Khóa 2026 cần làm gì để tránh 'vết xe đổ' của 2K8?

Kỳ thi tốt nghiệp THPT tháng 6.2025 đánh dấu lần đầu tiên format thi mới “2+2” được áp dụng trên diện rộng.

Sau kỳ thi đầu tiên này, nhiều vấn đề thực tế đã bộc lộ, đặc biệt liên quan đến việc chọn môn tự chọn - yếu tố tưởng chừng đơn giản nhưng lại ảnh hưởng trực tiếp đến cơ hội xét tuyển đại học.

Với học sinh khóa 2026, đây là thời điểm quan trọng để nhìn lại và tránh lặp lại những sai lầm mà nhiều học sinh 2K8 đã trải qua.

Hình minh họa

Format 2+2: Giảm áp lực nhưng tăng tính “chiến lược”

Theo format mới, thí sinh chỉ thi 2 môn bắt buộc là Toán và Ngữ văn, cùng 2 môn tự chọn trong số các môn học ở chương trình lớp 12. Mục tiêu của sự thay đổi này là giảm số môn thi, giảm áp lực học lệch và tạo điều kiện để học sinh phát huy thế mạnh cá nhân.

Tuy nhiên, thực tế kỳ thi năm 2025 cho thấy format 2+2 không hề “dễ” hơn, mà ngược lại, đòi hỏi học sinh phải có chiến lược rõ ràng ngay từ khi chọn môn học ở lớp 10. Việc lựa chọn môn tự chọn giờ đây không chỉ phục vụ tốt nghiệp, mà còn gắn chặt với xét tuyển đại học.

Những “cái bẫy” lộ diện sau kỳ thi đầu tiên

Chọn môn dễ nhưng… khó xét tuyển

Nhiều học sinh đã chọn môn tự chọn theo tiêu chí “dễ học, dễ lấy điểm” mà không tính đến việc các môn này ít được sử dụng trong tổ hợp xét tuyển đại học, đặc biệt với các ngành hot. Kết quả là điểm thi tốt nghiệp đạt mức khá, nhưng cơ hội xét tuyển lại bị thu hẹp đáng kể.

Sai lầm từ lớp 10

Không ít học sinh 2K8 thừa nhận đã chọn tổ hợp môn từ lớp 10 theo cảm tính, theo bạn bè hoặc theo lời khuyên chưa đầy đủ. Khi bước vào năm cuối, các em mới nhận ra tổ hợp môn đó không phù hợp với ngành nghề mong muốn, nhưng lúc này gần như không thể thay đổi.

Bỡ ngỡ trước dạng đề mới

Đề thi tốt nghiệp năm 2025 được đánh giá là giảm tính ghi nhớ máy móc, tăng các câu hỏi vận dụng, phân tích tình huống thực tế. Điều này khiến nhiều học sinh bị “sốc” nếu vẫn ôn tập theo cách học thuộc lòng truyền thống.

Vì sao nhiều học sinh 2K8 hối hận?

Điểm chung của nhiều trường hợp “chọn sai” là thiếu thông tin và thiếu định hướng sớm. Nhiều học sinh chưa hình dung rõ mối liên hệ giữa môn học lớp 10 - 11, môn thi tốt nghiệp và tổ hợp xét tuyển đại học.

Khi nhận ra môn mình chọn không mang lại lợi thế xét tuyển, các em buộc phải chấp nhận rủi ro hoặc thay đổi mục tiêu đại học.

Kinh nghiệm quan trọng cho khóa 2026

Chọn môn theo mục tiêu, không chỉ theo sở thích

Học sinh cần xác định sớm ngành học, nhóm trường mong muốn, từ đó đối chiếu các tổ hợp xét tuyển phổ biến để chọn môn tự chọn phù hợp. Môn “dễ” nhưng ít giá trị xét tuyển có thể trở thành bất lợi lớn.

Chuẩn bị kỹ năng, không chỉ kiến thức

Format đề mới yêu cầu khả năng đọc hiểu, phân tích, vận dụng kiến thức vào bối cảnh thực tế. Việc ôn luyện cần chuyển từ “học thuộc” sang học hiểu và học cách làm bài.

Chủ động luyện đề sớm

Việc làm quen với dạng đề mới ngay từ lớp 11 giúp học sinh tránh tâm lý bị động khi bước vào năm thi chính thức, đồng thời nhận diện sớm điểm mạnh - điểm yếu của bản thân.

Format mới: Ít môn hơn nhưng rủi ro cao hơn nếu chọn sai

Kỳ thi tốt nghiệp THPT theo format 2+2 mang lại nhiều điểm tích cực, nhưng cũng đặt ra yêu cầu cao hơn về tư duy chiến lược. Khi số môn thi giảm, mỗi lựa chọn sai đều để lại hậu quả rõ ràng hơn.

Thực tế kỳ thi năm 2025 cho thấy: chọn môn tự chọn sai còn nguy hiểm hơn làm bài thi không tốt. Đây là bài học lớn mà học sinh khóa 2026 cần đặc biệt lưu ý.

Sau kỳ thi đầu tiên áp dụng format 2+2, có thể thấy rằng thành công không chỉ đến từ việc học giỏi, mà còn phụ thuộc vào cách chọn môn và cách chuẩn bị. Với khóa 2026, việc rút kinh nghiệm từ 2K8, chủ động tìm hiểu thông tin tuyển sinh và xây dựng lộ trình học tập sớm sẽ là chìa khóa để tránh những “cú trượt đáng tiếc”.

Trong bối cảnh kỳ thi ngày càng thiên về đánh giá năng lực thực, hiểu đúng luật chơi và đi đúng hướng quan trọng không kém việc học chăm chỉ.

HÙNG NGUYỄN