Khu kinh tế Cửa khẩu quốc tế Lệ Thanh: Tiềm năng chưa được đánh thức

Hoạt động kinh tế tại khu vực này còn trầm lắng, quy mô nhỏ, chưa tạo được sức lan tỏa rõ nét đối với phát triển kinh tế - xã hội phía Tây tỉnh.

Yêu cầu cấp thiết tạo động lực mới cho kinh tế cửa khẩu

Nguyên nhân của tình trạng trên trước hết là do hệ thống hạ tầng phục vụ thương mại biên giới còn thiếu và chưa đồng bộ, như hệ thống kho bãi, khu phi thuế quan hỗ trợ phát triển logistics, hạ tầng xử lý nước thải tập trung; trong khi đó, địa hình đồi núi khiến chi phí san lấp mặt bằng cao, làm giảm sức hấp dẫn đối với các nhà đầu tư.

Lượng hàng hóa xuất nhập khẩu qua Cửa khẩu quốc tế Lệ Thanh còn hạn chế. Ảnh: Hà Duy

Hoạt động thương mại biên giới qua cửa khẩu Lệ Thanh thời gian qua chủ yếu mang tính nhỏ lẻ, thiếu ổn định, phụ thuộc nhiều vào mùa vụ nông nghiệp. Thị trường tiêu thụ còn hẹp, chưa hình thành các trung tâm phân phối hay điểm trung chuyển hàng hóa quy mô lớn.

Cơ cấu hàng hóa xuất khẩu chưa phong phú, chủ yếu là hàng bách hóa, thùng carton, vật tư nông nghiệp phục vụ các dự án của DN trên địa bàn tỉnh Gia Lai đầu tư tại Campuchia. Số lượng DN tham gia xuất nhập khẩu qua cửa khẩu còn hạn chế, chưa tạo được nhịp độ giao thương sôi động.

Trong bối cảnh đó, yêu cầu đặt ra là phải có một động lực đủ mạnh, mang tính dẫn dắt nhằm tháo gỡ các “nút thắt” về hạ tầng, kích hoạt dòng vốn đầu tư và tạo nền tảng phát triển thương mại, dịch vụ biên giới. Dự án “Xây dựng và kinh doanh kết cấu hạ tầng Khu phi thuế quan tại Khu kinh tế Cửa khẩu quốc tế Lệ Thanh” được kỳ vọng sẽ đảm nhận vai trò này.

Xuất phát từ thực tiễn phát triển tại địa bàn, Ban Quản lý Khu kinh tế tỉnh đã báo cáo đề xuất UBND tỉnh cho chủ trương triển khai dự án. Phó Trưởng Ban Quản lý Khu kinh tế tỉnh Nguyễn Như Trình cho hay: Khu phi thuế quan được đề xuất có quy mô 65 ha, tổng vốn đầu tư dự kiến 619 tỷ đồng, thực hiện từ nguồn vốn tư nhân.

Khu phi thuế quan sẽ thực hiện các hoạt động gồm: tạm nhập - tái xuất, tạm xuất - tái nhập, trung chuyển hàng hóa; cung cấp dịch vụ liên quan đến hoạt động xuất nhập khẩu; kinh doanh hàng miễn thuế giảm giá; dịch vụ logistics; sản xuất, gia công, lắp ráp, phân loại, đóng gói hàng xuất nhập khẩu… cùng nhiều loại hình dịch vụ thương mại khác.

Kỳ vọng tạo động lực lan tỏa mới

Không chỉ dừng ở vai trò thúc đẩy thương mại, dự án Khu phi thuế quan còn được kỳ vọng tạo tác động lan tỏa về KT-XH. Khi dự án đi vào triển khai và vận hành, sẽ tạo việc làm cho một lực lượng lao động đáng kể trong các lĩnh vực xây dựng, quản lý, vận hành hạ tầng; đồng thời kéo theo sự phát triển của các dịch vụ hỗ trợ như vận tải, ăn uống, lưu trú.

Ở góc độ quản lý nhà nước, hệ thống hạ tầng đồng bộ của Khu phi thuế quan sẽ giúp các cơ quan chức năng như hải quan, kiểm dịch… nâng cao năng lực kiểm soát hàng hóa, hạn chế buôn lậu, gian lận thương mại, bảo đảm an ninh trật tự khu vực cửa khẩu.

Xe chở hàng xuất khẩu sang Campuchia tại Cửa khẩu quốc tế Lệ Thanh. Ảnh: Hà Duy

Về quy hoạch, dự án được đánh giá là phù hợp với Quy hoạch chung Khu kinh tế Cửa khẩu quốc tế Lệ Thanh đã được Thủ tướng Chính phủ phê duyệt, đồng thời đáp ứng định hướng phát triển hạ tầng thương mại biên giới giai đoạn 2025-2027, định hướng đến năm 2030 của tỉnh.

Ông Trình cho biết thêm: Sau khi UBND tỉnh phê duyệt Quy hoạch phân khu tỷ lệ 1/2000, danh mục dự án kêu gọi đầu tư và kế hoạch sử dụng đất năm 2026, Ban Quản lý Khu kinh tế tỉnh sẽ tổ chức thực hiện lựa chọn nhà đầu tư theo đúng quy định pháp luật.

Cuối tháng 11-2025, làm việc xung quanh đề xuất về dự án, Phó Chủ tịch UBND tỉnh Nguyễn Tự Công Hoàng yêu cầu Ban Quản lý Khu kinh tế tỉnh khẩn trương đẩy nhanh tiến độ lập, thẩm định và trình phê duyệt Quy hoạch phân khu tỷ lệ 1/2000 phân khu 1 (khu đô thị cửa khẩu Lệ Thanh); hoàn thành trong tháng 12-2025 để làm cơ sở triển khai các bước tiếp theo.

Cùng với đó là báo cáo, đề xuất lập quy hoạch chi tiết tỷ lệ 1/500 đối với Khu phi thuế quan; hướng dẫn các nhà đầu tư thực hiện trình tự, thủ tục đầu tư; phối hợp với Sở Nông nghiệp và Môi trường tham mưu vị trí mỏ đất phục vụ san lấp mặt bằng, bảo đảm kịp thời, đúng quy định.

Bên cạnh dự án Khu phi thuế quan, Khu kinh tế Cửa khẩu quốc tế Lệ Thanh còn thu hút sự quan tâm của các nhà đầu tư khác với 3 dự án quy mô gồm: Nhà máy sản xuất viên nén và dăm gỗ của Công ty TNHH Hải Đăng Phát Phố Núi, tổng vốn dự kiến 120 tỷ đồng; Xây dựng Khu cảng cạn của Công ty TNHH Giao nhận Vận chuyển Quốc tế Trường Hải, tổng vốn dự kiến 300 tỷ đồng; Nhà máy sản xuất tinh bột mì của Công ty TNHH Bao bì Tây Nguyên, tổng vốn dự kiến 90 tỷ đồng. Ban Quản lý Khu kinh tế tỉnh đã tổ chức làm việc, khảo sát thực địa để hỗ trợ các nhà đầu tư nghiên cứu, đề xuất dự án.

Khi các dự án được triển khai đồng bộ cùng với Khu phi thuế quan sẽ tạo nên “cú hích” mới, góp phần từng bước thay đổi diện mạo kinh tế cửa khẩu Lệ Thanh, khắc phục tình trạng trầm lắng kéo dài và phát huy vai trò là điểm kết nối thương mại quan trọng của tỉnh.

HÀ DUY