Việt Nam định vị vai trò trung tâm kinh tế chủ chốt của Đông Nam Á

Duy trì tốc độ tăng trưởng cao liên tục, nền kinh tế Việt Nam đang trở thành một trung tâm của nền kinh tế Đông Nam Á

Đầu tàu tăng trưởng ở Đông Nam Á

Với tốc độ tăng trưởng cao, nền tảng vĩ mô ổn định, cải cách sâu rộng và tầm nhìn phát triển dài hạn, Việt Nam đang từng bước định vị vai trò trung tâm trong chuỗi giá trị kinh tế Đông Nam Á đang tái cấu trúc mạnh mẽ. Nhận định này không chỉ đến từ các cơ quan hoạch định chính sách trong nước mà còn được nhiều tổ chức, chuyên gia quốc tế ghi nhận. Báo The Nation (Thái Lan) số ra ngày 28-12 vừa qua đã đăng tải bài viết “Vietnam positions itself as a key Southeast Asian economic hub” (Việt Nam định vị là trung tâm kinh tế chủ chốt của Đông Nam Á) nhận định rằng, Việt Nam đang nổi lên như một điểm sáng tăng trưởng của khu vực nhờ cải cách công nghiệp, tăng tốc đầu tư hạ tầng và theo đuổi mô hình phát triển bền vững.

Theo số liệu được The Nation dẫn từ Phòng Thương mại và Công nghiệp Thái Lan tại Việt Nam, GDP của Việt Nam năm 2025 ghi nhận mức tăng trưởng cao qua từng quý: quý I tăng 6,93%, quý II tăng 7,7%, quý III tăng 8,23%, vượt xa nhiều nền kinh tế trong khu vực như Thái Lan, Indonesia hay Philippines. Tính chung 9 tháng đầu năm, GDP tăng 7,85%, chỉ thấp hơn mức tăng kỷ lục của cùng kỳ năm 2022, cho thấy đà phục hồi và tăng trưởng bền vững trong bối cảnh kinh tế khu vực có dấu hiệu chững lại. Những nhìn nhận, đánh giá tích cực về kinh tế Việt Nam cũng có thể thấy ở nhiều chuyên gia, tổ chức kinh tế ở trong và ngoài nước.

Đáng chú ý, tăng trưởng của Việt Nam không mang tính “bật lên” trong ngắn hạn, mà được xây dựng trên nền tảng vĩ mô ổn định và cấu trúc kinh tế ngày càng cải thiện. Năm 2025, Việt Nam đặt mục tiêu tăng trưởng GDP trên 8%. Từ kết quả thống kê kinh tế-xã hội 11 tháng năm 2025, các chuyên gia kinh tế nhận định mục tiêu tăng trưởng GDP đạt 8% trong năm 2025 hoàn toàn khả thi.

Với bức tranh kinh tế 11 tháng, các chuyên gia kinh tế cho rằng, mức tăng trưởng 8% trong năm 2025 là hoàn toàn khả thi. Tuy nhiên, khả năng để đạt mục tiêu tăng trưởng 8,3-8,5% trong năm 2025 còn phụ thuộc vào tốc độ tăng trưởng của tháng cuối năm, nhưng có cơ sở để lạc quan. Vì thông thường, tháng cuối năm luôn có sự tăng tốc ở tốc độ giải ngân đầu tư công và kim ngạch xuất khẩu, tiêu dùng. Chính phủ cũng chỉ đạo thúc đẩy giải ngân vốn đầu tư công năm 2025 đạt 100%, cùng với đó tháng cuối năm cũng là mùa cao điểm về tiêu dùng, tạo lực đẩy cho tăng trưởng kinh tế.

Cùng với tốc độ tăng trưởng kinh tế ấn tượng, quy mô nền kinh tế Việt Nam cũng tăng từ 346 tỷ USD năm 2020 lên 510 tỷ USD năm 2025, tăng 5 bậc, lên vị trí 32 thế giới; GDP bình quân đầu người năm 2025 ước đạt khoảng 5.000 USD, gấp 1,4 lần năm 2020, vào nhóm thu nhập trung bình cao. Theo các chuyên gia kinh tế, tăng trưởng GDP năm 2025 và giai đoạn 2021-2025 là tiền đề quan trọng để Việt Nam thiết lập mục tiêu tăng trưởng 2 con số trong giai đoạn 2026-2030, hướng tới mục tiêu trở thành quốc gia có thu nhập trung bình cao vào năm 2030 và nhóm nước thu nhập cao vào năm 2045.

Tiền đề cho mục tiêu tăng trưởng 2 con số

Theo các chuyên gia kinh tế, tăng trưởng GDP năm 2025 và giai đoạn 2021-2025 là tiền đề quan trọng để Việt Nam thiết lập mục tiêu tăng trưởng 2 con số trong giai đoạn 2026-2030. Không dừng lại ở tốc độ tăng trưởng khoảng 8% năm 2025, Việt Nam đã xác lập mục tiêu tăng trưởng GDP bình quân khoảng 10% mỗi năm trong giai đoạn 2026-2030, hướng tới trở thành quốc gia thu nhập cao vào năm 2045. Phòng Thương mại và Công nghiệp Thái Lan tại Việt Nam dự báo, với đà hiện tại, quy mô nền kinh tế Việt Nam có thể tiệm cận Thái Lan vào năm 2029. Triển vọng tăng trưởng này được nâng đỡ bởi nhiều lợi thế cấu trúc: dân số hơn 100 triệu người với gần 70% trong độ tuổi lao động; chi phí lao động và năng lượng cạnh tranh; môi trường chính trị ổn định; chính sách tiền tệ linh hoạt và nhất quán. Đặc biệt, dòng vốn đầu tư trực tiếp nước ngoài (FDI) tiếp tục duy trì tích cực, đạt khoảng 38 tỷ USD năm 2024, vượt Thái Lan, với xu hướng dịch chuyển mạnh sang các lĩnh vực công nghệ cao, trí tuệ nhân tạo và sản xuất xanh.

Điều khiến Việt Nam khác biệt so với nhiều nền kinh tế đang phát triển khác trong khu vực chính là tầm nhìn phát triển dài hạn. Việt Nam không chỉ theo đuổi mục tiêu tăng trưởng nhanh, mà còn chủ động chuyển hướng sang mô hình phát triển bền vững, xanh hóa nền kinh tế, với cam kết đạt phát thải ròng bằng 0 vào năm 2050. Theo The Nation, với vị trí địa chiến lược, mạng lưới hiệp định thương mại tự do rộng khắp và cải cách hành chính được đẩy mạnh, Việt Nam đang ngày càng giữ vai trò quan trọng trong chuỗi giá trị khu vực, đặc biệt ở các ngành điện tử, bán dẫn, năng lượng tái tạo và kinh tế số.

Thương mại quốc tế của Việt Nam cũng cho thấy sự chuyển dịch tích cực. Trong khi Mỹ vẫn là thị trường xuất khẩu hàng đầu, Việt Nam đang đẩy mạnh đa dạng hóa thị trường. Thương mại với Liên minh châu Âu (EU) tăng 36% so với năm 2019, đưa EU trở thành đối tác thương mại lớn nhất của Việt Nam trong ASEAN. Việc liên tục ký kết và nâng cấp các hiệp định thương mại và quan hệ đối tác chiến lược đã mở ra không gian phát triển dài hạn cho nền kinh tế. Dù cơ hội rộng mở, Việt Nam cũng đứng trước không ít thách thức: xung đột địa chính trị phức tạp, xu hướng bảo hộ thương mại gia tăng, biến đổi khí hậu, năng lực tham gia chuỗi giá trị của doanh nghiệp trong nước còn hạn chế. Trong bối cảnh đó, yêu cầu cấp thiết đặt ra là phải định hình lại tư duy phát triển và mô hình tăng trưởng. Các chuyên gia kinh tế cho rằng, Việt Nam cần chuyển từ mô hình tăng trưởng “nâu” sang “xanh”, từ chiều rộng sang chiều sâu, lấy khoa học công nghệ, đổi mới sáng tạo và kinh tế số làm động lực cốt lõi. Kinh nghiệm quốc tế cho thấy, những quốc gia thành công trong chuyển đổi mô hình tăng trưởng đều có chính sách tài chính đóng vai trò kiến tạo phát triển, thúc đẩy đổi mới sáng tạo và dẫn dắt tái cơ cấu nền kinh tế.

Những chỉ báo tích cực từ chỉ số PMI (Chỉ số Nhà quản lý mua hàng - một chỉ báo kinh tế quan trọng, đo lường sức khỏe của ngành sản xuất và dịch vụ), đơn hàng xuất khẩu mới, đầu tư công chiếm 6-7% GDP cho thấy triển vọng năm 2026 dù nhiều thách thức nhưng không thiếu cơ hội. Chính sách tiền tệ linh hoạt, điều hành tỷ giá chủ động cùng chiến lược đầu tư công mạnh mẽ sẽ giúp Việt Nam tìm được điểm cân bằng giữa nội lực và biến động toàn cầu. Có thể khẳng định, Việt Nam đang đứng trước thời cơ lớn để bứt phá, không chỉ rút ngắn khoảng cách với các nền kinh tế dẫn đầu ASEAN, mà còn định vị mình như một trung tâm kinh tế năng động, có sức lan tỏa trong khu vực. Nếu tận dụng tốt các động lực mới, hóa giải hiệu quả các thách thức, mục tiêu tăng trưởng 2 con số và vai trò trung tâm kinh tế chủ chốt của Đông Nam Á không còn là kỳ vọng, mà sẽ trở thành hiện thực trong thập niên tới.

Hoàng Tuấn