Khu dân cư Phú Minh bị 'bao vây' bởi ô nhiễm từ nhà xưởng: Cần sớm di dời các cơ sở

Ống khói từ nhà xưởng liên tục xả ra môi trường, lan tỏa mùi khét nồng độc hại vào khu dân cư. Ảnh: DN

Ô nhiễm ngày càng nghiêm trọng

Theo phản ánh của các hộ dân, phóng viên Báo Hànôịmới đã tìm hiểu thực tế tại tổ dân phố Phú Minh trong các ngày 23 và 24-10.

Cảm nhận đầu tiên khi bước chân đến đây là một mùi khét lẹt thoát ra từ những cơ sở sản xuất, nhà xưởng in ấn, da giày, kim khí... nằm trong khuôn viên mà Công ty CP Đầu tư và Xây dựng Việt Hà (Công ty Việt Hà) quản lý.

Tại thời điểm ghi nhận trưa 23-10, các ống khói từ nhà xưởng liên tục xả ra môi trường, tỏa mùi khét nồng độc hại vào khu dân cư. Dưới mỗi mái nhà, cửa sổ là những lớp bụi xám đã bám két lâu ngày.

Đi sâu vào trong khuôn viên Công ty Việt Hà quản lý, hàng chục nhà xưởng, cơ sở sản xuất các mặt hàng da giày, gỗ ép, nấu rượu, in ấn, kim khí... hoạt động tấp nập. Các ô tô chở hàng hóa, nguyên liệu vào ra liên tục. Không khí tại đây không khác gì một cụm công nghiệp với rất nhiều nhà xưởng sản xuất.

Điều đáng nói, ngay bên cạnh hàng chục nhà xưởng là 150 ngôi nhà nằm “im lìm” chịu trận từ những ống khói, bụi, từ nguồn nước xả thải độc hại.

Nỗi khổ của các hộ dân dễ dàng được nhận biết khi họ luôn phải sống trong cảnh “cửa đóng then cài”, bịt khe cửa bằng băng dính, giấy báo... để ngăn khói, bụi len lỏi vào nhà. Trời nắng thì mùi khét nồng luôn tấn công. Còn khi trời mưa, nước thải tràn ra đường, khiến những ngõ nhỏ biến thành dòng nước đặc quánh, đủ màu, từ đỏ, xanh đến đen kịt, bốc mùi hôi tanh độc hại.

Bất lực hơn khi 2 trận mưa lớn do ảnh hưởng của các cơn bão số 10 và 11 vừa qua, tất cả các ngõ, ngách ở đường Phú Minh đều bị ngập, biến nơi đây thành “dòng sông công nghiệp” đặc quánh, sủi bọt và bốc mùi khó chịu. Nhiều người, đặc biệt là trẻ em và người già, bị mẩn ngứa, viêm da, thậm chí lở loét sau khi lội qua dòng nước ô nhiễm.

Dòng sông ngay bên cạnh tổ dân phố Phú Minh cũng hứng chịu nguồn nước thải nguy hại từ các cơ sở sản xuất. Ảnh: DN

Chia sẻ với phóng viên, bà Lê Thị Bình, Tổ trưởng tổ dân phố Phú Minh cho biết, người dân thường trực nỗi lo nước bẩn từ hóa chất công nghiệp có thể ngấm vào bể ngầm chứa nước sinh hoạt của mỗi hộ gia đình. Điều này khiến nhiều gia đình phải đi xin nước hoặc mua nước bên ngoài để sinh hoạt, ăn uống. Một số gia đình buộc di dời chỗ ở, chấp nhận thuê nhà bên ngoài để bảo đảm sức khỏe.

“Tổ dân phố đã gửi đơn kiến nghị suốt nhiều năm qua về tình trạng ô nhiễm môi trường nơi đây, song kết quả vẫn là số 0”, bà Bình bức xúc nói.

Báo cáo thành phố trước ngày 20-11

Trả lời Báo Hànôịmới về vấn đề này, Phó Chủ tịch UBND phường Đông Ngạc Nguyễn Văn Công cho biết, năm 2002, UBND thành phố Hà Nội cho phép Công ty Việt Hà triển khai dự án Cụm công nghiệp Phú Minh. Tuy nhiên, do vướng mắc về hạ tầng và thay đổi quy hoạch, dự án kéo dài, chưa thể hoàn thành. Năm 2010, thành phố quyết định di dời cơ sở sản xuất, chuyển sang thực hiện Khu đô thị Việt Hà, nhưng đến nay vẫn chưa thực hiện được do thủ tục pháp lý, thay đổi liên danh và quy định về vốn Nhà nước. Do đó, dù có cơ sở sản xuất nhưng khu vực Phú Minh vẫn chưa hình thành cụm công nghiệp, cũng chưa triển khai khu đô thị.

Hiện, Công ty Việt Hà quản lý 242.574m² đất do thành phố giao, nhưng thực tế đến năm 2016 chỉ quản lý 226.661m², giảm hơn 15.900m² mà không giải trình được nguyên nhân. Khu đất còn tồn tại 151 hộ dân xây dựng nhà ở từ trước năm 1990, nhưng công ty chưa bàn giao cho cơ quan chức năng.

Bên cạnh đó, công ty cho 31 doanh nghiệp thuê hơn 152.000m². Nhiều hợp đồng thuê đã hết hạn nhưng chưa được thanh lý. Năm 2017, Thanh tra Sở Tài nguyên và Môi trường (nay là Sở Nông nghiệp và Môi trường) lập biên bản vi phạm đất đai với Công ty Việt Hà. UBND thành phố yêu cầu các sở, ngành và công ty thực hiện kết luận thanh tra, giám sát chặt chẽ, thì công ty thanh lý hợp đồng với 31 doanh nghiệp, dừng thu tiền thuê và khởi kiện 20 doanh nghiệp không bàn giao mặt bằng.

Bên trong cánh cổng này là nhiều nhà xưởng, cơ sở sản xuất, trong đó có 8 cơ sở có khả năng gây nước thải đổi màu. Ảnh: DN

Về tình trạng ô nhiễm môi trường và nguồn nước, theo ông Nguyễn Văn Công, từ tháng 9-2025, UBND phường phối hợp cơ quan chức năng thành lập đoàn kiểm tra, lấy mẫu chất thải tại các nhà xưởng, cơ sở sản xuất Phú Minh gửi Trung tâm Kỹ thuật nông nghiệp và môi trường Hà Nội. Kết quả ban đầu phát hiện, 8 cơ sở có khả năng gây nước thải đổi màu, trong đó 7 cơ sở in ấn bao bì và 1 cơ sở pha màu sơn.

Tuy nhiên, thời gian qua, mưa bão gây úng ngập, tràn nước vào hệ thống thoát nước khu sản xuất, gây khó khăn cho việc kiểm tra, lấy mẫu nên đến ngày 10-10, đoàn kiểm tra mới yêu cầu các cơ sở phối hợp cùng Trung tâm Kỹ thuật nông nghiệp và môi trường Hà Nội lấy mẫu nước thải. Ngay sau khi có kết quả, UBND phường sẽ lập hồ sơ xử lý vi phạm (nếu có).

Ông Nguyễn Văn Công cũng khẳng định, UBND phường sẽ kiểm tra, xử lý vi phạm kịp thời, giao Công an phường tăng cường tuần tra, theo dõi an ninh và vệ sinh môi trường, dự kiến hoàn thành trong tháng 10-2025. Về lâu dài, phường triển khai di dời nhà xưởng, cơ sở sản xuất khỏi nội thành theo chỉ đạo của UBND thành phố; đồng thời đẩy nhanh tiến độ các dự án: Xây dựng nhà máy xử lý nước thải Tây sông Nhuệ, Cụm công trình đầu mối Liên Mạc và lập dự án kè sông và hệ thống thu gom nước thải hai bờ sông Nhuệ - Pheo, nhằm giảm ô nhiễm.

UBND phường cũng kiến nghị UBND thành phố chỉ đạo các sở, ngành và Công ty Việt Hà đẩy nhanh việc di dời doanh nghiệp, triển khai các dự án xử lý nước thải, đồng thời lập dự án kè sông và hệ thống thu gom nước thải hai bên bờ sông.

Liên quan đến vấn đề này, ngày 15-10, Sở Công Thương đã có văn bản báo cáo UBND thành phố về vi phạm xả thải gây ô nhiễm môi trường tại Phú Minh kéo dài chưa được xử lý. Việc di dời cơ sở sản xuất và xử lý vi phạm chưa triệt để khiến ô nhiễm kéo dài. Do đó, Sở Công Thương kiến nghị, UBND thành phố giao UBND phường Đông Ngạc rà soát, xây dựng phương án cưỡng chế di dời cơ sở vi phạm. Đồng thời, UBND thành phố giao Sở Xây dựng đẩy nhanh tiến độ nhà máy xử lý nước thải Tây sông Nhuệ; giao Công an thành phố xử lý, răn đe cơ sở xả thải sai quy định.

Cùng với đó, Sở Công Thương kiến nghị thành phố giao Ban Quản lý các khu công nghệ cao, Sở Công Thương rà soát quỹ đất sản xuất trong các khu, cụm công nghiệp, phối hợp Công ty Việt Hà và UBND phường Đông Ngạc giới thiệu cho doanh nghiệp di dời đến để sản xuất nếu có nhu cầu.

Ngày 20-10, UBND thành phố ban hành văn bản số 5663/UBND-NNMT thống nhất với đề xuất nêu trên của Sở Công Thương, giao các sở, ban, ngành, UBND phường Đông Ngạc và Công ty Việt Hà khẩn trương triển khai các công việc liên quan và báo cáo kết quả thực hiện trước ngày 20-11.

Như vậy, người dân tại tổ dân phố Phú Minh, phường Đông Ngạc đã có hy vọng, khi UBND thành phố Hà Nội có chỉ đạo quyết liệt nhằm chấm dứt cảnh ô nhiễm nặng nề kéo dài hàng chục năm qua, mang lại môi trường sống an toàn hơn.

Kim Vũ