Khoe giấy khen - nguy cơ lộ lọt thông tin của trẻ

Trẻ em có quyền được an toàn ngay cả trên không gian mạng.

Thời điểm này, các trường học đã tổ chức bế giảng, tổng kết năm học. Nhiều bậc phụ huynh muốn lưu giữ kỷ niệm hoặc chia sẻ niềm tự hào về thành tích học tập của con nên không mảy may suy nghĩ khi đăng tải giấy khen lên mạng xã hội. Điều này dẫn đến mất an toàn thông tin dữ liệu cá nhân của trẻ, tạo điều kiện cho kẻ xấu lợi dụng để lừa đảo, thực hiện hành vi phạm tội.

Thượng tá Hoàng Đình Dậu, Phó Trưởng phòng An ninh mạng và phòng chống tội phạm sử dụng công nghệ cao, Công an tỉnh Bắc Kạn cho biết: Việc đăng tải hình ảnh hay giấy khen thành tích học tập của trẻ em lên mạng xã hội không khác gì cung cấp thông tin cá nhân cho tội phạm mạng. Các đối tượng lừa đảo sẽ thu thập được đầy đủ và chính xác thông tin của học sinh như họ tên, trường lớp... Sau đó, các đối tượng có thể sẽ xây dựng kịch bản với nhiều thủ đoạn tinh vi để tiến hành các hành vi lừa đảo, chiếm đoạt tài sản.

Trong thời đại công nghệ, những thông tin và hình ảnh cá nhân trở thành “dữ liệu số” có giá trị và dễ bị khai thác sai mục đích. Tấm giấy khen thường có đầy đủ họ tên, lớp, trường học, năm học, con dấu, chữ ký... Kho dữ liệu lý tưởng này sẽ giúp kẻ xấu khai thác để dựng lên những kịch bản như giả danh gọi điện lừa đảo, vờ như con bị tai nạn yêu cầu chuyển tiền gấp... Trên thực tế “kịch bản” lừa đảo chiếm đoạt tài sản này đã diễn ra phổ biến tại nhiều địa phương trong thời gian gần đây.

Kết quả học tập được lan truyền rộng rãi trên không gian mạng có thể giúp kẻ xấu tìm hiểu về các hoạt động ngoại khóa, sở thích của học sinh để thực hiện các hành vi lừa đảo hoặc gây bất lợi cho trẻ. Kẻ xấu có thể sử dụng thông tin cá nhân của học sinh để tạo hồ sơ giả, giả vờ là người quen hoặc để đánh lừa học sinh và phụ huynh. Thông tin cá nhân bị dùng để tìm ra địa chỉ nhà, thói quen sinh hoạt, dẫn đến nguy cơ xâm hại. Thậm chí, kẻ xấu có thể theo dõi hoạt động của trẻ để thực hiện các hành vi phạm tội như bắt cóc, tống tiền...

Tấm giấy khen thường có đầy đủ thông tin học sinh.

Chị Nông Thị Tuyền, phường Đức Xuân (thành phố Bắc Kạn) cho biết: “Dù con đạt kết quả học tập hay thành tích thi đua tốt, tôi cũng không bao giờ chụp giấy khen để chia sẻ lên mạng. Tôi thường xuyên hướng dẫn con cách bảo vệ thông tin cá nhân, không chia sẻ bất cứ thông tin hay hình ảnh của mình với người lạ trên mạng xã hội”.

Theo cơ quan chức năng, trong các vụ việc lừa đảo, xâm hại qua mạng, trẻ em ngày càng là mục tiêu phổ biến. Kẻ xấu có thể dùng hình ảnh trẻ để tạo tài khoản ảo lừa đảo qua mạng; làm nội dung giả trên các trang kiếm tiền, dựng chuyện trẻ bị lạc, bị tai nạn hay bạo hành... Rất ít phụ huynh ý thức được rằng, một bức ảnh hay thông tin cá nhân của trẻ em trên mạng có thể bị chia sẻ ngoài ý muốn, sao chép, chỉnh sửa, sử dụng vào mục đích xấu.

Ngoài ra, việc cha mẹ tự ý công khai dữ liệu học tập, danh tính của con lên mạng xã hội dù xuất phát từ niềm vui, tự hào thì cũng có thể vi phạm quyền riêng tư của trẻ. Luật Trẻ em năm 2016 quy định rõ: “Trẻ em được pháp luật bảo vệ danh dự, nhân phẩm, uy tín, bí mật thư tín, điện thoại, điện tín và các hình thức trao đổi thông tin riêng tư khác; được bảo vệ và chống lại sự can thiệp trái pháp luật đối với thông tin riêng tư” (khoản 2, Điều 21).

Cơ quan Công an khuyến cáo, phụ huynh cần cân nhắc kỹ lưỡng trước khi chia sẻ bất kỳ thông tin nào liên quan đến con em mình trên mạng xã hội. Những chi tiết như họ tên, trường lớp, hình ảnh cá nhân nên được bảo mật tuyệt đối. Đồng thời cần trang bị cho trẻ kiến thức cơ bản về an toàn số, sử dụng mạng an toàn và tuyệt đối cảnh giác khi tiếp xúc với người lạ trên không gian mạng./.

Trang Lê