Không quy định chuyển tiếp với các khoản vay đặc biệt Ngân hàng Nhà nước quyết định trước ngày Luật có hiệu lực

Chủ tịch Quốc hội Trần Thanh Mẫn phát biểu. Ảnh: Phạm Thắng

Sáng 10/6, dưới sự điều hành của Phó Chủ tịch Quốc hội Vũ Hồng Thanh, Ủy ban Thường vụ Quốc hội cho ý kiến về việc tiếp thu, giải trình, chỉnh lý dự án Luật sửa đổi, bổ sung một số điều của Luật Các tổ chức tín dụng.

Phó Chủ tịch Quốc hội Vũ Hồng Thanh điều hành phiên họp. Ảnh: Phạm Thắng

Liên quan đến dự thảo Luật, một trong những nội dung được nhiều đại biểu Quốc hội quan tâm, cho ý kiến liên quan đến việc rà soát các quy định hiện hành về cho vay đặc biệt; nghiên cứu phương án quy định chi tiết tiêu chí; quy định điều kiện cho vay đặc biệt đối với khoản vay có lãi suất 0%/năm, khoản vay không có tài sản đảm bảo. Nhiều ý kiến đề nghị phải có quy định rõ ràng, minh bạch trình tự, thủ tục cho vay và có các biện pháp tăng cường kiểm soát, ngăn ngừa và hạn chế tổn thất có thể xảy ra…

Trong Báo cáo tiếp thu, giải trình, chỉnh lý dự thảo Luật do Thống đốc Ngân hàng Nhà nước Nguyễn Thị Hồng trình bày tại phiên họp sáng nay, nêu rõ, về nguồn tiền để cho vay đặc biệt cũng như cơ chế để kiểm soát việc quyết định cho vay đặc biệt của Ngân hàng Nhà nước có lãi suất 0%/năm, không có tài sản bảo đảm, Chính phủ cho rằng, việc cho vay đặc biệt được Ngân hàng Nhà nước thực hiện từ nguồn tiền thực hiện chức năng của ngân hàng trung ương về phát hành tiền, không sử dụng nguồn tiền từ ngân sách nhà nước.

Thống đốc Ngân hàng Nhà nước Việt Nam Nguyễn Thị Hồng trình bày cáo tiếp thu, giải trình, chỉnh lý dự thảo Luật. Ảnh: Phạm Thắng

Do vậy, việc Ngân hàng Nhà nước cho vay đặc biệt có lãi suất 0% năm không dẫn đến rủi ro ngân sách nhà nước phải bù lãi suất.

Tuy nhiên, tiếp thu ý kiến của đại biểu Quốc hội, Chính phủ chỉ đạo cơ quan chủ trì tiếp tục rà soát, phối hợp với các cơ quan có liên quan rà soát các quy định về xử lý các khoản cho vay đặc biệt của Ngân hàng Nhà nước theo quy định về chế độ tài chính của Ngân hàng Nhà nước.

Bên cạnh đó, việc cho vay đặc biệt của Ngân hàng Nhà nước chỉ cho 2 trường hợp: Một là tổ chức tín dụng bị rút tiền hàng loạt; hai là để thực hiện phương án phục hồi, phương án chuyển giao bắt buộc của các tổ chức tín dụng được kiểm soát đặc biệt và chỉ áp dụng sau khi đã thực hiện các biện pháp nghiệp vụ như tái cấp vốn, thị trường mở…

Thống đốc khẳng định, việc cho vay đặc biệt của Ngân hàng Nhà nước là cần thiết, ngăn hiện tượng rút tiền hàng loạt tại các tổ chức tín dụng cũng như hạn chế nguy cơ rủi ro lan truyền sang các tổ chức tín dụng khác, hoặc hỗ trợ cho phương án phục hồi, chuyển giao bắt buộc nhằm tái cơ cấu các tổ chức tín dụng được kiểm soát đặc biệt.

Trình bày Báo cáo ý kiến về việc tiếp thu, giải trình, chỉnh lý dự thảo Luật, Chủ nhiệm Ủy ban Kinh tế và Tài chính Phan Văn Mãi cho biết, về lãi suất cho vay đặc biệt, dự thảo Luật quy định “lãi suất cho vay đặc biệt của Ngân hàng Nhà nước là 0%/năm” (khoản 1 Điều 1). Thường trực Ủy ban nhận thấy, ý kiến kết luận của cấp có thẩm quyền không thể hiện nội dung chấp thuận đề xuất của Ban Thường vụ Đảng ủy Ngân hàng Nhà nước về việc bỏ hình thức cho vay đặc biệt có lãi suất để thay bằng mức lãi suất 0% đối với tất cả các khoản cho vay đặc biệt.

Chủ nhiệm Ủy ban Kinh tế và Tài chính Phan Văn Mãi trình bày Báo cáo ý kiến về việc tiếp thu, giải trình, chỉnh lý dự thảo Luật. Ảnh: Phạm Thắng

Trong quá trình chỉnh lý dự thảo Luật, cơ quan chủ trì soạn thảo cho rằng vấn đề này đã được báo cáo cấp có thẩm quyền và đề nghị giữ nguyên quy định như dự thảo Luật trình Quốc hội. Quy định về lãi suất cho vay đặc biệt của Ngân hàng Nhà nước là nội dung quan trọng, ảnh hưởng đến sự ổn định của hệ thống tổ chức tín dụng, an ninh tài chính - tiền tệ quốc gia và nguồn lực của nền kinh tế.

Do đó, Thường trực Ủy ban đã gửi Thường trực Ủy ban Pháp luật và Tư pháp để tổng hợp, báo cáo Ban Thường vụ Đảng ủy Quốc hội xin ý kiến kết luận của cơ quan có thẩm quyền về nội dung này. Thường trực Ủy ban đề nghị cơ quan chủ trì soạn thảo tiếp tục hoàn thiện quy định về lãi suất cho vay đặc biệt trên cơ sở ý kiến của cấp có thẩm quyền, Chủ nhiệm Ủy ban Phan Văn Mãi nêu rõ.

Góp ý với dự thảo Luật, Chủ tịch Quốc hội Trần Thanh Mẫn đề nghị, cơ quan soạn thảo cần tiếp tục rà soát, đối chiếu nội dung dự thảo Luật này với các luật khác, nhất là các dự thảo Luật đang trình Quốc hội tại Kỳ họp thứ Chín, tránh mâu thuẫn, chồng chéo.

Quang cảnh phiên họp. Ảnh: Phạm Thắng

Trong đó, có quy định tại dự thảo Luật sửa đổi, bổ sung một số điều của Luật Xử lý vi phạm hành chính về việc trả lại tài sản bảo đảm và tang vật, phương tiện vi phạm hành chính trong vụ việc vi phạm hành chính. Tinh thần là "đưa tất cả các nội dung đang nằm rải rác ở các luật khác theo quy định tập trung tại một dự thảo luật có liên quan nhất", Chủ tịch Quốc hội đề nghị.

Chủ tịch Quốc hội cũng yêu cầu, cần rà soát văn bản quy định chi tiết và hướng dẫn thi hành Luật Các tổ chức tín dụng năm 2024 và quy định pháp luật khác có liên quan đến xử lý tài sản bảo đảm để sửa đổi, bổ sung hoặc ban hành mới nếu cần thiết.

Về quy định đối với khoản vay đặc biệt, Chủ tịch Quốc hội tán thành việc phân cấp thẩm quyền cho vay đặc biệt từ Thủ tướng Chính phủ sang Ngân hàng Nhà nước. Đồng thời, nhất trí phương án chỉnh lý của Chính phủ về việc bỏ quy định chuyển tiếp đối với khoản vay đặc biệt Ngân hàng Nhà nước quyết định trước ngày Luật này có hiệu lực thi hành.

Đối với lãi suất vay đặc biệt, Chủ tịch Quốc hội nêu rõ, Thường trực Ủy ban Kinh tế và Tài chính đã có công văn gửi Thường trực Ủy ban Pháp luật và Tư pháp về nội dung này, do đó, Thường trực Ủy ban Pháp luật và Tư pháp khẩn trương tổng hợp các nội dung để báo cáo với Đảng ủy Quốc hội, xin ý kiến cơ quan thẩm quyền làm cơ sở cho các cơ quan tiếp tục hoàn thiện quy định về lãi suất cho vay đặc biệt.

Đại biểu tham dự phiên họp. Ảnh: Phạm Thắng

Đối với vấn đề về quyền thu giữ tài sản, Chủ tịch Quốc hội đề nghị Chính phủ chỉ đạo rà soát kỹ lưỡng, tiếp thu tối đa ý kiến ĐBQH và các cơ quan chủ trì về quy định liên quan đến điều kiện để tổ chức tín dụng, chi nhánh ngân hàng nước ngoài, tổ chức mua bán, xử lý nợ có quyền thu giữ tài sản của các khoản nợ xấu; vai trò, trách nhiệm, cơ chế phối hợp giữa UBND cấp xã và cơ quan công an cấp xã về việc thu giữ tài sản.

Hiện nay, cả hệ thống chính trị đang thực hiện sáp nhập các đơn vị hành chính cấp tỉnh, không tổ chức cấp huyện, sáp nhập các đơn vị hành chính cấp xã. Do đó, Chủ tịch Quốc hội đề nghị, Ngân hàng Nhà nước cần có hướng dẫn cho chính quyền cấp tỉnh, cấp xã để xử lý vấn đề tài sản nêu trên.

Phát biểu kết luận nội dung thảo luận, Phó Chủ tịch Quốc hội Vũ Hồng Thanh đề nghị, Chính phủ chỉ đạo cơ quan soạn thảo và các cơ quan hữu quan nghiên cứu, tiếp thu ý kiến của Ủy ban Thường vụ Quốc hội, Thường trực Ủy ban Kinh tế và Tài chính rà soát, tiếp thu, giải trình, hoàn chỉnh hồ sơ dự thảo Luật bảo đảm chất lượng cao nhất khi trình Quốc hội xem xét, thông qua.

N. Thành