Khó khăn trong thu hút đầu tư dự án nước sạch nông thôn
Những năm qua, việc cung cấp nước sạch đến người dân trên địa bàn tỉnh được cấp ủy chính quyền các cấp quan tâm triển khai thực hiện đạt kết quả đáng khích lệ; đặc biệt, Nghị quyết số 19 của HĐND tỉnh ban hành ngày 14/12/2020 về chính sách hỗ trợ đầu tư dự án cung cấp nước sạch và hỗ trợ giá nước sạch cho vùng nông thôn tỉnh Vĩnh Phúc giai đoạn 2021 - 2025 đã tạo đà cho việc thu hút đầu tư vào lĩnh vực nước sạch trên địa bàn tỉnh. Tuy nhiên, trên thực tế, việc thu hút đầu tư các dự án nước sạch vẫn rất khiêm tốn.
Nhà máy nước sạch Sông Lô do Công ty cổ phần đầu tư xây dựng cấp nước Vĩnh Phúc đầu tư xây dựng từ 2018, trị giá hơn 130 tỷ đồng với thiết bị hiện đại đã hoàn thành gia đoạn 2 và đưa vào sử dụng, hiện đang cấp nước cho khoảng 2.000 hộ tại huyện Sông Lô.
Những năm qua, tỉnh đã ban hành nhiều kế hoạch, chương trình, đề án, đồng thời dành nhiều nguồn lực kinh phí từ ngân sách, vốn vay nước ngoài, huy động trong nhân dân để đầu tư xây dựng phát triển các nhà máy nước sạch trên địa bàn.
Đặc biệt, ngày 14/12/2020, HĐND tỉnh ban hành Nghị quyết số 19 về chính sách hỗ trợ đầu tư dự án cung cấp nước sạch và hỗ trợ giá nước sạch cho vùng nông thôn tỉnh Vĩnh Phúc giai đoạn 2021 - 2025. Theo đó, hỗ trợ tối đa 5,5 triệu đồng/m3/ngày đêm công suất với các dự án đầu tư mới; 3,5 triệu đồng/m3/ngày đêm công suất cho dự án nâng cấp, sửa chữa và 70% chi phí đường ống chính dẫn đến các khu vực dân cư có từ 5 hộ trở lên.
Đồng thời, hỗ trợ tối đa lên đến 80% giá nước cho 10 m3 đầu tiên của 1 hộ sử dụng/tháng đối với đồng bào ở khu vực dân tộc thiểu số, khu vực miền núi để khuyến khích người dân mua và sử dụng nước sạch từ các công trình cấp nước sạch tập trung.
Đến nay, trên địa bàn tỉnh có 63 dự án nhà máy nước sạch tập trung đang hoạt động và đang triển khai đầu tư với công suất gần 357 nghìn m3 /ngày/đêm, trong đó có 50 công trình cấp nước sạch tập trung ở vùng nông thôn.
Giai đoạn 2013 - 2020, tỉnh đã thu hút được 6 dự án có vốn đầu tư trong nước xây dựng các nhà máy nước sạch trên địa bàn; tỷ lệ người dân nông thôn trên địa bàn tỉnh được dùng nước hợp vệ sinh đạt trên 62%, nhiều hộ dân ở vùng sâu vùng xa, đồng bào thiểu số đã được sử dụng nước sạch từ các nhà máy.
Tuy nhiên, tỷ lệ hộ dân sử dụng nước sạch từ các công trình, mạng lưới cấp nước sạch tập trung vẫn còn thấp, chỉ chiếm hơn 16%/tổng số hộ dân. Nguyên nhân là do tâm lý của người dân quen dùng nước giếng khai thác từ nước ngầm, không muốn mất thêm chi phí mua nước, dẫn đến lợi nhuận thấp, thời gian hoàn vốn kéo dài.
Bên cạnh đó, thủ tục đầu tư xây dựng nhà máy đỏi hỏi nhiều điều kiện, nhất là chưa có quy hoạch xây dựng, quy hoạch phân vùng cấp nước... khiến các doanh nghiệp (DN) không mặn mà với việc đầu tư nhà máy sản xuất nước sạch.
Trước những khó khăn trên, ngày 6/2/2023, thực hiện sự chỉ đạo của UBND tỉnh, Sở KH&ĐT cùng các ban, ngành liên quan của tỉnh đã làm việc với một số đơn vị, DN đang kinh doanh và đang triển khai thực hiện dự án nước sạch trên địa bàn tỉnh để bàn giải pháp tháo gỡ khó khăn, vướng mắc về mặt bằng, cơ chế hỗ trợ, thủ tục đầu tư. Đã có 5 doanh nghiệp đăng ký mở rộng vùng cấp nước cho người dân vùng nông thôn.
Để tăng cường thu hút đầu tư và tạo thuận lợi triển khai dự án nước sạch, ngày 23/5/2023, UBND tỉnh ban hành văn bản số 3803 chỉ đạo các cấp, ngành chức năng rà soát, đánh giá quy hoạch cấp nước, dự án cấp nước trên địa bàn tỉnh, giao nhiệm vụ cụ thể cho từng ngành, UBND các huyện, thành phố tăng cường công tác quản lý Nhà nước về cấp nước sạch trên địa bàn; tập trung giải quyết những khó khăn vướng mắc trong triển khai dự án cấp nước, đôn đốc chủ đầu tư dự án cấp nước hoàn chỉnh dự án, đầu tư xây dựng nâng cấp công suất cấp nước, mở rộng đường ống cấp nước theo quy định.
Giao Sở KH&ĐT chủ trì, phối hợp với Sở NN&PTNT và các cơ quan liên quan khẩn trương triển khai thu hút đầu tư, đầu tư dự án cấp nước đối với các xã chưa có mạng lưới đường ống cấp nước, nhất là các xã tại các huyện Lập Thạch, Sông Lô, Vĩnh Tường, Yên Lạc…
Giao UBND các huyện, thành phố ký kết thỏa thuận dịch vụ cấp nước đối với các nhà đầu tư và chỉ đạo quyết liệt giải phóng mặt bằng nhanh để triển khai dự án; đánh giá nhu cầu nước sạch tại các xã trên địa bàn huyện báo cáo UBND tỉnh giải quyết kịp thời.
Giao Sở Xây dựng chủ trì, phối hợp cơ quan liên quan đề xuất điều chỉnh quy hoạch xây dựng, quy hoạch cấp nước đô thị để bổ sung, cập nhật công suất, phạm vi cấp nước của các nhà máy cấp nước đang triển khai gồm nhà máy nước Bồ Lý (tại xã Bồ lý (Tam Đảo); nhà máy nước Tam Dương tại xã Đồng Tĩnh (Tam Dương); Nhà máy nước Thanh Lãng tại thị trấn Thanh Lãng (Bình Xuyên); nhà mảy nước Bá Hiến tại thị trấn Bả Hiến (Bình Xuyên); các nhà mảy nước do Trung tâm nước sạch và VSMTNT quản lý; các nhà máy nước do Công ty cổ phần cấp thoát nước số 1 Vĩnh Phúc và Công ty cổ phần Nước sạch Vĩnh Phúc quản lý cũng như các nhà máy nước do địa phương quản lý...
Cùng với đó, tăng cường tuyên truyền người dân sử dụng nước sạch hiệu quả; làm việc với các đơn vị cấp nước đã có vùng cấp nước để ký thỏa thuận cung cấp nước sạch và triển khai đầu tư tuyến ống mạng lưới ngay trong năm 2023.
Tích cực hỗ trợ nhà đầu tư trong công tác giải phóng mặt bằng xây dựng nhà máy, cấp phép xây dựng và đầu tư mở rộng tuyến ống phân phối; đẩy nhanh tiến độ triển khai đối với 4 dự án đầu tư công để sớm đưa nhà máy nước vào sử dụng trong năm 2024. Mục tiêu phấn đấu đến năm 2025, có từ 2 - 3 dự án mới đầu tư; có ít nhất 70% người dân khu vực nông thôn được sử dụng nước sạch từ các nhà máy.
Với cơ chế, chính sách phù hợp, kịp thời, sát thực tiễn, cùng sự chỉ đạo quyết liệt, sát sao, tạo điều kiện tối đa của tỉnh, thời gian tới, sẽ có nhiều hơn các DN, nhất là DN FDI đến Vĩnh Phúc tìm hiểu đầu tư, mở rộng quy mô hoạt động cấp nước sạch khu vực nông thôn, hướng đến mục tiêu mọi người dân nông thôn có nhu cầu đều được cung ứng nước sạch cho sinh hoạt và sản xuất.
