Khúc ca thiên nhiên của Nguyễn Dương

Nguyễn Dương gắn bó thiết thân với hình ảnh cửa biển nơi quê nhà Tĩnh Gia, nhưng anh chỉ muốn đi tìm cái tinh thần của sự vật, hiện tượng nên đã chọn ngôn ngữ trừu tượng để vẽ. Bởi vì, khi vẽ biểu hình, rất có thể người vẽ và cả người xem sẽ bị cái thực tại/hình ảnh bên ngoài chi phối nhiều về ý, về hình, trong khi trừu tượng thì ít bị chi phối hơn, nên dễ tập trung vào cảm xúc tức thì ở bên trong.

Nguyễn Dương thường quan sát rất kỹ hiện thực xung quanh, rồi đặt ra câu hỏi: Nó đang diễn ra và bị chi phối như thế nào? Với anh, có lẽ một bức tranh trừu tượng được hoàn thành là khi nó giữ nguyên được cảm xúc của bản thân về tinh thần của sự vật, hiện tượng lúc ấy. Còn về bề mặt tác phẩm, nó phải có được chiều sâu của không gian, rõ nét về nhịp điệu và cấu trúc, rõ nét về những va đập của màu sắc hoặc vật chất... Rõ nét, nhưng không cần tính toán một cách rõ ràng, duy lý.

Nguyễn Dương đã có hơn 10 triển lãm từ 2005 đến nay

Nguyễn Dương cho rằng sự giống nhau giữa nghệ thuật biểu hình và trừu tượng là vẫn luôn cố gắng giải quyết những vấn đề thuộc cấu trúc của không gian một cách hợp lý, để tạo ra trạng thái cho bức tranh. Nhưng với tranh trừu tượng, có lẽ họa sĩ được tự do nhiều hơn trong diễn đạt, trong việc ghép nối các không gian và cấu trúc khác nhau để tạo ra một hiệu ứng thị giác mạnh, khác lạ. Chúng khơi gợi, ám ảnh mà không cần đến sự xuất hiện rõ ràng của hình thể, của ý tưởng hoặc câu chuyện. Trong nhiều tranh, Nguyễn Dương đã nắm bắt được cái tinh thần của sự vật, hiện tượng, thay vì mô tả hoặc kể chuyện về nó.

Nguyễn Dương có gần 20 năm theo đuổi, đôi khi kết hợp giữa biểu hiện và trừu tượng (abstract expressionism), gần đây, chất trừu tượng trữ tình (lyrical abstraction) được anh khai thác nhiều hơn. Tốc độ vẽ nhanh và sự tĩnh tâm, lược bỏ phác thảo và bỏ qua sự chuẩn bị ý tưởng, các tác phẩm như được giải phóng khỏi ý thức để tự tại định hình. Chính chất trữ tình cũng giúp anh kết nối được các hoài niệm về quê nhà, thi vị hóa thiên nhiên, đồng thời giúp anh tự do tung tẩy, nhanh chóng nắm bắt được tinh thần của sự vật, hiện tượng khi nó hiển hiện. Những điều này có thể tìm thấy được trong nhiều bức tranh ở triển lãm cá nhân Khúc ca thiên nhiên của Nguyễn Dương, diễn ra vào nửa cuối tháng 7 tại Sài Gòn.

Nhận xét về tranh của Nguyễn Dương, họa sĩ Nguyễn Xuân Hoàng chia sẻ: “Khi tất cả các phương tiện, các cảm giác được hợp nhất để đi sâu hơn, người nghệ sĩ có thể đạt được tính không đối với mọi hiện tượng. Sáng tạo lúc này không có mục đích duy nhất, nó không chỉ tạo ra sự yên bình mà thậm chí là im lặng đến rợn mình. Trong vũ trụ này, hỗn loạn đồng thời với trật tự, hiện thực đồng thời với phi lý, không có gì tốt-xấu, hoặc đúng-sai để phải giải thích nhiều ở đây, chỉ có cảm giác hiện hữu đa chiều mà người xem cần nhìn thấy. Sâu sắc hơn, trên và trong chính họ.

Những vấn đề phức tạp của cuộc sống người nghệ sĩ không nhất thiết phải hiện rõ trong các tác phẩm của anh ta nữa, nó chỉ còn là những tín hiệu của hòa sắc và những chuyển điệu, trong một cấu trúc không gian vận động mở nhưng cũng được ngưng lắng lại, đầy nội tâm.

Khát khao những khám phá mới mà cũng vừa dằn vặt, đau đáu... Nhiều ẩn dấu trong hành trình hội họa của Nguyễn Dương, tương tự như con người của anh ấy, sinh ra và lớn lên ở biển, những ám ảnh về biển, vẻ đẹp huy hoàng hay những cơn bão đêm, ngay cả trong giấc mơ cũng thấy như đại dương muốn nuốt mình xuống đáy, vừa đáng sợ vừa kỳ thú. Tất cả những điều đó vẫn theo Dương tới tận bây giờ”.

Triển lãm mở cửa từ 22 - 31.7.2022 tại Hakio Let’s Art, 38 Trần Cao Vân, phường 6, quận 3, TP.HCM.

Nguyễn Dương sinh năm 1981. Tốt nghiệp trường Đại học Mỹ thuật Việt Nam năm 2007

Tiểu Vũ