Không để 'cò' xuất khẩu lao động lộng hành

Tại Hội nghị đối thoại với DN về đưa lao động đi làm việc ở nước ngoài (LĐĐLVONN) do Bộ Nội vụ vừa tổ chức, đại diện Cục An ninh chính trị nội bộ (Bộ Công an) nhận định chi phí XKLĐ hiện quá cao. Một số vụ án đang điều tra phát hiện một số DN thu tiền ngoài sổ sách với số lượng lớn. Hoạt động môi giới XKLĐ phức tạp, nhiều đối tượng không được cấp phép vẫn quảng cáo, tuyển dụng trên mạng xã hội. Thông tin từ các đối tượng này phát tán mạnh hơn cả website, fanpage thật khiến NLĐ khó phân biệt, rơi vào “ma trận”. Một số đối tượng còn làm giả giấy phép để trục lợi.

Để xảy ra vấn nạn này, còn có nguyên nhân chính từ một số cán bộ chức năng biến chất. Chỉ ít ngày mới đây, C03 (Bộ Công an) đã khởi tố một số đối tượng để điều tra hành vi nhận hối lộ, môi giới hối lộ; trong đó có cả một cựu Thứ trưởng Bộ LĐ-TB&XH cũ, cựu lãnh đạo Cục Quản lý lao động ngoài nước (QLLĐNN). Các đối tượng này đã có hành vi nhũng nhiễu, gây khó khăn cho các DN khi làm thủ tục xin phê duyệt hồ sơ đăng ký hợp đồng đưa LĐĐLVONN và hồ sơ xin cấp giấy phép đưa LĐĐLVONN. Các DN muốn được phê duyệt hồ sơ, cấp giấy phép buộc phải thông qua môi giới hoặc trực tiếp chi tiền “bôi trơn” cho một số cán bộ.

C03 xác định, để có tiền “bôi trơn”, đưa hối lộ và trục lợi bất chính, một số DN XKLĐ đã lạm dụng việc được cấp phép, giao nhiệm vụ tổ chức đưa LĐĐLVONN để tự ý áp đặt mức tiền phí dịch vụ, ép buộc NLĐ yếu thế với hoàn cảnh khó khăn, muốn tìm kiếm việc làm, tăng thu nhập phải nộp thêm các khoản phí gấp nhiều lần định mức phải nộp, để ngoài sổ sách kế toán, nhằm mục đích chiếm đoạt, trục lợi và ăn chia, gây thiệt hại tài sản của người dân, trốn tránh nghĩa vụ nộp thuế.

Những hành vi đó không chỉ là tội phạm. Trắng trợn làm tiền người yếu thế, trục lợi trên mồ hôi nước mắt, công sức của NLĐ, giành ăn miếng cơm của cha mẹ, con cái người nghèo, phải gọi là “táng tận lương tâm”, là tội ác; mới chính xác.

Hậu họa của “cò” XKLĐ gây ra còn ảnh hưởng đến tầm quốc gia, quốc tế. Tại Hội nghị nêu trên, đại diện Cục Lãnh sự (Bộ Ngoại giao) cho biết, chỉ riêng tại Nhật Bản, Hàn Quốc, Đài Loan (Trung Quốc) hiện ghi nhận hơn 150.000 NLĐ Việt Nam cư trú không phép. Rất nhiều trong số này đã tự ý phá hợp đồng, ra ngoài làm việc bất hợp pháp để kiếm tiền bù đắp khoản chi phí bất hợp pháp trước khi đi. Cục Lãnh sự nhận định tình trạng này đã tồn tại nhiều năm, trong khi biện pháp ký quỹ, xử lý vi phạm hành chính gần như không hiệu quả và việc thanh, kiểm tra chưa thực sự quyết liệt. Vì vậy, cần thiết lập hệ thống quản lý trực tuyến để NLĐ phản ánh, tố cáo sai phạm liên quan các khoản phí; công khai chi phí cho từng ngành nghề, đơn hàng; yêu cầu mọi khoản thu, chi giữa DN XKLĐ và NLĐ phải thực hiện qua ngân hàng kết nối với cơ quan thuế. Cần mở rộng mô hình không thu phí hoặc thu thấp nhất.

Về nguồn cơn gốc gác, nhiều ý kiến cho rằng chúng ta cần phải chấn chỉnh nghiêm túc, thậm chí “thanh lọc, thay máu” hệ thống quản lý công tác đưa LĐĐLVONN. Bộ Nội vụ và cơ quan QLLĐNN phải rà soát toàn bộ hoạt động đưa LĐĐLVONN, minh bạch chi phí và thông tin từng đơn hàng; siết điều kiện với các DN XKLĐ; xử lý nghiêm các đối tượng “cò” vi phạm và cán bộ thẩm quyền nhũng nhiễu. Lập lại trật tự trong thị trường XKLĐ, để NLĐ yên tâm làm việc, chính là nhiệm vụ quan trọng để lĩnh vực XKLĐ đóng góp ngày càng lớn vào sự phát triển của đất nước, sự no ấm của mỗi gia đình NLĐ.

Huỳnh Ngọc Hiếu