Không để tài liệu chưa đến mức là 'mật' nhưng lại được quy định là 'mật'
Dự thảo Luật Bảo vệ bí mật nhà nước (sửa đổi) có nhiều nội dung mới đáng chú ý, như cho phép soạn thảo, lưu giữ bí mật nhà nước trên mạng máy tính là 'mạng LAN độc lập'...
Ngày 31-10, theo nghị trình, Quốc hội thảo luận tại hội trường về dự án Luật Bảo vệ bí mật nhà nước (sửa đổi).
Cho phép lưu giữ bí mật nhà nước trên 'mạng LAN độc lập'
Trình bày tờ trình của Chính phủ, Đại tướng Lương Tam Quang, Bộ trưởng Bộ Công an, cho hay dự thảo Luật gồm 5 chương, 28 điều. Kế thừa những nội dung còn phù hợp của Luật năm 2018, dự thảo giữ nguyên 7 điều; sửa đổi, bổ sung 21 điều.
Đại tướng Lương Tam Quang, Bộ trưởng Bộ Công an. Ảnh: QH
Nêu một số điểm mới đáng chú ý, Đại tướng Lương Tam Quang cho hay dự thảo mở rộng, cho phép soạn thảo, lưu giữ bí mật nhà nước trên mạng máy tính là “mạng LAN độc lập” được thiết lập trong phạm vi trụ sở cơ quan, tổ chức, không phải mã hóa bằng mật mã cơ yếu. Quy định này nhằm tháo gỡ triệt để vướng mắc tại Luật Luật Bảo vệ bí mật nhà nước năm 2018 và đáp ứng yêu cầu chuyển đổi số quốc gia.
Cạnh đó, dự thảo bổ sung quy định nghiêm cấm đối với hành vi sử dụng hệ thống trí tuệ nhân tạo để xâm phạm bí mật nhà nước; bổ sung thẩm quyền, trách nhiệm trong hoạt động bảo vệ bí mật nhà nước đối với chính quyền cấp xã và một số cơ quan trung ương theo mô hình khu vực. Ngoài ra, dự thảo cũng bổ sung, hoàn thiện các quy định về xử lý văn bản chứa nội dung bí mật nhà nước trên môi trường điện tử.
Đặc biệt, dự thảo Luật phân cấp triệt để cho bộ, ban, ngành và cấp tỉnh, cấp xã, đặc biệt là cấp xã, khu vực trong hoạt động bảo vệ bí mật nhà nước nhằm tăng thẩm quyền và trách nhiệm của cơ quan, tổ chức, địa phương trong hoạt động bảo vệ bí mật nhà nước…
Trách nhiệm của người mang tài liệu bí mật nhà nước ra khỏi nơi lưu giữ?
Phát biểu tại tổ TP.HCM, Phó Chủ nhiệm Ủy ban Quốc phòng, An ninh và Đối ngoại Nguyễn Minh Đức cho biết triển khai thực hiện mô hình chính quyền địa, một số địa bàn có khoảng cách địa lý khá xa. Việc chuyển các văn bản, tài liệu mật trong trường hợp này như thế nào cần được tính toán kỹ.
Đại biểu Nguyễn Minh Đức (Đoàn TP.HCM). Ảnh: QH
Dự thảo luật đã bổ sung nội dung mới, như quy định về mạng LAN nội bộ để truyền tải thông tin, tài liệu mật an toàn. Trước đó, Chính phủ cũng có văn bản quy định rõ ràng về thủ tục, trình tự… khi truyền đưa thông tin trong hệ thống mạng LAN.
“Chúng tôi sẽ tiếp tục tính toán, phối hợp với các luật khác để xây dựng giải pháp kỹ thuật và pháp lý phù hợp, nhằm hoàn thiện Luật Bảo vệ bí mật nhà nước một cách hiệu quả và an toàn nhất” - ông Nguyễn Minh Đức nói.
Ông cũng đề nghị các đại biểu Quốc hội nghiên cứu thật kỹ, so sánh với các luật khác và đặc biệt là xuất phát từ thực tiễn, để hạn chế tới mức thấp nhất những bất cập.
“Không để xảy ra trường hợp tài liệu chưa đến mức là mật nhưng lại được quy định là mật, hoặc tài liệu mật mà lại không được đóng dấu mật” - ông Đức cho rằng điều này có thể gây chậm trễ trong truyền đạt thông tin, hoặc một số cá nhân lạm dụng, cản trở việc chuyển thông tin cần thiết một cách nhanh chóng.
Đại biểu Lê Nhật Thành (Đoàn Hà Nội). Ảnh: QH
Tại tổ đoàn TP Hà Nội, đại biểu Lê Nhật Thành cho hay ông cơ bản nhất trí với nội dung của dự thảo Luật. Để hoàn thiện, ông đề nghị cơ quan soạn thảo nghiên cứu quy định cụ thể quy trình tạo lập, xác định, chuyển nhận đối với văn bản điện tử nhằm đảm bảo tính khả thi khi triển khai thực hiện, đáp ứng yêu cầu chuyển đổi số.
Theo ông, nội dung này có thể quy định cụ thể tại Nghị định nhưng cần chú ý đảm bảo thống nhất trong quy định tại dự thảo Luật.
Đặc biệt, ông Thành phản ánh việc mang tài liệu bí mật nhà nước ra khỏi nơi lưu giữ phục vụ công tác trong nước đang gặp khó khăn. Bởi mỗi lần mang tài liệu, vật chứa bí mật nhà nước ra khỏi nơi lưu giữ phải làm các thủ tục xin phép, kể cả trong trường hợp mang tài liệu, vật chứa bí mật nhà nước ra khỏi hội nghị, hội thảo, cuộc họp; hoặc lãnh đạo cơ quan, tổ chức mang tài liệu bí mật nhà nước về nhà riêng để xử lý, giải quyết...
“Đề nghị cơ quan soạn thảo cần quy định rõ về trách nhiệm của người mang tài liệu bí mật nhà nước ra khỏi nơi lưu giữ, biện pháp bảo vệ cũng như cơ chế kiểm soát chặt chẽ của cơ quan, tổ chức đối với việc mang tài liệu bí mật nhà nước đi và mang về hoàn trả lại cơ quan sau khi xử lý xong công việc chuyên môn” - đại biểu Hà Nội đề nghị.
Đề nghị đơn giản hóa thủ tục tiêu hủy tài liệu, vật chứa bí mật nhà nước
Thẩm tra dự luật trước đó, Chủ nhiệm Ủy ban Quốc phòng, An ninh và Đối ngoại Lê Tấn Tới cho hay cơ quan này cơ bản nhất trí với các nội dung của dự thảo Luật.
Liên quan đến quy định về mang tài liệu, vật chứa bí mật nhà nước ra khỏi nơi lưu giữ, có ý kiến trong cơ quan thẩm tra cho rằng việc bỏ quy định phê duyệt khi mang tài liệu, vật chứa bí mật nhà nước ra khỏi nơi lưu giữ có thể tạo ra sơ hở trong quản lý, bảo vệ bí mật nhà nước, vì thiếu sự phê duyệt, kiểm soát, theo dõi chặt chẽ như hiện nay.
Về việc tiêu hủy tài liệu, vật chứa bí mật nhà nước, có ý kiến đề nghị tiếp tục nghiên cứu để đơn giản hóa thủ tục tiêu hủy tài liệu, vật chứa bí mật nhà nước theo hướng giao cho người đứng đầu cơ quan, tổ chức hoặc cấp phó được quyền quyết định thực hiện việc này.
Liên quan đến điều khoản chuyển tiếp, có ý kiến đề nghị rà soát các quy định chuyển tiếp để bao quát hết các nội dung chuyển tiếp về bảo vệ bí mật nhà nước cho các cơ quan sáp nhập, kết thúc hoạt động do tinh gọn tổ chức bộ máy.
Ngoài ra, cần cân nhắc việc kế thừa các quy định chuyển tiếp của Luật hiện hành, chỉnh sửa quy định chuyển tiếp về việc ban hành Danh mục bí mật nhà nước cho phù hợp, tránh gây tốn kém, lãng phí.
