'Khoảng lặng' cần thiết cho quan hệ Mỹ - Trung Quốc

Từ hình ảnh tới ngôn từ đều được chuẩn bị kỹ: Chủ tịch Trung Quốc Tập Cận Bình khen Tổng thống Donald Trump có năng lực xử lý xung đột quốc tế; Tổng thống Donald Trump gọi Chủ tịch Tập Cận Bình là “nhà lãnh đạo xuất sắc của một quốc gia vĩ đại”. Theo CNA và nhiều chuyên gia, hai bên chủ động hạ tông, kiểm soát khác biệt để mở đường cho các bước đi thực chất.

Tổng thống Mỹ Donald Trump và Tổng Bí thư, Chủ tịch Trung Quốc Tập Cận Bình trong cuộc gặp tại Hàn Quốc ngày 30/10. Ảnh: Getty

Trên nền tham vấn thương mại trước đó ở Kuala Lumpur, Washington và Bắc Kinh công bố gói “giảm nhiệt” 1 năm: Mỹ tạm hoãn điều tra theo Mục 301 với các lĩnh vực hàng hải, logistics, đóng tàu của Trung Quốc; Trung Quốc tạm dừng các biện pháp trả đũa tương ứng. Mỹ cam kết giảm 10% thuế với một số mặt hàng nhập từ Trung Quốc, Bắc Kinh điều chỉnh đối ứng phù hợp; đồng thời đôi bên tạm hoãn mở rộng kiểm soát xuất khẩu liên đới tới doanh nghiệp bị trừng phạt và tạm ngừng các biện pháp quản lý xuất khẩu liên quan đất hiếm, thiết bị, công nghệ. Bà Su Yue (EIU) đánh giá đây là kết quả “trung lập nhưng mang tính xây dựng”, vượt dự đoán ở khía cạnh kéo dài hoãn 1 năm, tạo áp lực thực thi cam kết.

Tổng thống Donald Trump thông báo Trung Quốc sẽ mua thêm đậu nành và nông sản Mỹ, song giới quan sát lưu ý những cam kết tương tự nhiệm kỳ đầu từng triển khai chưa trọn vẹn. Ngoài thương mại, hai bên tái xác nhận tinh thần các thỏa thuận đã có, gồm dòng vốn đầu tư từ Mỹ và xử lý vấn đề liên quan TikTok theo kênh phù hợp.

Các chủ đề dễ “va chạm” không đưa vào chương trình chính thức, nhằm tránh làm trệch ưu tiên gỡ bỏ hoặc tạm dừng hạn chế. Ông Sun Chenghao (Đại học Thanh Hoa) nhấn mạnh đây là lần hiếm hoi có động thái giảm thuế trực tiếp, “xác lập hướng đi” cho bước tiếp theo.

Hai nhà lãnh đạo cũng hé lộ lịch trao đổi cấp cao: Tổng thống Donald Trump dự kiến thăm Trung Quốc vào tháng 4 năm sau, Chủ tịch Tập Cận Bình thăm Mỹ sau đó; đồng thời ủng hộ các diễn đàn lớn năm 2026 như G20 (Mỹ đăng cai) và APEC (Trung Quốc). Tác động trước mắt là tạo thêm không gian chính trị cho Nhà Trắng trước bầu cử giữa nhiệm kỳ 2026, trong khi Bắc Kinh coi trọng tính nhất quán và khả năng dự báo của kênh đối thoại.

Dù vậy, các “vết nứt sâu” sẽ hiện trở lại khi hồ sơ an ninh cứng và công nghệ quay về bàn đàm phán. Vì thế, Busan chủ yếu mang lại một “cân bằng tạm thời”: đóng băng có thời hạn với thuế quan và kiểm soát xuất khẩu, đối ứng vừa phải, chương trình nghị sự được kiểm soát chặt để ưu tiên kết quả có thể công bố – một khoảng lặng để quản lý cạnh tranh, nhưng chỉ là “tạm dừng”, chưa phải “hòa bình”.

Như Thảo