Không chỉ TP.HCM, thuê căn hộ ngắn ngày đã bị 'khai tử' ở nhiều nơi

Nhiều thành phố tại các quốc gia du lịch phát triển cũng đã "khai tử" dịch vụ cho thuê nhà, căn hộ ngắn ngày. Ảnh: T.L.

"Chúng tôi phản đối việc bạn lưu trú tại căn hộ này. Hãy rời đi!" - những tấm biển cảnh báo với nội dung gay gắt xuất hiện dày đặc trong một khu dân cư tại Tokyo (Nhật Bản), thể hiện sự phản đối mạnh mẽ của người dân đối với các căn hộ cho thuê ngắn hạn. Nhiều cư dân bức xúc vì du khách gây ồn ào vào ban đêm, hút thuốc nơi công cộng và xả rác bừa bãi, làm xáo trộn nhịp sống thường ngày của người dân.

Không riêng Nhật Bản, những tranh cãi về Airbnb và các dịch vụ cho thuê nhà ngắn ngày đang diễn ra trên quy mô toàn cầu. Mô hình này không chỉ gây xáo trộn an ninh khu vực mà còn tác động đến giá bất động sản, đẩy chi phí nhà ở lên cao và làm thay đổi cấu trúc cộng đồng.

Trước áp lực từ người dân, nhiều chính phủ đã siết chặt quy định, thậm chí cấm hoàn toàn hoạt động kinh doanh này nhằm cân bằng lợi ích kinh tế và bảo vệ chất lượng sống của cư dân đô thị.

Cấm hoàn toàn

Tháng 9/2023, New York (Mỹ) trở thành một trong những thành phố đầu tiên siết chặt kiểm soát dịch vụ cho thuê nhà ngắn ngày, mở đầu cho một làn sóng hạn chế Airbnb toàn cầu. Theo quy định mới, chủ nhà không được phép cho thuê căn hộ dưới 30 ngày trừ khi đăng ký và tuân thủ đầy đủ các tiêu chuẩn về an toàn và thuế.

Mục tiêu chính của quy định này là kiềm chế cuộc khủng hoảng nhà ở diễn ra tại New York. Việc nhiều chủ nhà chuyển sang mô hình cho thuê ngắn ngày đã đẩy giá bất động sản tăng vọt, khiến nhiều cư dân phải rời khỏi thành phố.

Theo Inside Airbnb - nhóm chuyên phân tích dữ liệu trên nền tảng này, khoảng 15.000 căn hộ đã bị "xóa sổ" khỏi hệ thống Airbnb sau lệnh cấm, phần lớn chuyển sang cho thuê dài hạn từ một tháng trở lên. Tại nhiều thành phố ven biển của California như Santa Monica, mô hình lưu trú ngắn ngày cũng bị siết chặt hoặc cấm hoàn toàn.

Sau New York, Barcelona (Tây Ban Nha) thậm chí còn áp dụng biện pháp cứng rắn hơn khi lên kế hoạch xóa sổ hoàn toàn mô hình lưu trú ngắn ngày vào cuối năm 2028.

Giá thuê nhà tại Barcelona đã tăng 68% trong chưa đầy một thập kỷ, phần lớn do chủ nhà ưu tiên cho thuê ngắn ngày để tối đa hóa lợi nhuận, đẩy cư dân địa phương vào cuộc khủng hoảng nhà ở nghiêm trọng.

Các căn hộ cho thuê ngắn ngày với đa dạng mức giá và không gian tại Barcelona được rao trên nền tảng Airbnb. Ảnh: Airbnb.

Trước khi đưa ra lệnh cấm triệt để, chính quyền thành phố đã thử nghiệm nhiều biện pháp kiểm soát như hạn chế cấp phép ở khu vực đông dân cư, tăng cường xử phạt và siết chặt quy trình cấp phép.

Hồi đầu năm 2024, Barcelona đã áp dụng mức phạt kỷ lục hơn 420.000 euro đối với một chủ nhà tự ý biến căn hộ nhiều tầng thành khách sạn mini mà không có giấy phép. Đây là mức phạt cao nhất từng được áp dụng trong lĩnh vực này tại Tây Ban Nha.

Thị trưởng Jaume Collboni thậm chí tuyên bố sẽ không gia hạn bất kỳ giấy phép cho thuê nào sau tháng 11/2028, đồng nghĩa với việc toàn bộ các căn hộ Airbnb sẽ bị loại bỏ khỏi thị trường.

Chính quyền ước tính lệnh cấm sẽ giúp giải phóng khoảng 10.000 căn hộ trở lại thị trường cho thuê dài hạn hoặc bán ra, qua đó giảm áp lực nhà ở và bình ổn giá bất động sản. Các thành phố khác tại Tây Ban Nha như Madrid, Malaga, Sevilla và San Sebastian cũng đang siết chặt loại hình lưu trú này để bảo vệ ngành khách sạn truyền thống.

Còn tại Hungary, vào tháng 9/2024, một quận ở thủ đô Budapest đã tổ chức bỏ phiếu với kết quả đa số người dân ủng hộ cấm Airbnb từ năm 2026, theo Reuters. Quyết định này có khả năng gây ảnh hưởng dài hạn đến thị trường nhà ở của Budapest, một điểm đến du lịch hàng đầu ở Trung Âu với 6,7 triệu lượt khách ngắn hạn vào năm 2023.

Giới chức địa phương cho biết phần lớn cư dân ưu tiên sự yên bình của khu dân cư hơn là lợi nhuận từ dịch vụ lưu trú ngắn ngày.

Sau cuộc bỏ phiếu, nguồn cung bất động sản cao cấp tại Budapest có dấu hiệu gia tăng, trong khi giá nhà dần quay về mức ổn định. Trước tác động của mô hình lưu trú ngắn ngày đối với tình trạng khan hiếm nhà ở và giá bất động sản, chính phủ của Thủ tướng Viktor Orban cũng đang cân nhắc siết chặt các quy định trên phạm vi toàn quốc.

Tháng 5/2023, đảo Penang (Malaysia) trở thành nơi đầu tiên ở Đông Nam Á ban hành lệnh cấm Airbnb, SCMP đưa tin.

Sau hơn một năm tranh luận, chính quyền quyết định chỉ cho phép các bất động sản thương mại như căn hộ dịch vụ cung cấp lưu trú ngắn ngày với điều kiện phải đăng ký, nộp phí hàng năm và được 75% cư dân trong tòa nhà đồng ý. Du khách chỉ có thể ở tối đa 3 ngày mỗi lần đặt phòng và mỗi căn hộ chỉ được phép cho thuê không quá 180 ngày/năm.

Tại Việt Nam, TP.HCM cũng đã ban hành lệnh cấm dịch vụ cho thuê căn hộ chung cư ngắn ngày từ tháng 8/2023 theo Luật Nhà ở mới. Quyết định này nhằm ổn định an ninh và đảm bảo chất lượng sống cho cư dân đô thị. Tuy nhiên, nhiều chủ nhà và doanh nghiệp du lịch lo ngại có thể thiệt hại hàng tỷ đồng từ lệnh cấm này.

Các quốc gia siết chặt quy định

Nhật Bản hợp pháp hóa dịch vụ cho thuê ngắn hạn qua Airbnb, hay còn gọi là "Minpaku" từ năm 2018, nhưng đi kèm các quy định nghiêm ngặt.

Cụ thể, chủ nhà phải đăng ký với chính quyền địa phương, công khai số đăng ký này trên các nền tảng trực tuyến và bị giới hạn số ngày cho thuê không quá 180 ngày/năm. Một số khu vực tại Tokyo còn siết chặt hơn, chỉ cho phép hoạt động này vào cuối tuần.

Không gian bên trong một căn hộ Minpaku hạng sang tại Nhật Bản. Ảnh: Japan Forward.

Dù giúp tăng nguồn cung lưu trú trong các sự kiện lớn như Thế vận hội, Minpaku vẫn vấp phải phản đối từ cư dân do những bất cập như tiếng ồn, an ninh lỏng lẻo và ảnh hưởng đến giá thuê nhà.

Nhiều du khách đến Nhật Bản cũng dần chuyển hướng sang khách sạn, ryokan truyền thống hoặc căn hộ dịch vụ dài hạn để tránh những rủi ro về mặt pháp lý và trải nghiệm kém thoải mái, theo FNN.

Singapore - quốc gia vốn nổi tiếng với chính sách quản lý bất động sản chặt chẽ - đã áp dụng quy định cấm cho thuê dưới 3 tháng tại tất cả khu dân cư nhằm bảo vệ an ninh, hạn chế tình trạng ô nhiễm tiếng ồn và kiểm soát giá nhà đất.

Hay ở một số quốc gia châu Âu khác, trong đó có Đức và Pháp lại không cấm hoàn toàn dịch vụ Airbnb như Tây Ban Nha hay Hungary, thay vào đó là siết chặt quản lý.

Tại Berlin (Đức), chính quyền từng ban hành lệnh cấm toàn bộ dịch vụ Airbnb vào năm 2014 để đối phó với tình trạng thiếu hụt nhà ở. Tuy nhiên, đến năm 2018, thành phố nới lỏng lệnh cấm nhưng vẫn duy trì các quy định nghiêm ngặt, yêu cầu cấp phép bắt buộc và giới hạn số ngày cho thuê nhằm tránh việc các căn hộ bị chuyển đổi hoàn toàn sang mô hình lưu trú ngắn hạn.

Trong khi đó, Paris (Pháp) cũng thực hiện các biện pháp kiểm soát tương tự, yêu cầu chủ nhà phải đăng ký với chính quyền địa phương và không được cho thuê quá 120 ngày/năm.

Theo Bloomberg, Airbnb ghi nhận doanh thu 9,9 tỷ USD vào năm 2023, tăng 19% so với năm trước. Tổng số lượt đặt phòng đạt 448 triệu, tăng 14% so với năm 2022, cho thấy nhu cầu vẫn rất lớn bất chấp các quy định siết chặt tại nhiều thành phố.

Cẩm Tú