Khối lượng công việc lớn của cấp xã khi thực hiện chính quyền hai cấp

Người dân làm thủ tục hành chính tại Trung tâm phục vụ hành chính công xã Hỏa Tiến, Thành phố Cần Thơ. Ảnh: Duy Khương/TTXVN

Ông Phan Trung Tuấn, Vụ trưởng Vụ chính quyền địa phương cho biết, từ ngày 1/7/2025, 34 tỉnh, thành phố, trong đó có 23 tỉnh, thành phố sau sắp xếp và 3.321 đơn vị hành chính cấp xã trong cả nước đã thực hiện mô hình chính quyền địa phương 2 cấp.

Qua nắm bắt tình hình của Bộ Nội vụ, Cơ quan thường trực của Ban Chỉ đạo của Chính phủ trong tổ chức vận hành chính quyền địa phương 2 cấp, mặc dù thời gian đi vào vận hành sau gần 1 tháng, nhưng bước đầu đã có những kết quả tích cực. Điều này cho thấy chủ trương đúng đắn của Đảng, Nhà nước trong tổ chức mô hình chính quyền địa phương mới, lần đầu tiên trong lịch sử đất nước ta tổ chức mô hình chính quyền địa phương 2 cấp.

Theo ông Phan Trung Tuấn, cấp xã đã quan tâm hoàn thiện đồng bộ, tổ chức hệ thống chính trị, đặc biệt là chính quyền địa phương cấp xã theo mô hình mới. UBND của 3.321 đơn vị cấp xã trên cả nước đã hoàn thiện tổ chức bộ máy, thành lập các cơ quan chuyên môn, trong đó đặc biệt là Trung tâm Phục vụ hành chính công, nơi giải quyết thủ tục hành chính cho người dân, doanh nghiệp ngay từ cơ sở.

“Công tác giải quyết thủ tục hành chính cho người dân, tổ chức và doanh nghiệp ở địa bàn cơ sở trên cả nước tương đối đồng bộ, hiệu quả, không gián đoạn công việc. Hầu hết các địa phương cấp xã, đã đưa vào vận hành hệ thống giải quyết dịch vụ công có kết nối với Cổng Dịch vụ công Quốc gia, tạo thuận lợi cho việc kết nối, giải quyết các thủ tục hành chính, các yêu cầu của người dân, doanh nghiệp", ông Phan Trung Tuấn cho hay.

Với việc tổ chức mô hình chính quyền địa phương 2 cấp, cấp xã là tuyến đầu, nơi trực tiếp nhất, gần dân nhất để giải quyết các yêu cầu hằng ngày của người dân, doanh nghiệp trên địa bàn, nên khối lượng công việc của cấp xã hiện nay lớn. Chính quyền địa phương cấp xã hiện không chỉ thực hiện nhiệm vụ, quyền hạn trước đây, mà còn thực hiện hầu hết các nhiệm vụ của cấp huyện chuyển về khi đã kết thúc hoạt động của chính quyền địa phương cấp huyện.

Đồng thời, các nghị định phân cấp, phân quyền, các luật và các văn bản, thông tư của các bộ về phân cấp, phân quyền, phân định thẩm quyền đã chuyển giao khá nhiều nhiệm vụ phân quyền, phân cấp và nhiều nhiệm vụ của chính quyền Trung ương xuống cho chính quyền địa phương, trong đó nhiều nhiệm vụ chuyển cho cấp xã. “Chúng tôi thống kê có tới 1.065 nhiệm vụ, ngoài những nhiệm vụ chính quyền địa phương cấp xã đang thực hiện (cả cấp huyện, cấp xã cũ trước đây), còn phải thực hiện các nhiệm vụ phân cấp, phân quyền, nên khối lượng công việc chịu áp lực lớn”, ông Phan Trung Tuấn chia sẻ.

Để từng bước giải quyết vấn đề này, Bộ Nội vụ quan tâm đến việc đồng bộ, hoàn thiện các hệ thống thể chế liên quan đến lĩnh vực của Bộ phụ trách; trong đó chủ đạo sẽ triển khai kịp thời các thể chế, chính sách, nghị định, thông tư, hướng dẫn… liên quan đến việc thể chế hóa kịp thời Luật Tổ chức chính quyền địa phương năm 2025 và Luật Cán bộ công chức mới được Quốc hội thông qua tại Kỳ họp thứ 9. Đây là luật quan trọng, một trong những nền tảng để vận hành mô hình chính quyền địa phương 2 cấp, trong đó có cán bộ, công chức.

Khá nhiều nghị định của 2 luật này đã được ban hành. Sắp tới, quy định trong luật để cụ thể hóa, tạo thuận lợi cho nền tảng pháp lý, chính quyền địa phương các cấp, đặc biệt cấp xã sẽ được hoàn thiện. Tiếp đó, Bộ Nội vụ sẽ phối hợp chặt chẽ với các tỉnh, thành phố kịp thời vừa hỗ trợ vừa phối hợp như công tác tập huấn cho đội ngũ cán bộ, công chức của chính quyền địa phương, đặc biệt là cấp xã.

Đối với những vấn đề vượt thẩm quyền, Bộ Nội vụ sẽ báo cáo kịp thời Chính phủ, Thủ tướng Chính phủ; ví dụ như các địa phương rất quan tâm đến biên chế đối với đội ngũ cán bộ, công chức thời gian tới đây như thế nào?...

Bộ Nội vụ đã trình Đề án để báo cáo Đảng ủy Chính phủ trình Bộ Chính trị, Ban Bí thư và Ban Chấp hành Trung ương thông qua tại Nghị quyết 60, trước mắt cơ bản giữ nguyên biên chế cán bộ, công chức của cả cấp huyện, xã để chuyển về cấp xã thực hiện công việc trên địa bàn. Thời gian tới, Bộ Nội vụ sẽ khẩn trương tham mưu Chính phủ, Thủ tướng Chính phủ trong việc phối hợp với Ban Tổ chức Trung ương xác định lại vị trí việc làm, khối lượng công việc và trên có sở đó đề ra các tiêu chí, tiêu chuẩn làm định biên số lượng cán bộ, công chức phù hợp với chính quyền địa phương cả cấp tỉnh và cấp cơ sở. Trên cơ sở đó báo cáo Bộ Chính trị quyết định.

Qua trình vận hành chính quyền địa phương 2 cấp có nhiều ưu điểm tích cực và vận hành khá trơn tru. Tuy nhiên, trong bối cảnh mới, mô hình mới không tránh khỏi khó khăn, vướng mắc, nên cần có sự vào cuộc của cả hệ thống chính trị. Với vai trò của mình, Bộ Nội vụ luôn sẵn sàng phối hợp, hỗ trợ các địa phương và kịp thời tổng hợp khó khăn, vướng mắc để báo cáo cấp trên, bảo đảm mô hình vận hành thành công, thuận lợi.

V.T/Báo Tin tức và Dân tộc