Khó khăn của Australia khi chuyển sang sử dụng xe điện

Xe điện và trạm sạc ở Australia. Ảnh: Reuters

Tuy nhiên, câu hỏi được đặt ra hiện nay là Australia sẽ thực hiện thay đổi như thế nào? Và Australia đang thua kém các nước khác ra sao trong vấn đề này?

Dù Australia là một quốc gia thịnh vượng, song giao thông vận tải của nước này vẫn phụ thuộc nhiều vào nhiên liệu hóa thạch. Các loại ô tô mới ở Australia tiêu hao nhiên liệu nhiều hơn 40% so với các loại ô tô tương đương ở Liên minh châu Âu (EU). Đặc biệt, ô tô hiện chiếm gần 1/5 tổng lượng khí thải của Australia.

Sau khi cho rằng đất nước đang trở thành “bãi rác” của những loại ô tô sử dụng công nghệ cũ, Công đảng sẽ yêu cầu các công ty bán những loại ô tô tiết kiệm nhiên liệu hơn bằng cách đưa ra tiêu chuẩn tiết kiệm nhiên liệu trong những tháng tới. Công đảng tuyên bố thỏa thuận về vấn đề này - vẫn đang trong quá trình tham vấn - sẽ dẫn đến việc nhiều người mua ô tô điện hơn.

Bộ trưởng Năng lượng Australia Chris Bowen cho biết: “Do không có một tiêu chuẩn nào về tiết kiệm nhiên liệu nên các hộ gia đình và doanh nghiệp ở Australia... phải trả nhiều chi phí nhiên liệu hơn cho ô tô của họ vì các nhà sản xuất ưu tiên cung cấp xe tiết kiệm nhiên liệu hơn cho các quốc gia có tiêu chuẩn về tiết kiệm nhiên liệu”.

Công ty The Good Car bán ô tô điện mới và xe đã qua sử dụng. Người đồng sáng lập công ty là Anton Vikstom cảnh báo thông báo của chính phủ được hoan nghênh nhưng vẫn còn một số rào cản phải vượt qua và chưa chắc đã giúp Australia vượt lên dẫn trước về "phổ cập" ô tô điện. Câu hỏi đặt ra là: Australia phải mất bao lâu và làm sao để theo kịp các nước khác?

Theo số liệu thống kê, ô tô điện chiếm gần 10% tổng số xe mới được bán vào năm 2021 ở các quốc gia thành viên của Cơ quan Năng lượng Quốc tế.

Trong năm đó, mức tiêu thụ ô tô điện của Australia chỉ đạt 2,8%. Khi so sánh với các quốc gia giàu có khác, những con số thậm chí còn có sự chênh lệch rõ rệt hơn. Đánh giá theo thị phần ô tô điện, 10 quốc gia hàng đầu đều ở châu Âu. Ô tô điện chiếm tới 86% số xe mới được bán ở Na Uy trong năm 2021, tiếp theo là các nước láng giềng Bắc Âu gồm Iceland (72%), Thụy Điển (43%), Đan Mạch (35%) và Phần Lan (32%).

Doanh số ô tô điện toàn cầu đã tăng gấp đôi trong giai đoạn 2020-2021, với phần lớn mức tăng trưởng là nhờ Trung Quốc, thị trường xe điện riêng lẻ lớn nhất thế giới. Ước tính, 3,3 triệu chiếc xe điện đã được bán ở Trung Quốc trong năm 2021.

Australia cũng tụt hậu so với Mỹ (4,2%) và Canada (5,5%), nhưng đứng trên Nhật Bản (1%) và Ấn Độ (0,4%). Tại sao doanh số ô tô điện ở Australia quá thấp? Câu trả lời là do giá cả và sự trì hoãn. Cơ sở hạ tầng là một vấn đề. Không giống như nhiều quốc gia có tỷ lệ sử dụng ô tô điện cao, chẳng hạn như Thụy Sỹ, Australia là một vùng đất rộng lớn và phải mất nhiều ngày để đi xuyên đất nước, nghĩa là có thể cần đến các trạm sạc trên hàng chục nghìn km. Tuy nhiên, với mức độ hiếm hoi của những chuyến đi như vậy, ông Vikstrom khẳng định rằng vấn đề "có lẽ không tệ như mọi người nghĩ". Ông nêu rõ: "Tôi gọi đó là 'Thế tiến thoái lưỡng nan của Nullarbor'. Mọi người luôn nghĩ rằng họ sẽ thực hiện chuyến đi đáng nhớ trong đời xuyên qua đồng Nullarbor, và chiếc xe họ có ngày nay cần phải làm được điều đó. Thực sự thì hầu hết mọi người chỉ dành phần lớn thời gian để lái xe quanh thành phố”.

Hiện có khoảng 3.700 trạm sạc ô tô điện trên khắp Australia, với 1 trạm hoặc 2 trạm thường được đặt tại mỗi trạm bơm xăng. Ngoài ra, còn thiếu nghiêm trọng các trạm sạc nhanh - với thời gian sạc mỗi xe trong khoảng 15 phút – vốn là nhân tố sẽ khiến ô tô điện trở nên hấp dẫn hơn. Một trong những vấn đề quan trọng khác là thiếu thị trường xe cũ, nghĩa là bất kỳ ai muốn mua ô tô điện đều phải bỏ ra số tiền lớn. Một mẫu xe mới thường có giá lên tới 60.000 AUD (khoảng 40.200 USD), khiến hầu hết người dân Australia không mua nổi. Hầu hết các nhà sản xuất cũng ưu tiên chế tạo xe chạy bên phải đường, khiến cho thị trường Australia xếp ở cuối hàng.

Ngoài ra, cũng có những vấn đề khác. Khi ông Bill Shorten đề xuất mục tiêu ô tô điện chiếm 50% số ô tô lưu thông trên đường ở Australia vào năm 2030, cựu Thủ tướng Scott Morrison đã cho rằng lãnh đạo Công đảng khi đó muốn nhiều người Australia "không có ngày nghỉ cuối tuần". Ông Morrison đã tiếp tục dẫn dắt Liên đảng giành chiến thắng năm 2019. Ông Viktorom đặt câu hỏi: "Nếu chính phủ liên bang nói khó như vậy, ai sẽ đến đây để bán sản phẩm của họ?". Ông Vikstrom nói rằng khó khăn trong việc thúc đẩy người dân Australia chuyển hướng sang sử dụng ô tô điện là điều "không thể xem nhẹ". Ông nói: “Lưới điện của Australia chủ yếu tập trung vào các thành phố lớn trên bờ biển phía Đông và việc mở rộng sẽ rất tốn kém".

Số lượng các mô hình có sẵn cho người tiêu dùng Australia cũng bị hạn chế. Thị trường hiện đang bị chi phối bởi xe sedan và xe thể thao đa dụng (SUV) với những chiếc xe điện đầu tiên chỉ mới xuất hiện gần đây. Ông Vikstrom cho biết: "Rất ít loại xe tải và không có loại xe hơi nhỏ nào được cung cấp. Vì vậy, chúng tôi thực sự không có tất cả các mẫu xe hiện có trên thị trường"./.

Thanh Tú (P/v TTXVN tại Sydney)