Kho tàng tri thức mở cửa: Khi trường học vun đắp văn hóa đọc

Học sinh Trường Tiểu học Quảng Lưu đọc sách tại thư viện nhà trường.

Cứ đến giờ ra chơi, học sinh Trường Tiểu học Hoàng Sơn (xã Trung Chính) đều hào hứng đến thư viện của trường để lựa chọn, đọc những quyển sách theo sở thích của mình. Thư viện có không gian thoáng mát, các kệ sách được bố trí khoa học, ngăn nắp giúp các em dễ dàng lựa chọn được cuốn sách mình cần. Ngoài ra, thư viện được bố trí các góc hoạt động khác nhau, như góc trò chơi phát triển ngôn ngữ, góc tra cứu, góc sáng tạo..., từ đó tạo sức hấp dẫn và phát huy được tính sáng tạo của các em. Cầm trên tay cuốn sách thiếu nhi, cẩn thận lật giở và chăm chú đọc từng trang sách, em Nguyễn Mai Anh, học sinh của trường, cho biết: "Em rất thích đọc sách, bởi sách mang lại cho em nguồn kiến thức vô tận, sách cũng giúp em có thêm kiến thức bổ ích để phục vụ cho học tập. Chính vì vậy, vào mỗi tiết ra chơi em thường đến thư viện để tìm các cuốn sách mình yêu thích để đọc và tìm hiểu".

Với hơn 6.000 đầu sách, bao gồm nhiều thể loại, như: sách tham khảo, truyện thiếu nhi, sách đạo đức, kỹ năng sống, lịch sử... được sắp xếp theo chủ đề, theo hướng mở, giúp học sinh dễ dàng lựa chọn. Những năm qua, thư viện Trường Tiểu học Hoàng Sơn luôn mở cửa liên tục trong tuần và là điểm hẹn của các em học sinh trong nhà trường. Với mục tiêu xây dựng một “thư viện mở” đúng nghĩa, nơi sách không chỉ để trưng bày mà thực sự trở thành người bạn đồng hành của các em trong học tập và nghiên cứu. Bởi vậy, thời gian qua cùng với việc bổ sung thêm khoảng 500 đầu sách vào thư viện trong một năm học, thư viện trường còn đẩy mạnh việc tổ chức các hoạt động liên quan đến sách, như: tổ chức Ngày hội đọc sách, giới thiệu sách trước cờ, thi giới thiệu sách qua hình thức sân khấu hóa... nhằm hình thành thói quen đọc sách cho học sinh.

Trong thời đại số, việc đọc không chỉ dừng ở sách giấy mà còn mở rộng sang sách điện tử, nền tảng trực tuyến. Chính vì vậy, nhà trường đầu tư lắp đặt thêm 6 máy vi tính tại thư viện để phục vụ cho việc tra cứu, đọc sách trên mạng của học sinh. Tuy nhiên, dù công nghệ giúp các em có thể tiếp cận sách một cách dễ dàng hơn, nhưng nếu các em không biết tra cứu đúng cách thì mạng xã hội cũng mang lại nhiều rủi ro. Chính vì vậy, nhà trường luôn khuyến khích, định hướng cho học sinh biết cách sử dụng, tra cứu mạng xã hội để lựa chọn sách, báo có nội dung giáo dục, phù hợp với lứa tuổi của mình.

Phát triển văn hóa đọc cho học sinh trong trường học là một việc làm rất quan trọng, có tác động tích cực trong việc hình thành thói quen đọc sách, tạo nền tảng quan trọng cho việc tự học, học tập suốt đời của các em, từ đó hướng tới việc xây dựng xã hội học tập. Nhiều năm qua, Trường Tiểu học Quảng Lưu (xã Quảng Bình) luôn coi trọng việc đọc sách, rèn kỹ năng đọc sách cho học sinh. Cô giáo Nguyễn Thị Thanh, hiệu trưởng nhà trường, chia sẻ: Để khuyến khích học sinh đọc sách và hướng tới hình thành thói quen đọc sách trong học sinh, nhà trường luôn chú trọng đến việc đổi mới hoạt động thư viện, bổ sung đa dạng các đầu sách làm phong phú thêm cho thư viện. Hàng năm, với nhiệm vụ trọng tâm là “Xây dựng thư viện thân thiện và phát triển văn hóa đọc”, nhà trường đã xây dựng thời khóa biểu có tiết đọc sách ở thư viện để các em được tiếp cận nhiều hơn với sách. Đồng thời, định hướng giúp đỡ các em học sinh tham gia sân chơi ở cuộc thi “Đại sứ văn hóa đọc”, hưởng ứng Ngày sách Việt Nam... Qua đó, đã tạo không khí vui tươi, sôi nổi, khơi dậy trong các em niềm đam mê đọc sách, khám phá kho tàng tri thức, giúp cho các em thấy được tầm quan trọng của việc đọc sách đối với sự phát triển về nhân cách và tâm hồn.

Từ lớp học, sân trường đến không gian thư viện công cộng, những trang sách đã và đang từng ngày đồng hành cùng học sinh trong hành trình khám phá tri thức, mở mang vốn kiến thức để làm hành trang cho học tập và trong cuộc sống. Thời gian qua, ngành giáo dục cũng đã tích cực phối hợp với các đơn vị tổ chức nhiều hoạt động nhằm phát triển văn hóa đọc trong học sinh, trong đó nổi bật nhất là tổ chức cuộc thi “Đại sứ văn hóa đọc” dành cho học sinh các cấp trên địa bàn tỉnh. Qua cuộc thi nhằm tìm kiếm những bạn trẻ có niềm đam mê với sách, truyền cảm hứng đọc sách, lan tỏa phong trào đọc sách trong cộng đồng.

Qua 5 năm tổ chức, đến nay cuộc thi “Đại sứ văn hóa đọc” đã trở thành sân chơi bổ ích thu hút khá đông học sinh trong toàn tỉnh tham gia. Chỉ tính riêng cuộc thi “Đại sứ văn hóa đọc” được phát động từ tháng 4/2025 và kết thúc vòng sơ khảo vào tháng 9/2025, ban tổ chức đã nhận được gần 15.000 bài dự thi của học sinh đến từ 168 trường học trong tỉnh. Qua đánh giá, các bài dự thi của các em học sinh đều có chất lượng tốt, được đầu tư công phu cả về hình thức và nội dung, thể hiện sự tâm huyết, sáng tạo của các em. Qua các bài dự thi, nhiều thí sinh đã đề xuất kế hoạch, biện pháp và sáng kiến có tính khả thi, thuyết phục cao, nhằm góp phần lan tỏa, phát triển văn hóa đọc trong cộng đồng.

Việc quan tâm phát triển văn hóa đọc trong các nhà trường đã góp phần khơi dậy tình yêu với sách, hình thành và nuôi dưỡng thói quen đọc cho học sinh. Qua đọc sách, góp phần mở ra cánh cửa tri thức, bồi đắp tâm hồn và chắp cánh cho những ước mơ của các em học sinh ngày càng bay xa.

Bài và ảnh: Nguyễn Đạt