Không chủ quan nhưng cũng không quá lo lắng khi mực nước sông Đồng Nai dâng cao

Phóng viên Báo và Phát thanh, Truyền hình Đồng Nai đã có cuộc trao đổi với Giám đốc Đài Khí tượng thủy văn Đồng Nai Nguyễn Phước Huy liên quan đến nội dung trên.

Ông Nguyễn Phước Huy, Giám đốc Đài Khí tượng thủy văn Đồng Nai. Ảnh: Kim Liễu

* Thưa ông, vì sao Thủy điện Đồng Nai 5 lại xả lũ bất thường? Tới đây, nếu Thủy điện Trị An làm tương tự thì khu vực hạ lưu sông Đồng Nai có ảnh hưởng gì không?

Những ngày qua, tại tỉnh Lâm Đồng - khu vực thượng nguồn sông Đồng Nai có mưa lớn nên để bảo vệ an toàn đập, các hồ chứa thủy điện trong đó có Thủy điện Đồng Nai 5 đã tiến hành xả lũ với lưu lượng lớn, dẫn đến mực nước sông Đồng Nai phía hạ lưu đập dâng cao hơn so với mức báo động 2, gây ngập tại địa bàn xã Đak Lua và một số xã khác. Tình trạng trên sẽ giảm trong những ngày sắp tới, vì hiện nay tại Lâm Đồng mưa đã giảm, các hồ thủy điện phía thượng nguồn đã giảm dần lưu lượng xả lũ về hạ lưu.

Khu vực hạ lưu hồ Trị An thuộc vùng sông ảnh hưởng thủy triều với chế độ bán nhật triều không đều, một ngày xuất hiện 2 đỉnh triều và 2 chân triều. Công ty Thủy điện Trị An xả lũ qua đập tràn sẽ tránh những thời điểm gần thời gian xuất hiện đỉnh triều. Trong những năm qua, Thủy điện Trị An luôn chỉ tiến hành xả lũ trong thời gian triều xuống đến trước khi triều lên tới đỉnh khoảng vài giờ thì ngừng. Vì vậy, có thể nói mức độ ảnh hưởng của việc xả lũ của Thủy điện Trị An đối với mực nước đỉnh triều tại khu vực hạ lưu sông Đồng Nai là không lớn.

Lũ xảy ra ngày 20-11, gây ngập nhiều nhà dân, hoa màu và hơn 12km đường dân sinh tại xã Đak Lua. Ảnh: Hoàng Phương

Tùy theo diễn biến mực nước hạ lưu sông Đồng Nai tại Trạm Thủy văn Biên Hòa, Công ty Thủy điện Trị An có thể điều tiết linh hoạt lưu lượng nước qua đập tràn ở mức độ phù hợp nên người dân không cần quá lo lắng.

* Hiện diễn biến mực nước sông Đồng Nai nhiều nơi đã vượt mức báo động 2, liệu mực nước sông có khả năng tiếp tục dâng trong những ngày tới và yếu tố nào đang chi phối tình hình này?

Ở thượng lưu sông Đồng Nai, mực nước tại Trạm Tà Lài tiếp tục lên chậm, dưới mức báo động 3 (113 m) trong chiều tối 21-11 đến rạng sáng 22-11, sau đó xuống chậm, ở mức giữa báo động 2 (112,5m) và báo động 3 trong ngày 22-11, sau đó hạ thấp dần trong những ngày sắp tới nếu các hồ chứa thủy điện giảm dần rồi kết thúc xả lũ. Yếu tố chi phối là lượng mưa ở thượng nguồn và lưu lượng xả về hạ lưu của các hồ chứa thủy điện.

Ở hạ lưu sông Đồng Nai, mực nước đỉnh triều đạt mức báo động 2 (2m) trong các ngày 22 và 23-11, sau đó hạ thấp dần trong những ngày tiếp theo. Yếu tố chi phối chủ yếu là thủy triều từ biển Đông, lưu lượng xả về hạ lưu của hồ chứa Thủy điện Trị An ảnh hưởng không đáng kể.

Cán bộ, chiến sĩ Ban Chỉ huy Quân sự xã Đak Lua hỗ trợ nhân dân di dời tài sản. Ảnh tư liệu

* Những địa bàn nào của Đồng Nai có nguy cơ cao xảy ra ngập trong thời gian sắp tới, thưa ông?

Những khu vực thấp ven sông Đồng Nai và La Ngà ở các xã Đak Lua, Nam Cát Tiên, Tà Lài, Thanh Sơn, Phú Vinh, Phú Lâm, Tân Phú, Phú Hòa, Định Quán thuộc tỉnh Đồng Nai có nguy cơ cao bị ngập lụt do lũ; những khu vực trũng thấp ven sông ở hạ lưu sông Đồng Nai, tại địa bàn các phường, xã: Trị An, Tân An, Trảng Dài, Tân Triều, Biên Hòa, Trấn Biên, Tam Hiệp, Long Hưng, Phước Tân, Tam Phước, An Phước, Nhơn Trạch, Đại Phước, Phước An thuộc tỉnh Đồng Nai và các địa bàn lân cận có nguy cơ bị ngập lụt do triều cường.

* Thưa ông, giữa tháng 11-2025 được dự báo là thời điểm kết thúc mùa mưa, nhưng thực tế vẫn còn mưa, vì sao có hiện tượng này?

Hiện tại Đồng Nai, mưa đã giảm về lượng từ thời kỳ giữa tháng 11. Từ sau ngày 15-11 đến nay, mưa trên địa bàn tỉnh chủ yếu là mưa nhỏ, mưa lớn chỉ xuất hiện cục bộ. Năm nay, do ảnh hưởng của La Nina nên mùa mưa có lượng mưa nhiều hơn, mùa mưa trên toàn quốc nhìn chung kết thúc muộn hơn, vào cuối tháng 11 này.

* Tình hình mưa lũ ở khu vực miền Trung hiện nay có tác động lan truyền, gây ảnh hưởng đến chế độ dòng chảy và mực nước ở Đồng Nai hay không?

Hiện nay, đang thời kỳ trọng điểm mùa mưa ở miền Trung, mưa rất to kéo dài nhiều ngày diễn ra trong thời gian qua trên địa bàn các tỉnh, thành từ Đà Nẵng đến Khánh Hòa kéo theo lũ lụt ở nhiều nơi. Các hình thế gây mưa to này cũng ảnh hưởng phần nào đến khu vực tiếp giáp với miền Trung là địa bàn tỉnh Lâm Đồng, gây mưa to nhiều nơi ở Lâm Đồng vốn là lưu vực phía thượng lưu của sông Đồng Nai, dẫn đến lũ khá lớn trên sông Đồng Nai như đã đề cập ở trên.

* Mưa kéo dài và triều cường có xu hướng tăng, ông có khuyến cáo gì đặc biệt cho người dân vùng hạ du sông Đồng Nai và các khu vực trũng thấp?

Người dân vùng hạ du sông Đồng Nai và các khu vực trũng thấp nên chủ động đề phòng tác hại do triều cường, nhất là triều cường kết hợp mưa lớn gây ra bằng cách gia cố, nâng cao nền móng công trình, có các biện pháp ngăn chặn ngập úng phù hợp với từng hoàn cảnh, khơi thông dòng chảy, kê cao tài sản, các thiết bị gia dụng, chú trọng an toàn sử dụng điện. Về lâu dài, khi xây dựng công trình, cần chú ý đến đặc điểm khí tượng thủy văn nơi sinh sống.

Trong giai đoạn hiện nay, do biến đổi khí hậu và nhiều nguyên nhân khác, các yếu tố thời tiết, thủy văn ngày càng diễn biến phức tạp, khó lường, khó dự báo, mọi người dân ngoài việc trang bị kiến thức về khoa học kỹ thuật cũng cần trang bị thêm về kỹ năng sống, nâng cao khả năng thích ứng với biến đổi khí hậu cả về cuộc sống và sản xuất, quan tâm bảo vệ môi trường, cảnh quan, hạn chế đến mức thấp nhất tác động của biến đổi khí hậu.

Kim Liễu (thực hiện)