Không có vùng cấm, không có ngoại lệ trong xử lý thuốc giả

Thông tin trên được ông Đỗ Xuân Tuyên chia sẻ tại hội thảo “Thuốc giả hệ lụy thật: Giải pháp nào ngăn chặn?” do Báo Tiền Phong phối hợp Cục Quản lý Dược (Bộ Y tế), Trường Đại học Y Dược TPHCM, Viện Kiểm nghiệm thuốc TPHCM tổ chức sáng 26-5.

Ông Đỗ Xuân Tuyên nhận định, vấn nạn thuốc giả, TPCN giả không chỉ đe dọa sức khỏe người bệnh, kinh tế - xã hội, mà còn ảnh hưởng đến uy tín của ngành y tế.

Quan điểm của Bộ Y tế về vấn đề này rất rõ ràng và nhất quán: phải đấu tranh quyết liệt, xử lý nghiêm khắc, không có vùng cấm, không có ngoại lệ. Đồng thời, phải xử lý cả hành vi bao che, tiếp tay, thiếu trách nhiệm trong quản lý, để thuốc giả tồn tại và len lỏi vào hệ thống phân phối.

Thứ trưởng Bộ Y tế Đỗ Xuân Tuyên khẳng định không có ngoại lệ trong xử lý thuốc giả.

Thứ trưởng Bộ Y tế nhìn nhận, thời gian qua ghi nhận nhiều vụ việc, đường dây thuốc giả nghiêm trọng bị triệt phá, điển hình như vụ thuốc giả ở Thanh Hóa.

Ngay từ năm 2022, Cục Quản lý Dược đã phát hiện dấu hiệu vi phạm trong vụ việc và đưa ra cảnh báo, sau đó chuyển hồ sơ sang cơ quan công an. Trên cơ sở này, cơ quan công an thành lập chuyên án, tiến hành điều tra và khởi tố vụ án khi đủ căn cứ.

Tại hội thảo, ThS. Nguyễn Thị Trúc Vân, Viện Kiểm nghiệm thuốc TPHCM, cho biết, số lượng mẫu dịch vụ kiểm nghiệm tăng đáng kể trong 3 năm qua, từ 1.695 mẫu vào năm 2022 lên 2.308 mẫu năm 2023 và đạt 2.359 mẫu trong năm 2024.

Qua kiểm nghiệm, năm 2022 phát hiện 5 mẫu thuốc giả, năm 2023 là 12 mẫu. Riêng năm 2024, con số này tăng vọt lên 40 mẫu – bao gồm 25 mẫu thuốc hóa dược không chứa dược chất và 15 mẫu thuốc từ dược liệu bị pha trộn tân dược.

Theo ThS Vân, hoạt động kiểm nghiệm gặp nhiều khó khăn. Nhân sự của viện không có chức năng, quyền hạn như kiểm soát viên chất lượng nên thường bị từ chối khi yêu cầu lấy mẫu tại cơ sở.

Trong 14 mẫu thuốc gia truyền được cơ quan công an gửi kiểm nghiệm, có 13 mẫu pha trộn tân dược. Nguồn: Viện Kiểm nghiệm thuốc TPHCM

Bên cạnh đó, chưa có quy định và hướng dẫn rõ ràng cho việc lấy mẫu trên nền tảng thương mại điện tử, dẫn đến vướng mắc trong việc niêm phong và lập biên bản đúng quy trình.

Chia sẻ tại hội thảo, ông Phan Thanh Sơn, Giám đốc phát triển kinh doanh khối doanh nghiệp FPT IS (Tập đoàn FPT) đề xuất cần quản lý chất lượng thuốc bằng dữ liệu near-realtime. Mục tiêu là truy xuất nguồn gốc đầy đủ, ngăn chặn thuốc giả, thuốc kém chất lượng.

Trong đó, phải số hóa toàn bộ chuỗi cung ứng thuốc, định danh từng loại thuốc theo số đăng ký, nhà sản xuất, nhà phân phối; gắn mã định danh, mã QR hoặc chip RFID cho từng sản phẩm/lô hàng. Sử dụng thiết bị kiểm soát ra vào hàng hóa bằng mã QR, chip RFID, kết nối dữ liệu với hệ thống của Bộ Y tế.

GIAO LINH