Khởi động dự án canh tác nông nghiệp kết hợp điện mặt trời cho nông thôn Việt Nam

Đa dạng hóa nguồn thu cho nông dân

Sự kiện quy tụ các đối tác quan trọng trong lĩnh vực nông nghiệp và năng lượng nhằm chính thức giới thiệu dự án, chia sẻ kinh nghiệm quốc tế và các sáng kiến đổi mới liên quan. Đồng thời, đây là một diễn đàn đối thoại đa phương, nơi các bên liên quan cùng thảo luận để xây dựng sự đồng thuận bước đầu về các ưu tiên kỹ thuật và chính sách, đặt nền móng cho sự phối hợp hiệu quả trong quá trình thực hiện dự án.

Trong bối cảnh Việt Nam phải đối mặt với thách thức đảm bảo an ninh lương thực song song với an ninh năng lượng, mô hình Agri-PV được kỳ vọng mang lại giải pháp tối ưu. Trên cùng một diện tích đất, người dân vừa có thể sản xuất nông nghiệp, vừa khai thác điện mặt trời để cung cấp năng lượng sạch.

Khởi động dự án “Canh tác nông nghiệp kết hợp điện mặt trời cho nông thôn Việt Nam"

Với lợi thế bức xạ mặt trời cao, đặc biệt tại Tây Nguyên, Duyên hải Nam Trung Bộ và đồng bằng sông Cửu Long, mô hình này không chỉ giúp giảm chi phí sản xuất, chủ động nguồn điện, mà còn góp phần cải thiện năng suất, giảm thiểu tác động thời tiết cực đoan. Đây cũng là cơ hội để nông dân đa dạng hóa nguồn thu, trở thành tác nhân trực tiếp trong chuỗi sản xuất nông nghiệp - năng lượng.

Dù tiềm năng lớn, nông nghiệp kết hợp điện mặt trời ở Việt Nam vẫn đối diện không ít khó khăn. Về mặt chính sách, đang tồn tại một khoảng trống pháp lý khi mà chưa có quy định hay chính sách cụ thể nào được ban hành để thúc đẩy, phát triển cho điện mặt trời cho nông nghiệp (ĐMTNN). Điều này dẫn đến sự thiếu rõ ràng trong vai trò và trách nhiệm của các bộ ngành liên quan, gây chồng chéo trong quản lý.

Song song đó, các lỗ hổng về kiến thức và năng lực kỹ thuật cũng là một rào cản đáng kể: khái niệm về ĐMTNN vẫn chưa rõ ràng, thiếu tính sự thống nhất; các nghiên cứu phân mảnh, thiếu hệ thống và thiếu dữ liệu thí điểm tin cậy; đồng thời, năng lực và hiểu biết của các bên liên quan về lĩnh vực này còn rất hạn chế. Thêm vào đó, dữ liệu toàn quốc về các mô hình hiện có cũng chưa được tổng hợp một cách có hệ thống.

Dự án Agri-PV được khởi động nhằm giải quyết những thách thức này: đánh giá tiềm năng, xây dựng nền tảng kiến thức, tư vấn chiến lược phát triển, đồng thời nâng cao năng lực cho các đối tác và thúc đẩy huy động nguồn lực từ khu vực tư nhân, các tổ chức tài chính.

Hướng tới nông nghiệp xanh và bền vững

Theo TS. Nguyễn Thế Hinh, đại diện Ban Quản lý các Dự án Nông nghiệp (APMB), dự án Agri-PV sẽ được triển khai trong 3 năm (2025 – 2027) tại các địa phương có tiềm năng phát triển điện mặt trời nông nghiệp. Dự án gồm bốn hợp phần: đánh giá hiện trạng và tiềm năng phát triển; tư vấn các mô hình và chiến lược phù hợp; tăng cường năng lực cho các bên liên quan, đặc biệt là phụ nữ và nhóm dễ bị tổn thương, để triển khai mô hình thân thiện với nông dân; và huy động nguồn lực tài chính, kỹ thuật nhằm nhân rộng các mô hình hiệu quả.

Đối tượng hưởng lợi trực tiếp là nông dân ở nhiều quy mô, hợp tác xã nông nghiệp, doanh nghiệp trong lĩnh vực nông nghiệp và năng lượng, cùng cơ quan quản lý nhà nước. Ngoài việc tạo thêm thu nhập, dự án còn giúp nông dân nâng cao kỹ năng, tiếp cận tài chính thuận lợi hơn, cải thiện kết nối thị trường và gia tăng giá trị chuỗi nông sản.

Đồng thời, dự án góp phần mở rộng tiếp cận năng lượng sạch cho khu vực nông thôn. Với những mục tiêu này, Agri-PV được kỳ vọng sẽ thúc đẩy phát triển năng lượng tái tạo kết hợp nông nghiệp, giảm phụ thuộc nhiên liệu hóa thạch, cắt giảm phát thải carbon và mở rộng hợp tác công – tư trong đầu tư hạ tầng, logistics, công nghệ và phân phối lương thực. Dự án cũng đóng góp quan trọng vào việc thực hiện cam kết giảm phát thải trong Đóng góp do quốc gia tự quyết định (NDC) 3.0 của Việt Nam.

Tại cuộc họp khởi động, các đại biểu đã cùng trao đổi về kinh nghiệm quốc tế, tác động kinh tế - xã hội của mô hình, cũng như cơ hội và thách thức khi áp dụng tại Việt Nam. Các thảo luận tập trung vào định hướng chính sách, cơ chế phối hợp và giải pháp để phát triển Agri-PV gắn với cam kết Net Zero 2050 và chiến lược chuyển đổi năng lượng công bằng.

Sự kiện được đánh giá là bước khởi đầu quan trọng, đặt nền móng cho sự phối hợp hiệu quả giữa các bên liên quan, hướng tới một nền nông nghiệp xanh, bền vững, đồng thời đóng góp vào quá trình phát triển kinh tế nông thôn Việt Nam.

Vân Hồng/VOV.VN