Khoảng trống gia đình và hệ lụy pháp lý

Xét xử 37 bị cáo chủ yếu là thanh, thiếu niên phạm tội “Giết người”, “Gây rối trật tự công cộng”

Những năm qua, tòa án nhân dân các cấp ở Lâm Đồng đã xét xử nhiều vụ án gây rối trật tự công cộng, cố ý gây thương tích mà bị cáo chủ yếu là thanh, thiếu niên. Chỉ tính riêng khu vực Bình Thuận (cũ), từ đầu năm đến nay, tòa án các khu vực đã xét xử khoảng 10 vụ. Ông Nguyễn Trường Duy - Phó Giám đốc Trung tâm Trợ giúp pháp lý Nhà nước tỉnh cho biết, các vụ án gây rối trật tự công cộng, cố ý gây thương tích xét xử trong năm 2025, chủ yếu tập trung ở các tòa án nhân dân khu vực 10, 11, 12, 13, 14. Trung tâm Trợ giúp pháp lý Nhà nước tỉnh tham gia bào chữa cho bị cáo dưới 18 tuổi trong khoảng 10 vụ án, mỗi vụ từ hơn 10 - 30 bị cáo.

Sắp tới, Tòa án nhân dân khu vực 12 đưa ra xét xử sơ thẩm vụ án 2 nhóm thanh, thiếu niên (sinh từ 2007 - 2010), hỗn chiến ở khu vực ngã ba Gộp, xã Hồng Sơn. Theo cáo trạng, xuất phát từ mâu thuẫn cá nhân, ngày 20/8/2024, N.T.A và P.T.H rủ rê bạn bè lập băng nhóm, chuẩn bị hung khí giải quyết mâu thuẫn. Khi đến giờ hẹn, N.T.A cùng cả nhóm từ một quán bi-da ở thị trấn Phú Long, nay thuộc phường Hàm Thắng (Lâm Đồng) kéo nhau đến khu vực ngã ba Gộp, xã Hồng Sơn, nơi đã hẹn. Tại đây, một người trong nhóm thấy một số thanh, thiếu niên đang ngồi uống nước trong quán trà sữa và nhầm tưởng là nhóm của P.T.H. Cả nhóm của N.T.A la hét, chửi bới, xông vào chém, ném vỏ chai về phía người đang ngồi trong quán, khiến 2 người bị thương. Kết quả giám định của công an, các nạn nhân Đ.M.Q.Đ (sinh năm 2008) bị thương tích 11%; Đ.K.V (sinh năm 2008) bị thương tích 13%. Ngoài ra, 2 xe mô tô của H.Đ.T.D và N.V.L (cùng sinh năm 2009) bị hư hỏng…

Trước đó, Tòa án nhân dân Bình Thuận (cũ) xét xử 37 bị cáo trong vụ hỗn chiến làm 1 người tử vong xảy ra ở cầu Nam, xã Phan Rí Cửa. Trong vụ án này, 24 bị cáo bị truy tố về tội “Giết người”; 13 bị cáo bị truy tố về tội “Gây rối trật tự công cộng”.

Dưới góc nhìn của một trợ giúp viên pháp lý chuyên bào chữa cho người từ đủ 14 tuổi đến dưới 16 tuổi phạm tội, ông Nguyễn Trường Duy nhận định: “Lứa tuổi từ 13 - 16 đang trong giai đoạn dậy thì, thích được khẳng định mình. Độ tuổi này thường chịu khủng hoảng tâm sinh lý, cha mẹ mải mê mưu sinh, chưa quan tâm, xử lý kịp thời. Kỹ năng vượt qua khủng hoảng tuổi dậy thì của các em còn yếu. Trong thời buổi bùng nổ thông tin hiện nay, nhiều em bị thế giới ảo, mạng xã hội, game bạo lực chi phối, dẫn tới mất phương hướng, lệch lạc trong suy nghĩ, lối sống, hành động...”.

Cũng theo ông Duy, qua các vụ án cho thấy, thanh, thiếu niên vướng vào lao lý chủ yếu sống trong gia đình không hạnh phúc, bỏ học sớm, thiếu sự quan tâm, chăm sóc của bố mẹ hoặc được nuông chiều, đáp ứng quá mức về vật chất, dẫn đến thiếu kiểm soát, mắc sai lầm, rồi trượt dài. Nhiều trường hợp lười học tập, lười lao động nhưng lại thích đua đòi, thích hưởng thụ. Các em có xu hướng tìm những đối tượng cùng hoàn cảnh để tụ tập, hoặc bị đối tượng xấu tiếp cận lôi kéo, rủ rê tham gia phạm pháp.

Ông Duy cho rằng, để hạn chế tội phạm ở thanh, thiếu niên, bên cạnh quá trình xử lý, răn đe của lực lượng chức năng, rất cần sự chung tay từ phía gia đình và nhà trường; các ban, ngành, đoàn thể trong việc quan tâm, quản lý, giáo dục con em.

Theo Bộ luật Hình sự, người đủ 16 tuổi trở lên phải chịu trách nhiệm hình sự về mọi hành vi phạm tội. Người từ đủ 14 tuổi đến dưới 16 tuổi phải chịu trách nhiệm hình sự về hành vi phạm tội rất nghiêm trọng, đặc biệt nghiêm trọng.

Ninh Chinh .