Không quân Nga và Syria phô diễn lực lượng 'sát vách' Israel

Lực lượng Không quân Nga và Không quân Ả Rập Syria đã thực hiện cuộc tuần tra chung đầu tiên vào ngày 24/1, với việc triển khai các máy bay chiến đấu hạng nặng Su-35 và Su-34 cùng các máy bay MiG-29, MiG-23 cho các hoạt động dọc Cao nguyên Golan và sông Euphrates.

Các phi công Nga cất cánh từ căn cứ không quân Khmeimim, trong khi phi công Syria cất cánh từ sân bay Seikal và Dumayr bên ngoài Damascus. Tuyên bố của Bộ Quốc phòng Nga nêu rõ thêm rằng một máy bay kiểm soát cảnh báo sớm A-50 của Nga cũng tham gia hoạt động trên.

Không quân Nga đã duy trì sự hiện diện ở Syria kể từ tháng 8/2015 và thực hiện nhiều chiến dịch để hỗ trợ các nỗ lực chống nổi dậy của quân đội chính phủ Syria, việc thực hiện nhiệm vụ phần lớn dựa vào các máy bay Su-34 và Su-24 cũ hơn.

Su-35 sau đó đã được triển khai vào đầu năm 2016 để trang bị cho các cuộc giao tranh không đối không sau những mối đe dọa ngày càng tăng của NATO, trước sự hiện diện quân sự của Nga ở quốc gia Trung Đông này.

Một cuộc tấn công của Thổ Nhĩ Kỳ nhằm vào máy bay chiến đấu cường kích Su-24 của Nga vào năm 2016, để tạo chỗ dựa cho lực lượng nổi dậy Hồi giáo trên mặt đất, vốn đang hoạt động với sự hỗ trợ rộng rãi từ chính quyền Ankara, là một yếu tố chính trong quyết định của Nga để triển khai Su-35.

Với việc quân nổi dậy ở Syria bị đánh bại gần hết vào năm 2019, Nga kể từ đó đã chuyển sang mở rộng Căn cứ không quân Khmeimim, nơi ngày càng đóng vai trò là nền tảng để Nga phát triển sức mạnh vào Trung Đông và Địa Trung Hải.

Điều này đã được phản ánh bởi các loại vũ khí được Nga triển khai đến sân bay trên, ngày càng phù hợp để giao chiến với các đối thủ mạnh hơn và các nhiệm vụ tầm xa hơn là các hoạt động trong không phận Syria.

Các ví dụ đáng chú ý nhất là máy bay tấn công MiG-31K được trang bị tên lửa đạn đạo siêu thanh và máy bay ném bom Tu-22M, những máy bay sau này đặt ra yêu cầu phải mở rộng đường băng tại căn cứ không quân Khmeimim để đủ sức chứa.

Các báo cáo từ tháng 10/2021 cũng chỉ ra rằng các máy bay Su-35 đã bắt đầu được triển khai xa hơn về phía bắc Syria từ Sân bay Qamishli gần biên giới Thổ Nhĩ Kỳ. Su-35 đã được triển khai để đánh chặn máy bay Thổ Nhĩ Kỳ và các cuộc tấn công của Israel vào Syria.

Mặc dù Không quân Syria là một trong những lực lượng được trang bị mạnh nhất, so với bất kỳ khách hàng quốc phòng nào của Liên Xô trong suốt những năm 1980 và thường được ưu tiên nhận các loại vũ khí mới, nhưng khả năng của lực lượng này đã suy giảm đáng kể kể từ khi Chiến tranh Lạnh kết thúc.

Các nỗ lực mua vũ khí trang bị năng lực hơn như hệ thống phòng thủ S-300 và máy bay đánh chặn MiG-31 những năm 1990, thường xuyên bị chặn bởi chính quyền Moscow dưới áp lực của phương Tây và Israel.

Lực lượng Không quân Syria đã có dấu hiệu giảm trọng tâm vào các nhiệm vụ không đối đất để tập trung lại vào khả năng chiếm ưu thế trên không, vì lực lượng nổi dậy trong nước phần lớn đã bị đánh bại và các mối đe dọa chính đối với an ninh đến từ các đối thủ cấp nhà nước, đặc biệt là Thổ Nhĩ Kỳ và Israel.

Hiện tại các máy bay phản lực mạnh nhất và có khả năng nhất của Syria để không chiến là loại máy bay đánh chặn MiG-25 Foxbat được bảo dưỡng cao, ít bay kể từ giữa những năm 2010, tiếp theo là MiG-29 và MiG-23 vẫn là những máy bay chiến đấu có khả năng nhất của nước này.

MiG-23MLD là biến thể tiên tiến nhất và được mua lại từ Belarus vào những năm 2000. Nhiều biến thể MiG-23 khác nhau tạo thành xương sống của Không quân Syria. Tiếp theo là MiG-29 hiện là thành viên tinh nhuệ của phi đội Syria, bao gồm cả các biến thể MiG-29A thời Liên Xô mua từ những năm 1980 và MiG-29SMT mới hơn được Nga viện trợ vào năm 2020.

Việc giao máy bay chiến đấu MiG-29SMT, cũng như hệ thống S-300PMU-2 vào năm 2018, cho thấy ý định của Nga trong việc hỗ trợ Syria xây dựng lại khả năng phòng không của nước này và do đó ngăn chặn tốt hơn các cuộc tấn công có thể xảy ra bởi các nước láng giềng được phương Tây hậu thuẫn.

Điều này sẽ giúp giảm bớt áp lực cho Không quân Nga và đảm bảo sự trở lại bình thường trước chiến tranh ở Syria. Các cuộc tuần tra chung và diễn tập chiến đấu giữa các máy bay Nga và Syria có thể sẽ đóng một vai trò quan trọng trong việc khôi phục Không quân Syria và cung cấp kinh nghiệm về cách thức chiến đấu của các máy bay chiến đấu hiện đại.

Với việc Nga giữ lại một kho dự trữ rất lớn các máy bay MiG-29, trong đó nhiều máy bay vẫn chưa được lắp ráp, khả năng những máy bay này sẽ được cung cấp với giá hữu nghị để hỗ trợ việc khôi phục hạm đội Syria vẫn còn đáng kể. Tuy nhiên, những nỗ lực này phần lớn phụ thuộc vào những cải thiện đối với nền kinh tế Syria. Nguồn ảnh: Pinterest.

Thái Hòa