Khôi phục quan hệ Mỹ - Nga có ý nghĩa gì với Trung Quốc và ngoại giao toàn cầu?

Tổng thống Nga Vladimir Putin (trái) và người đồng cấp Mỹ Donald Trump tại cuộc gặp ở Osaka, Nhật Bản ngày 28/6/2019. Ảnh: Getty Images/TTXVN

Theo hãng thông tấn Anadolu của Thổ Nhĩ Kỳ, các cuộc gặp gỡ gần đây giữa đại diện Mỹ và Nga tại Saudi Arabia và Istanbul đã thu hút sự chú ý của cộng đồng quốc tế, làm dấy lên hy vọng về một bước ngoặt quan trọng trong mối quan hệ giữa hai cường quốc. Những diễn biến này không chỉ có tác động trực tiếp đến tình hình Ukraine mà còn làm thay đổi cục diện ngoại giao toàn cầu, đặc biệt là vai trò của Trung Quốc trong tam giác quan hệ Mỹ - Nga - Trung.

Những vấn đề quan trọng đã đạt được

Theo Mabel Lu Miao, đồng sáng lập và Tổng thư ký của Trung tâm Trung Quốc và Toàn cầu hóa có trụ sở tại Bắc Kinh, sau các cuộc đàm phán, Mỹ và Nga đã đạt được thỏa thuận về một số vấn đề quan trọng. Ba vấn đề chính đã được đề cập:

Thứ nhất, thiết lập cơ chế tham vấn và thành lập một nhóm cấp cao để hỗ trợ các cuộc đàm phán hòa bình liên quan đến Ukraine. Thứ hai, khôi phục các nỗ lực ngoại giao, báo hiệu sự tan băng trong quan hệ Mỹ - Nga. Thứ ba, thiết lập mối quan hệ hợp tác chặt chẽ hơn, bao gồm cả hợp tác kinh tế sau khi cuộc xung đột Nga - Ukraine kết thúc.

Những thỏa thuận này đặt nền tảng cho một giải pháp hòa bình tiềm năng cho cuộc xung đột kéo dài hơn 3 năm qua và mở ra triển vọng về hợp tác Mỹ - Nga trong tương lai.

Mặc dù có những tiến triển tích cực, nhưng quá trình này vẫn đối mặt với nhiều thách thức. Ukraine lo ngại những động thái từ phía Mỹ khiến họ mất đi vị thế và phải đối mặt với áp lực gia tăng từ Nga.

Đồng thời, các nhà lãnh đạo châu Âu bày tỏ lo ngại khi Mỹ đàm phán trực tiếp với Nga mà không có sự tham gia của họ. Điều này đặc biệt nhạy cảm khi xét đến khoản viện trợ lớn của châu Âu dành cho Ukraine, với các mối quan hệ kinh tế và địa chính trị sâu sắc trong khu vực. Việc bị loại khỏi các cuộc đàm phán quan trọng là điều khó chấp nhận đối với các đồng minh châu Âu.

Theo quan điểm về luật pháp quốc tế, bất kỳ thỏa thuận hòa bình nào cũng phải dựa trên sự tôn trọng nguyên tắc toàn vẹn lãnh thổ và chủ quyền quốc gia - những nguyên tắc cơ bản và bất khả xâm phạm. Thách thức hiện nay là làm thế nào để thực hiện các thỏa thuận này, điều phối lợi ích của tất cả các bên và đặc biệt là giải quyết các yêu cầu chính đáng của Ukraine.

Về phần mình, Trung Quốc vẫn duy trì lập trường trung lập trong cuộc xung đột Nga - Ukraine, ủng hộ hòa bình và thúc đẩy đối thoại. Người phát ngôn Bộ Ngoại giao Trung Quốc đã bày tỏ ủng hộ đối với sự đồng thuận trong các cuộc gặp Mỹ - Nga và hy vọng rằng tất cả các bên liên quan sẽ tham gia vào quá trình đối thoại.

Tác động đến quan hệ Mỹ - Trung

Trái với những lo ngại rằng việc bình thường hóa quan hệ Mỹ - Nga có thể ảnh hưởng tiêu cực đến quan hệ Mỹ - Trung, có nhiều lý do để tin rằng điều này sẽ không xảy ra:

Thứ nhất, Tổng thống Donald Trump tập trung vào đàm phán nhằm thúc đẩy nền kinh tế Mỹ và mang lại kết quả hữu hình cho cử tri trong nước. Trong bối cảnh này, Trung Quốc - nền kinh tế lớn thứ hai thế giới và đối tác thương mại lớn nhất của Mỹ - vẫn sẽ là ưu tiên hàng đầu. Ngược lại, nền kinh tế của Nga nhỏ hơn và hiện xếp ngoài top 10 toàn cầu. Một cuộc đối đầu kinh tế lớn với Trung Quốc sẽ không phù hợp với lợi ích kinh tế cốt lõi của chính quyền Mỹ hiện tại.

Thứ hai, việc Tổng thống Trump tìm cách hợp tác với Nga và cải thiện quan hệ chủ yếu nhằm chấm dứt xung đột ở Ukraine. Ông luôn lập luận rằng Mỹ đã đầu tư quá nhiều vào cuộc xung đột này, và ông mong muốn được coi là "tổng thống hòa bình"..

Thứ ba, Mỹ có thể cần sự hỗ trợ của Trung Quốc trong việc tái thiết nền kinh tế và cơ sở hạ tầng của Ukraine sau cuộc chiến. Mối quan hệ chặt chẽ giữa Nga và Trung Quốc cũng đóng vai trò quan trọng trong các cuộc đàm phán hòa bình. Do đó, các cuộc thảo luận giữa Mỹ và Nga có thể sẽ không gây ra mối đe dọa cho lợi ích của Trung Quốc.

Cơ hội cho quan hệ Trung Quốc - châu Âu

Chủ tịch Trung Quốc Tập Cận Bình (trái), Tổng thống Pháp Emmanuel Macron (giữa) và Chủ tịch Ủy ban châu Âu Ursula von der Leyen trong cuộc gặp ba bên tại Paris, Pháp ngày 6/5/2024. Ảnh: AFP/TTXVN

Tình hình mới cũng tạo ra cơ hội cho quan hệ Trung Quốc - châu Âu. Năm 2025 đánh dấu kỷ niệm 50 năm quan hệ ngoại giao giữa hai bên. Trong bối cảnh chính quyền Trump giảm chú trọng đối với châu Âu, thay đổi các liên kết chiến lược trước đây, triển vọng hợp tác song phương và đa phương giữa Trung Quốc và châu Âu là rất lớn.

Cùng với đó, châu Âu vẫn có thể đóng vai trò tích cực như một phần của mối quan hệ tam giác Trung - Mỹ - châu Âu trong việc cân bằng quan hệ Trung - Mỹ, tăng cường hợp tác đa phương quốc tế và thúc đẩy cải thiện quản trị toàn cầu.

Như vậy, các cuộc gặp Mỹ - Nga mới đây chỉ là khởi đầu của một quá trình dài. Những cuộc đàm phán trong tương lai, đặc biệt là về lãnh thổ và đảm bảo an ninh liên quan đến xung đột ở Ukraine, sẽ còn phức tạp và kéo dài. Tuy nhiên, những bước đi ban đầu này có thể mở ra một kỷ nguyên mới trong ngoại giao toàn cầu.

Cộng đồng quốc tế cần chung tay hợp tác, tích cực tham gia vào việc phối hợp và khuyến khích tất cả các bên giải quyết tranh chấp thông qua đối thoại hòa bình. Những nỗ lực này không chỉ phục vụ lợi ích của Nga và Ukraine mà còn đáp ứng nhu cầu hòa bình và phát triển toàn cầu.

Vũ Thanh/Báo Tin tức (Theo aa.com.tr/en)