đạo tỉnh Tiền Giang (nay là tỉnh Đồng Tháp) bố trí mỏ cho dự án, ban quản lý dự án mới tiếp cận và triển khai thủ tục. Đến ngày 9/3/2025, tỉnh Đồng Tháp mới cấp giấy phép khai thác khoáng sản mỏ Hòa Hưng 1 với trữ lượng hơn 1,8 triệu m3, công suất khai thác chỉ 650.000m3/năm.

Đáng nói, các mỏ được địa phương cấp cho doanh nghiệp khai thác theo cơ chế thương mại, việc hoàn thiện các thủ tục kéo dài, quá trình khai thác phải bóc tầng phủ dày cộng với việc phải thay đổi phương pháp khai thác từ xáng cạp sang xói hút, đến nay, khối lượng vật liệu cấp cho dự án mới đạt khoảng 40.000m3.

Khó khăn nguồn vật liệu, các nhà thầu đã chủ động nguồn vật liệu thương mại để thi công, trong đó có nguồn cát nhập khẩu cơ bản đáp ứng nhu cầu sử dụng. Song, hầu hết các địa phương không công bố giá cát thương mại mà chỉ công bố giá cát của các mỏ trong khu vực nên có sự chênh lệch lớn giữa giá được duyệt trong dự toán và giá thực tế mua.

Thực tế này khiến các nhà thầu có tâm lý trông chờ nguồn vật liệu từ các mỏ do địa phương cấp.

Tính đến 22/8, tổng khối lượng cát đưa về dự án mới đạt hơn 1 triệu m2 trên tổng nhu cầu 2,3 triệu m3 và chủ yếu lấy từ nguồn thương mại.

Trước những khó khăn gặp phải, Ban QLDA đường Hồ Chí Minh cho biết sẽ tiếp tục phối hợp chặt chẽ với địa phương triển khai các thủ tục, phấn đấu bàn giao mặt bằng sạch toàn bộ cho dự án đoạn Rạch Sỏi - Bến Nhất, Gò Quao - Vĩnh Thuận trong tháng 9/2025 và trong tháng 10/2025 đối với dự án đoạn Chợ Chu - Ngã ba Trung Sơn.

Đơn vị quản lý dự án cũng kiến nghị Bộ Xây dựng xem xét, báo cáo cấp có thẩm quyền cho lùi thời gian hoàn thành hai dự án nêu trên sang năm 2026.

Nam Khánh