Không nên thu hẹp phạm vi xử phạt hành chính hành vi xâm phạm quyền sở hữu trí tuệ

Tại phiên thảo luận, đa số đại biểu bày tỏ đồng tình với tính cần thiết của việc sửa đổi toàn diện Luật Sở hữu trí tuệ trong bối cảnh mới, tạo hàng lang pháp lý để bảo vệ quyền lợi cho chủ sở hữu tài sản trí tuệ, thúc đẩy đổi mới sáng tạo và thương mại hóa tài sản trí tuệ, góp phần phát triển kinh tế xã hội của đất nước, nhất là trong bối cảnh hội nhập kinh tế quốc tế sâu rộng như hiện nay.

Đại biểu Lê Hoàng Anh (Gia Lai)

Bàn về xử phạt vi phạm hành chính đối với các hành vi xâm phạm quyền sở hữu trí tuệ, trong 2 phương án Chính phủ trình Quốc hội cho ý kiến, đại biểu Lê Hoàng Anh (Gia Lai) đồng tình với phương án không thu hẹp phạm vi xử phạt.

Dẫn kinh nghiệm quốc tế, ông Lê Hoàng Anh cho biết nhiều quốc gia có tòa chuyên trách về sở hữu trí tuệ trong khi Việt Nam chưa có. Trong số 6.230 thẩm phán (số liệu tính tới ngày 31-7-2021) trên cả nước chưa có thẩm phán nào được đào tạo chuyên trách về lĩnh vực sở hữu trí tuệ.

"Mặt khác, thời gian xử lý tuân theo tòa là rất lâu. Nếu không áp dụng biện pháp xử phạt vi phạm hành chính với các hành vi vi phạm quyền sở hữu trí tuệ thì hệ thống tòa án của chúng ta có khả năng không hoàn thành nhiệm vụ", đại biểu Lê Hoàng Anh cảnh báo.

Góp ý hoàn thiện dự thảo luật, đại biểu Dương Văn Phước (Quảng Nam) cho rằng, cần quy định bao quát, chặt chẽ hơn nhằm bảo vệ quyền nhân thân của tác giả.

Dẫn khoản 4 Điều 19- Quyền nhân thân của dự thảo luật: “Bảo vệ sự toàn vẹn của tác phẩm không cho người khác xuyên tạc; sửa đổi, cắt xén tác phẩm dưới bất kỳ hình thức nào gây phương hại đến danh dự và uy tín của tác giả”, đại biểu Dương Văn Phước đề nghị sửa thành: “Bảo vệ sự toàn vẹn của tác phẩm không cho người khác xuyên tạc; sửa đổi, cắt xén tác phẩm dưới bất kỳ hình thức nào khi chưa được tác giả cho phép”.

Theo đại biểu, nếu quy định như dự luật, cá nhân tổ chức hoàn toàn có thể cắt xén, sửa đổi tác phẩm miễn là không phương hại tới danh dự, uy tín của tác giả.

“Việc quy định “gây phương hại tới danh dự, uy tín tác giả” cũng rất khó xác định. Chưa kể quy định như vậy sẽ làm mất đi vai trò, hạn chế quyền của tác giả đối với tác phẩm của mình, đồng thời tạo ra sự tùy tiện trong việc xâm hại quyền nhân thân của tác giả”, đại biểu Dương Văn Phước phân tích.

Về quyền đăng ký sáng chế, kiểu dáng công nghiệp, thiết kế bố trí là kết quả của nhiệm vụ khoa học và công nghệ sử dụng ngân sách nhà nước, đại biểu Phạm Văn Hòa (Đồng Tháp) đồng tình với phương án 1, đó là “Tổ chức chủ trì nghiên cứu có quyền đăng ký sáng chế, kiểu dáng công nghiệp, thiết kế bố trí và có quyền sở hữu sáng chế, kiểu dáng công nghiệp, thiết kế bố trí khi được cấp văn bằng bảo hộ, trừ các đối tượng thuộc lĩnh vực quốc phòng, an ninh vẫn do các cơ quan nhà nước thực hiện đăng ký”.

Theo ông Phạm Văn Hòa, quy định như vậy là phù hợp thực tiễn, phát huy quyền của các tổ chức, cá nhân được hưởng quyền lợi những gì mà mình phát minh, sáng kiến có lợi cho dân, cho nhà nước; tạo động lực khuyến khích các tổ chức chủ trì, đăng ký, xác lập quyền sở hữu trí tuệ đối với phần kết quả nghiên cứu của mình…

“Tuy nhiên đề nghị ban soạn thảo tiếp tục nghiên cứu phần đóng góp ngân sách cho kết quả nghiên cứu khoa học công nghệ, có cơ chế phân chia hợp lý giữa chủ thể nghiên cứu với phần tham gia của nhà nước để đảm bảo hài hòa, phòng ngừa trường hợp nhà nước đầu tư cho khoa học công nghệ mà lợi ích lại thuộc về riêng tư là không hợp lý”, đại biểu Phạm Văn Hòa góp ý.

Đại biểu Nguyễn Thị Việt Nga (Hải Dương) đề nghị bổ sung quy định về hoạt động sáng kiến, vì hiện nay một số quy định liên quan hoạt động này còn chồng chéo.

Bà Nguyễn Thị Việt Nga đề nghị Bộ KH&CN, Bộ Nội vụ tham mưu cho Chính phủ thống nhất những quy định cụ thể về sáng kiến để các địa phương triển khai rõ ràng, mạch lạc, tránh thực hiện hình thức và chưa đúng với bản chất sáng kiến hiện nay.

Về xử phạt vi phạm hành chính đối với hành vi xâm phạm quyền sở hữu trí tuệ (*)

Phương án 1: Biện pháp xử phạt hành chính chỉ áp dụng đối với các hành vi xâm phạm quyền tác giả, quyền liên quan, nhãn hiệu, chỉ dẫn địa lý, giống cây trồng; các hành vi xâm phạm quyền đối với sáng chế, kiểu dáng công nghiệp, thiết kế bố trí, tên thương mại, bí mật kinh doanh và hành vi cạnh tranh không lành mạnh sẽ không bị xử phạt hành chính mà chỉ bị xử lý bằng biện pháp dân sự.

Phương án 2: Giữ nguyên quy định của pháp luật hiện hành (điểm a khoản 1 Điều 211 quy định xử phạt vi phạm hành chính đối với hành vi xâm phạm quyền sở hữu trí tuệ gây thiệt hại cho tác giả, chủ sở hữu, người tiêu dùng hoặc cho xã hội). Theo đó, áp dụng biện pháp xử phạt hành chính đối với tất cả các hành vi xâm phạm quyền sở hữu trí tuệ.

(*) Trích dự thảo Luật sửa đổi, bổ sung một số điều của Luật sở hữu trí tuệ

Băng Tâm