Khóa liên động chống tài xế say xỉn mang lại hiệu quả ở Mỹ
Mỹ đang tăng cường áp dụng một loại thiết bị không cho phép xe khởi động nếu người lái không vượt qua bài kiểm tra nồng độ cồn.
Thiết bị khóa khởi động ô tô của Mỹ
Điều khiển phương tiện sau khi uống rượu bia là một trong những tác nhân hàng đầu gây TNGT trên thế giới. Để ngăn chặn triệt để tình trạng này, Mỹ đang tăng cường áp dụng một loại thiết bị không cho phép xe khởi động nếu người lái không vượt qua bài kiểm tra nồng độ cồn (gọi tắt là thiết bị liên động/IID).
Hiện tại đã có 33 bang thực hiện chương trình, kế đến có thể thêm bang New Jersey và một ngày nào đó khóa liên động sẽ trở thành thiết bị an toàn bắt buộc phải lắp đặt trên các xe mới sản xuất.
Khóa liên động là gì?
Khóa liên động/IID là thiết bị có kích cỡ tương đương một chiếc điện thoại di động được gắn các cảm biến đo nồng độ cồn, được kết nối bằng dây dẫn với hệ thống khởi động của phương tiện. Xe hơi của những người từng bị CSGT ghi nhận phạt vi phạm nồng độ cồn khi điều khiển ô tô tham gia giao thông một lần sẽ phải bắt buộc phải lắp thiết bị này.
Đây là kết quả của chương trình phát triển và nghiên cứu do chính phủ Mỹ tài trợ từ năm 2008. Thiết bị này chia thành 2 loại tùy thuộc vào cách lấy mẫu thử.
Loại thứ 1 là lấy mẫu hơi thở. Người điều khiển phương tiện cần phải thổi vào thiết bị khi khởi động xe. Nếu khóa IID đo nồng độ cồn từ hơi thở và thấy vượt quá mức cho phép sẽ tự động ngăn không cho xe khởi động động cơ.
Cơ chế của loại thứ 2 cũng tương tự chỉ khác người điều khiển lấy mẫu thử qua cách chạm ngón tay (lấy vân) của tài xế có thể là trong khi bấm nút khởi động hoặc điểm tỳ trên vô lăng.
Vượt qua bước khởi động, thiết bị khóa IID tiếp tục yêu cầu người điều khiển phương tiện phải thử nồng độ cồn ngẫu nhiên theo thời gian đã được định sẵn trong thời gian phương tiện đang di chuyển.
Nếu bạn không thổi hơi vào máy hoặc mẫu hơi thở cho thấy nồng độ cồn vượt quá mức cho phép, phương tiện sẽ phát cảnh báo, ghi nhớ sự kiện và kích hoạt hệ thống cảnh báo đặc biệt (như nhấp nháy đèn, hú còi) cho đến khi bạn ngắt động cơ.
Vận động bắt buộc cài đặt trên toàn bộ xe mới sản xuất
Hiện đã có 33 bang đưa việc áp dụng thiết bị này với ô tô của người vi phạm nồng độ cồn ngay từ lần đầu tiên.
Mới đây nhất, Chủ tịch Tổ chức Vận động vì An toàn Ô tô và Đường cao tốc Catherine Chase đã gửi thư kêu gọi Thống đốc bang New Jersey Philip Murphy ký ban hành thành luật yêu cầu lắp đặt thiết bị khóa IID trên tất cả các phương tiện của người từng bị phạt vì tội uống rượu điều khiển xe.
Luật này sẽ không cho phép miễn trừ, kể cả với những người vi phạm lần đầu. Hiện tại, theo luật New Jersey hiện hành, IID chỉ bị bắt buộc cài đặt trên phương tiện của những người nhiều lần vi phạm và người vi phạm lần đầu với mức nồng độ cồn từ 0,15mg/lít khí thở trở lên.
“Uống rượu điều khiển xe là mối đe dọa chết người và tốn kém đối với rất nhiều gia đình New Jersey”, bà Chase nói và dẫn bằng chứng: “Năm 2017, có 192 người chết oan trong các vụ tai nạn liên quan tới ma men trên đường phố New Jersey (chiếm khoảng 32% trong tổng số các vụ tai nạn chết người).
Phần lớn các vụ tai nạn nghiêm trọng (79%) liên quan tới tài xế có nồng độ cồn trong máu hơn 0,08%. Chưa kể, về kinh tế, tất cả các vụ tai nạn khiến bang New Jersey thiệt hại hơn 12,8 tỉ USD/năm.
Rõ ràng, đây là vấn đề nghiêm trọng đối với đường bộ của bang và đòi hỏi chính quyền địa phương phải thực sự chú tâm, đưa giải pháp lắp khóa IID thành luật”.
Sở dĩ tổ chức này kêu gọi không miễn trừ với người vi phạm lần đầu tiên vì hầu hết những người điều khiển phương tiện khi say xỉn đều rất nhiều lần lặp lại vi phạm trước khi bị phát hiện.
Trung bình, một tài xế uống rượu lái xe thường có hành vi này khoảng 8 lần trước và sau khi bị bắt quả tang lần đầu tiên. Như vậy, tại Mỹ, người tham gia giao thông phải di chuyển cùng đường với ít nhất khoảng hơn 2 triệu tài xế lái xe trong tình trạng say xỉn đã có từ 3 đến lần vi phạm trước khi bị bắt quả tang bởi lực lượng CSGT.
Chưa kể, dù đã bị treo bằng lái xe, thực tế vẫn có đến 3 trong số 4 người bị phạt vẫn tiếp tục lái xe, đe dọa an toàn của những người vô tội khác cùng chia sẻ đường với họ.
Trong khi đó, theo nghiên cứu từ Trung tâm Ngăn chặn và Kiểm soát Dịch bệnh (CDC), nếu IID được lắp đặt, tỉ lệ bắt giữ liên quan tới hành vi lái xe khi say xỉn giảm khoảng 70%.
Tại các bang đã áp dụng thiết bị này như: West Virginia, Arizona, Lousiana và New Mexico đều chứng kiến số người thiệt mạng liên quan tới các vụ tai nạn do người say rượu điều khiển giảm mạnh.
Không dừng lại ở việc áp dụng với những người đã vi phạm nồng độ cồn, giới chức Mỹ đang lên kế hoạch để mở rộng lắp đặt thiết bị này trên toàn bộ ô tô mới sản xuất như điều kiện an toàn bắt buộc giống túi khí.
Tờ Washington Post dẫn lời một số giới chức ủng hộ phát triển công nghệ này cho biết, thiết bị khóa liên động sẽ sẵn sàng có mặt trên các phương tiện thương mại trong năm tới. Sở Cơ giới Virginia là cơ quan giao thông của bang đầu tiên bắt đầu sử dụng thiết bị này trên toàn bộ xe của họ từ năm ngoái.
Ngoài ra, công ty tư nhân James River Transportation đang thử nghiệm lắp đặt thiết bị IIDs trên xe đa dụng crossover trong điều kiện đường phố thực.
