Khơi dậy mạnh mẽ khát vọng sáng tạo của doanh nghiệp công nghệ Việt

Mở ra một hành trình phát triển mới

Chiều 30/12, tại Hà Nội, Bộ Khoa học và Công nghệ tổ chức Diễn đàn quốc gia phát triển doanh nghiệp công nghệ số Việt Nam 2025 (Make in Viet Nam 2025) với chủ đề: Sáng tạo tại Việt Nam, làm ra tại Việt Nam - để dẫn dắt. Phó Thủ tướng Chính phủ Hồ Quốc Dũng tham dự diễn đàn.

Phó Thủ tướng Chính phủ Hồ Quốc Dũng.

Phát biểu khai mạc diễn đàn, Thứ trưởng Bộ Khoa học và Công nghệ Bùi Hoàng Phương nhấn mạnh, Diễn đàn Make in Viet Nam là sự kiện thường niên quan trọng, lớn nhất của ngành công nghệ số do Bộ Khoa học và Công nghệ tổ chức; là dịp để lãnh đạo Đảng, Nhà nước, các bộ, ngành, địa phương cùng các chuyên gia, doanh nghiệp gặp gỡ, trao đổi và thống nhất những định hướng lớn về chính sách, công nghệ; qua đó khuyến khích đổi mới sáng tạo, thúc đẩy sản xuất và phát triển các sản phẩm công nghệ số tại Việt Nam.

Được tổ chức lần đầu tiên vào năm 2019, Diễn đàn Make in Vietnam đã khơi dậy mạnh mẽ khát vọng sáng tạo, phát triển và làm chủ công nghệ của cộng đồng doanh nghiệp công nghệ Việt Nam.

Từ đó đến nay, số lượng doanh nghiệp công nghệ số đã tăng từ khoảng 46.000 lên gần 80.000 doanh nghiệp. Số doanh nghiệp công nghệ vươn ra thị trường quốc tế tăng từ 1.200 đến hơn 2.000 doanh nghiệp. Doanh thu toàn ngành công nghiệp công nghệ số tăng 66% từ 119 tỷ USD lên đến 198 tỷ USD. Riêng năm 2025, doanh thu toàn ngành đã tăng 26% so với năm 2024.

Khẳng định các sản phẩm công nghệ Make in Vietnam đang từng bước giải quyết được những bài toán cần thiết, cấp bách trong cuộc sống, Thứ trưởng Bùi Hoàng Phương chỉ rõ, năm 2025 là một năm bản lề đánh dấu những chuyển biến mang tính đột phá và cách mạng trong lĩnh vực khoa học công nghệ, đổi mới sáng tạo và chuyển đổi số.

Phó Thủ tướng Hồ Quốc Dũng phát biểu tại Diễn đàn quốc gia phát triển doanh nghiệp công nghệ số Việt Nam 2025.

Trong đó, phải nói đến đột phá về thể chế. Trong năm 2025, Bộ Khoa học và Công nghệ đã chủ trì tham mưu Chính phủ trình Quốc hội thông qua 10 luật trong lĩnh vực khoa học công nghệ. Đây là một khối lượng công việc chưa từng có.

"Điều này thể hiện quyết tâm chính trị rất cao của Bộ Khoa học và Công nghệ, của ngành khoa học và công nghệ trong việc kiến tạo hành lang pháp lý và các chính sách ưu đãi vượt trội để phát triển công nghệ. Những luật này ban hành không chỉ hướng đến mục tiêu để quản lý nhà nước mà còn để giải phóng sức sáng tạo, mở ra không gian phát triển và tạo động lực bứt phá" - Thứ trưởng Bùi Hoàng Phương nói.

Không chỉ theo kịp, mà phải đi trước

Phát biểu về định hướng, tư tưởng cốt lõi về Make in Viet Nam giai đoạn 2026 - 2030, Bộ trưởng Bộ Khoa học và Công nghệ Nguyễn Mạnh Hùng chia sẻ, cách đây 6 năm, trong bối cảnh thế giới biến động mạnh mẽ, chuỗi cung ứng toàn cầu bị đứt gãy, công nghệ số bùng nổ và cạnh tranh chiến lược ngày càng gay gắt, Việt Nam đã lựa chọn một con đường không dễ nhưng rất đúng đắn: Chuyển từ gia công, lắp ráp sang thiết kế, làm chủ và sáng tạo tại Việt Nam. Tư tưởng Make in Vietnam ra đời từ yêu cầu đó.

Sau 6 năm, chúng ta có thể khẳng định Make in Vietnam không còn là một khẩu hiệu mà đã trở thành một phong trào, một phương thức phát triển và một năng lực thực tế. Hàng ngàn sản phẩm công nghệ Make in Vietnam đã ra đời. Nhiều doanh nghiệp công nghệ Việt Nam đã tự thiết kế, tích hợp thành sản phẩm thương mại, làm chủ công nghệ lõi, làm chủ hệ thống, làm chủ dữ liệu và cung cấp giải pháp cho hàng triệu người dùng trong nước. Một số sản phẩm đã vươn ra thị trường khu vực và quốc tế.

Quan trọng hơn, chúng ta đã hình thành được một thế hệ doanh nghiệp, kỹ sư, nhà khoa học dám nghĩ lớn, dám làm chủ và dám chinh phục thế giới. "Make in Vietnam trong 6 năm qua đã giúp Việt Nam chuyển từ vị thế người sử dụng công nghệ sang người tạo ra công nghệ ở nhiều lĩnh vực; từ chỗ nhập khẩu giải pháp sang chỗ tự thiết kế giải pháp phù hợp với điều kiện Việt Nam; từ tư duy đi sau sang tư duy đi cùng" - Bộ trưởng nhấn mạnh.

Bộ trưởng Bộ Khoa học và Công nghệ Nguyễn Mạnh Hùng phát biểu tại diễn đàn

Tuy nhiên, theo Bộ trưởng, thế giới hôm nay đang bước sang một giai đoạn hoàn toàn mới. Công nghệ không chỉ là công cụ phát triển kinh tế mà đã trở thành nền tảng của năng lực cạnh tranh quốc gia, của chủ quyền số, của sức mạnh quốc gia trong kỷ nguyên mới. Cuộc cạnh tranh toàn cầu không còn chỉ là cạnh tranh về quy mô mà là cạnh tranh về năng lực dẫn dắt công nghệ, về tiêu chuẩn, về nền tảng và hệ sinh thái.

Trong bối cảnh đó, nếu chúng ta chỉ dừng lại ở Make in Vietnam theo nghĩa làm chủ cho mình thì chưa đủ. Việt Nam cần một bước tiến mới cao hơn, khó hơn nhưng tất yếu hơn. "Vì vậy, hôm nay chúng ta chính thức khởi động một giai đoạn mới: Make in Vietnam to Lead - Sáng tạo tại Việt Nam, làm ra tại Việt Nam để dẫn dắt" - Bộ trưởng nói.

Bộ trưởng Nguyễn Mạnh Hùng phân tích, dẫn dắt không phải để dẫn đầu bằng mọi giá, mà là để dẫn dắt ở những lĩnh vực Việt Nam có lợi thế, có nhu cầu thực tiễn, có khả năng tạo khác biệt và tạo ra giá trị bền vững. Make in Vietnam to Lead là sự chuyển dịch từ làm chủ sang tự chủ và dẫn dắt; từ sản phẩm công nghệ lõi sang chuẩn mực; từ giải pháp đơn lẻ sang nền tảng; từ thị trường trong nước sang thị trường khu vực và thế giới.

Trong giai đoạn mới này, chúng ta không chỉ hỏi "Sản phẩm này có do người Việt Nam làm ra không?", mà phải hỏi "Sản phẩm này có dẫn dắt được thị trường không? Có định hình được cách làm mới không? Có tạo ra chuẩn mực mới không?". Sáng tạo tại Việt Nam, làm ra tại Việt Nam để dẫn dắt đòi hỏi tư duy khác, cách làm khác và thể chế khác.

Thứ nhất, tư duy dẫn dắt: Dẫn dắt không bắt đầu từ công nghệ mà bắt đầu từ bài toán lớn của đất nước và nhân loại như: Quản trị đô thị thông minh, y tế số, giáo dục số, nông nghiệp thông minh, năng lượng sạch, AI, kinh tế dữ liệu, an toàn an ninh số... Ở đâu Việt Nam có bài toán thật, có thị trường đủ lớn, có quyết tâm chính trị cao, ở đó Việt Nam có cơ hội dẫn dắt.

Thứ hai, sản phẩm dẫn dắt phải là các nền tảng. Make in Vietnam to Lead không phải là làm thật nhiều ứng dụng rời rạc mà là xây dựng các nền tảng cốt lõi: Nền tảng số quốc gia, nền tảng dữ liệu, nền tảng AI, nền tảng điện toán đám mây, nền tảng bán dẫn, nền tảng công nghiệp số... Ai làm chủ nền tảng, người đó có khả năng dẫn dắt hệ sinh thái.

Thứ ba, doanh nghiệp là trung tâm dẫn dắt. Nhà nước không làm thay doanh nghiệp nhưng Nhà nước sẽ tạo ra thị trường, tạo ra luật chơi, tạo niềm tin và tạo không gian thử nghiệm mới. Trong giai đoạn sáng tạo tại Việt Nam, làm ra tại Việt Nam để dẫn dắt, Nhà nước sẽ chuyển mạnh từ vai trò quản lý sang vai trò kiến tạo và đồng hành, đặc biệt thông qua chính sách đặt hàng, mua sắm công, sandbox, tiêu chuẩn và dữ liệu mở.

Thứ tư, nhân lực là yếu tố quyết định năng lực dẫn dắt. Không thể dẫn dắt nếu chỉ có kỹ sư làm theo mà phải có nhà thiết kế hệ thống, tích hợp hệ thống, nhà khoa học dữ liệu, kiến trúc sư công nghệ, chuyên gia tiêu chuẩn và chuyên gia chính sách công nghệ. Sáng tạo tại Việt Nam, làm ra tại Việt Nam để dẫn dắt đòi hỏi một chiến lược phát triển nhân lực chất lượng cao gắn chặt với doanh nghiệp và bài toán quốc gia. Càng nhiều bài toán quốc gia, nhân lực chất lượng cao càng phát triển.

Thứ năm, thể chế phải đi trước một bước. Luật pháp không chỉ để quản lý cái đã có mà phải mở đường cho cái mới. Giai đoạn sáng tạo tại Việt Nam, làm ra tại Việt Nam để dẫn dắt cần thể chế linh hoạt hơn, thử nghiệm nhiều hơn, chấp nhận rủi ro có kiểm soát. Quản lý dựa trên rủi ro và hậu kiểm là chủ yếu. Thể chế phải trở thành lợi thế cạnh tranh quốc gia chứ không phải rào cản.

Thứ sáu, con đường Make in Vietnam to Lead là đi làm chủ sản phẩm đến làm chủ công nghệ; đi từ những bài toán lớn của Việt Nam để hình thành các giải pháp và sản phẩm; từ sản phẩm mà hình thành nhu cầu về công nghệ lõi; từ công nghệ lõi mà hình thành bài toán về nghiên cứu khoa học cơ bản. Đây là con đường đi từ đất lên trời. "Bài toán Việt Nam, khát vọng Việt Nam chính là "cái nôi" sinh ra công nghệ Việt Nam" - Bộ trưởng nói.

Người đứng đầu ngành khoa học và công nghệ nêu rõ, sáng tạo tại Việt Nam, làm ra tại Việt Nam để dẫn dắt không phải là câu chuyện riêng của một bộ, một ngành hay một nhóm doanh nghiệp. Đây là chiến lược quốc gia, là sự kết hợp của nhà nước, doanh nghiệp, viện trường và xã hội, là sự cộng hưởng của khát vọng dân tộc, năng lực công nghệ.

"Chúng ta không ảo tưởng rằng Việt Nam sẽ dẫn dắt ở tất cả mọi lĩnh vực, nhưng chúng ta hoàn toàn có thể dẫn dắt ở một số lĩnh vực nếu có tầm nhìn đúng, chính sách đúng và hành động quyết liệt" - Bộ trưởng cho hay.

Tinh thần sáng tạo tại Việt Nam, làm ra tại Việt Nam để dẫn dắt chính là: Việt Nam không chỉ theo kịp mà ở một số lĩnh vực Việt Nam phải đi trước. Không phải đi trước bằng quy mô mà bằng cách làm mới, mô hình mới, nền tảng mới, chuẩn mực mới thông minh, nhân văn và bền vững.

Phó Thủ tướng Hồ Quốc Dũng và Bộ trưởng Nguyễn Mạnh Hùng tặng hoa cho các doanh nghiệp công nghệ Việt Nam có đóng góp tích cực cho chủ trương "Make in Vietnam".

Phát biểu tại diễn đàn, Phó Thủ tướng Hồ Quốc Dũng ghi nhận, biểu dương và đánh giá cao những nỗ lực, cố gắng và kết quả đạt được của cộng đồng doanh nghiệp công nghệ Việt Nam, sự đồng hành, ủng hộ của các bộ, ngành, địa phương; sự tham gia tích cực của các tổ chức, người dân, doanh nghiệp đã có nhiều đóng góp tích cực cho tăng trưởng kinh tế, phát triển kinh tế số, xã hội số, công dân số, góp phần quan trọng vào những thành tựu chung của đất nước.

Phó Thủ tướng Hồ Quốc Dũng nhấn mạnh, doanh nghiệp công nghệ Việt Nam có những đóng góp vào tăng trưởng kinh tế và là lực lượng quan trọng để thúc đẩy các động lực tăng trưởng mới. Đồng thời, các doanh nghiệp công nghệ đã thúc đẩy chuyển đổi số trong nhiều lĩnh vực như năng lượng, giao thông, môi trường, y tế, giáo dục…

Doanh nghiệp công nghệ đã có sự lớn mạnh về quy mô và từng bước làm chủ về công nghệ. Năm 2025 có 80 nghìn doanh nghiệp, tăng 1,4 lần so với năm 2020, số lượng lao động trên 1,9 triệu người. Trong đó nhiều sản phẩm, dịch vụ số đã được xuất khẩu, chinh phục các thị trường khó tính như Mỹ, Châu Âu, Nhật Bản... Doanh thu từ thị trường nước ngoài ước đạt 15 tỷ USD, với trên 2,1 nghìn doanh nghiệp công nghệ đã khẳng định trí tuệ Việt Nam trên thị trường quốc tế và sẵn sàng giải quyết bài toán toàn cầu.

Từ chỗ chỉ gia công, lắp ráp, doanh nghiệp công nghệ đã tự chủ nghiên cứu và làm chủ công nghệ lõi chiến lược như thiết bị hạ tầng 5G, trung tâm dữ liệu, điện toán đám mây và trí tuệ nhân tạo và bước đầu tham gia vào chuỗi cung ứng bán dẫn toàn cầu.

Quỳnh Nga