Khơi dậy niềm đam mê nghiên cứu khoa học

Anh Nguyễn Thanh Hải giám sát robot tự động làm việc tại Nhà máy thủy điện Sơn La.

Những ngày đầu năm mới, Liên hiệp các Hội Khoa học và Kỹ thuật tỉnh đón nhận 2 niềm vui lớn, đó là 2 giải khuyến khích Cuộc thi sáng tạo thanh thiếu niên, nhi đồng toàn quốc lần thứ 20, năm 2024 và 22 giải pháp đoạt giải Hội thi sáng tạo kỹ thuật cấp tỉnh lần thứ 9, năm 2024. Các Cuộc thi đã phát hiện và bồi dưỡng nhiều tài năng sáng tạo mới về khoa học công nghệ, tạo ra phong trào tiến quân vào khoa học công nghệ, góp phần phát huy trí tuệ, khai thác khả năng sáng tạo của cán bộ, nhân dân và học sinh.

Thành công trong phong trào sáng tạo khoa học kỹ thuật của tỉnh, không thể không nhắc đến sản phẩm “Giàn giáo đa năng” của nhóm học sinh Trường Tiểu học - Trung học cơ sở Chiềng La, huyện Thuận Châu. Sản phẩm đã đoạt giải khuyến khích tại Cuộc thi sáng tạo thanh thiếu niên, nhi đồng toàn quốc lần thứ 20, năm 2024. Em Lò Văn Khánh, nhóm trưởng, chia sẻ: Ngoài chức năng chính là giàn giáo, sản phẩm còn được ứng dụng làm xe đẩy lưu động, thang chữ A, thang thẳng, giá phơi quần áo, cũng có thể sử dụng như một chiếc bàn nhỏ, hoặc hỗ trợ việc thay bóng điện, tháo lắp biển lớp, trang trí không gian lớp học và vệ sinh mái nhà...

Dữ liệu robot thu thập được xử lý trên hệ thống mạng.

Tại Hội thi sáng tạo kỹ thuật tỉnh lần thứ 9, Công ty thủy điện Sơn La vinh dự là đơn vị đoạt 2 giải cao. Trong đó, giải pháp “Cải tạo mạch bảo vệ RC Snubber để ngăn ngừa sự cố cháy nổ cầu chỉnh lưu Thyristor hệ thống kích từ nhà máy thủy điện Sơn La thuộc lĩnh vực công nghệ thông tin, điện tử viễn thông” đoạt giải nhì và giải pháp “Thiết kế, chế tạo robot tự động giám sát tình trạng làm việc của các thiết bị Nhà máy thủy điện Sơn La” đoạt giải ba.

Anh Nguyễn Thanh Hải, chuyên viên sửa chữa, Công ty thủy điện Sơn La, chủ nhiệm giải pháp đoạt giải ba, thông tin: Robot được tích hợp nhiều cảm biến hiện đại đo nhiệt độ, độ ẩm, nồng độ khí CO và CO2 cùng hệ thống camera có khả năng chụp ảnh và ghi hình, xử lý ảnh dựa trên các thuật toán AI phát hiện kịp thời các sự cố tiềm ẩn trong hệ thống thiết bị và gửi thông báo cảnh báo, giúp đội ngũ kỹ thuật can thiệp kịp thời, hạn chế nguy cơ sự cố. Giải pháp được đưa vào áp dụng tại Nhà máy thủy điện Sơn La từ năm 2022 cho hiệu quả và có khả năng ứng dụng rộng rãi trong các nhà máy thủy điện, hoặc những cơ sở công nghiệp có điều kiện làm việc nguy hiểm, góp phần giảm thiểu rủi ro, nâng cao hiệu quả vận hành.

Tinh thần nghiên cứu khoa học lan tỏa mạnh mẽ trong lĩnh vực y tế. Tại Bệnh viện Đa khoa tỉnh, nhiều sáng kiến đã giúp nâng cao chất lượng khám, chữa bệnh. Các ngành, lĩnh vực khác cũng ghi dấu nhiều gương mặt đam mê sáng tạo, cống hiến nhiều ý tưởng khoa học, đề tài nghiên cứu đóng góp cho phát triển kinh tế, xã hội, như: Nông dân Nguyễn Xuân Tuấn, huyện Mộc Châu, với sáng chế nuôi trồng nấm đông trùng hạ thảo; phần mềm quản lý tài sản tòa soạn, kết nối đa nền tảng thực hiện cầu truyền hình trực tiếp bằng smartphone của các cơ quan báo chí. Giáo viên, học sinh các cơ sở giáo dục có nhiều đề tài, giải pháp phục vụ giảng dạy, học tập, ứng dụng vào đời sống...

Hằng năm, các cấp, ngành, địa phương đã tạo điều kiện thuận lợi cho đội ngũ cán bộ, viên chức, nhân dân và học sinh tham gia sáng tạo khoa học kỹ thuật. Do đó, số lượng các đề tài tham gia duy trì ổn định, chất lượng các giải pháp, đề tài dự thi ngày càng được nâng cao, được đánh giá tốt, bởi tính mới, sáng tạo, khả năng ứng dụng rộng rãi và đem lại hiệu quả kinh tế, xã hội. Liên hiệp các Hội Khoa học và kỹ thuật tỉnh đa dạng hóa hình thức tuyên truyền, phổ biến về hội thi, cuộc thi tới cán bộ, nhân dân và học sinh. Tổ chức tuyên dương, khen thưởng đối với các tập thể, cá nhân có thành tích xuất sắc và đề xuất các giải pháp cụ thể để áp dụng các giải pháp vào cuộc sống.

Nhiều giải pháp nghiên cứu sáng tạo trong lĩnh vực y tế được áp dụng thường quy tại Bệnh viện Đa khoa tỉnh.

Bà Phạm Thị Hà, Chủ tịch Liên hiệp các Hội Khoa học và kỹ thuật tỉnh, thông tin: Trải qua 9 lần tổ chức, từ năm 2008 đến nay, Hội thi sáng tạo kỹ thuật tỉnh đã nhận được 284 giải pháp của hơn 600 tác giả, đồng tác giả. Trong đó, 134 giải pháp đoạt giải cấp tỉnh, nhiều giải pháp tiếp tục được tham dự toàn quốc. Sau Hội thi đã có 27 giải pháp được cấp Bằng Lao động sáng tạo của Tổng Liên đoàn Lao động Việt Nam; 3 giải pháp được vinh danh trong Sách vàng Sáng tạo Việt Nam các năm 2017, 2020, 2021.

Thông qua các hội thi, toàn tỉnh có 715 lượt trí thức, người làm công tác khoa học được tôn vinh danh hiệu trí thức khoa học công nghệ, tiêu biểu, điển hình lao động sáng tạo, tài năng trẻ khoa học công nghệ. Họ là những hạt nhân đi đầu trong nghiên cứu, đổi mới sáng tạo và vận dụng tri thức khoa học công nghệ vào thực tiễn, như lời Bác Hồ căn dặn “Khoa học phải từ sản xuất mà ra và phải trở lại phục vụ sản xuất, phục vụ quần chúng, nhằm nâng cao năng suất lao động và không ngừng cải thiện đời sống của nhân dân”.

Lò Thái