Không có quy định hoàn trả lại tiền hưởng bảo hiểm một lần đã nhận

Người lao động làm thủ tục hưởng chế độ về bảo hiểm tại Hà Nội. Ảnh: N.Dương.

Người lao động gửi thắc mắc đến Bộ Lao động – Thương binh và Xã hội hỏi về trường hợp đã rút bảo hiểm xã hội một lần, thì có được nộp lại khoản này để hưởng các chế độ về sau.

Về vấn đề này, Bộ Lao động – Thương binh và Xã hội cho biết theo công văn số 2023 ngày 18/6/2012 của Bộ này đã hướng dẫn, đối với các trường hợp đã có quyết định hưởng bảo hiểm xã hội một lần, nhưng khoản tiền bảo hiểm xã hội một lần thật sự chưa được chi từ Quỹ Bảo hiểm xã hội, mà người lao động có đề nghị, thì hủy quyết định hưởng bảo hiểm xã hội một lần.

Thời gian đóng bảo hiểm xã hội của người lao động được bảo lưu, hoặc họ tiếp tục tham gia bảo hiểm xã hội.

Trường hợp người lao động đã tự nguyện làm đơn đề nghị hưởng trợ cấp bảo hiểm xã hội một lần, và đã được cơ quan Bảo hiểm xã hội tiếp nhận hồ sơ, ra quyết định giải quyết bảo hiểm xã hội một lần.

Đồng thời, tại thời điểm giải quyết đã thực hiện đúng theo quy định của Luật Bảo hiểm xã hội về chính sách, hồ sơ, quy trình, thẩm quyền; số tiền bảo hiểm xã hội một lần đã được chi ra khỏi Quỹ Bảo hiểm xã hội, và người lao động đã nhận đủ thì không thể trả lại tiền trợ cấp đã nhận.

Như vậy, theo các quy định nêu trên, người lao động đã nhận trợ cấp và đã được giải quyết đúng quy định thì không thể trả lại tiền, để bảo lưu thời gian đóng bảo hiểm xã hội.

Theo thống kê của Bộ Lao động – Thương binh và Xã hội, trong giai đoạn 2016 – 2022, cả nước đã giải quyết cho khoảng 5 triệu người hưởng bảo hiểm xã hội một lần, trong đó trên 90% nhận chế độ này sau 1 năm nghỉ việc.

Nhằm hạn chế tình trạng người lao động hưởng bảo hiểm xã hội một lần, Luật Bảo hiểm xã hội 2024 đã bổ sung quy định nhằm gia tăng quyền lợi, tăng tính hấp dẫn, khuyến khích người lao động bảo lưu thời gian đóng để hưởng lương hưu, thay vì nhận bảo hiểm xã hội một lần.

Luật mới quy định người lao động đã chấm dứt tham gia bảo hiểm xã hội, mà có đề nghị thì hưởng bảo hiểm xã hội một lần, nếu thuộc một trong các trường hợp sau đây: (i) Đủ tuổi hưởng lương hưu mà chưa đủ 15 năm đóng bảo hiểm xã hội; (ii) Ra nước ngoài để định cư; (iii) Người đang mắc một trong những bệnh ung thư, bại liệt, xơ gan mất bù (luật cũ là bệnh xơ gan cổ chướng), lao nặng, AIDS.

(iv) Người có mức suy giảm khả năng lao động từ 81% trở lên; người khuyết tật đặc biệt nặng.

(v) Người lao động có thời gian đóng bảo hiểm xã hội trước ngày 1/7/2025, sau 12 tháng không thuộc đối tượng tham gia bảo hiểm xã hội bắt buộc, mà cũng không tham gia bảo hiểm xã hội tự nguyện, và có thời gian đóng bảo hiểm xã hội chưa đủ 20 năm.

Như vậy, đối với người bắt đầu tham gia bảo hiểm xã hội từ ngày 1/7/2025 trở đi, thì sẽ giải quyết hưởng bảo hiểm xã hội một lần trong các trường hợp (i), (ii), (iii) và (iv) nêu trên.

Luật lần này cũng sửa đổi, gia tăng quyền lợi với người tham gia bảo lưu thời gian đóng.

Cụ thể, người lao động không hưởng bảo hiểm xã hội một lần, mà bảo lưu thời gian đóng để tiếp tục tham gia, thì có cơ hội được thụ hưởng các quyền lợi cao hơn.

Khi tiếp tục tham gia, họ sẽ được hưởng các chế độ với mức hưởng cao hơn, điều kiện hưởng lương hưu cũng dễ dàng hơn khi chỉ cần đóng tối thiểu 15 năm bảo hiểm xã hội.

Trong thời gian hưởng lương hưu được Quỹ Bảo hiểm xã hội đóng bảo hiểm y tế. Được hưởng trợ cấp hằng tháng khi không đủ điều kiện hưởng lương hưu, và chưa đủ tuổi hưởng trợ cấp hưu trí xã hội.

Ngoài ra, trong thời gian hưởng trợ cấp hằng tháng thì được ngân sách Nhà nước đóng bảo hiểm y tế. Mức trợ cấp hằng tháng cũng sẽ được tăng lên khi Chính phủ điều chỉnh mức trợ cấp này.

Nhật Dương