Khúc tráng ca dâng Bác, chạm đến triệu trái tim

"Người là niềm tin tất thắng" được Đài Hà Nội thực hiện nhân dịp kỷ niệm 135 năm ngày sinh Chủ tịch Hồ Chí Minh (1890 - 2025) như một lời tri ân sâu sắc từ Thủ đô Hà Nội - nơi Bác sống, làm việc trong 15 năm cuối đời với nhiều dấu ấn lịch sử sâu đậm. Đây cũng là chương trình nghệ thuật đặc biệt thể hiện tinh thần của Hà Nội - một thành phố ngàn năm văn hiến, trung tâm văn hóa - chính trị của cả nước, với vai trò gìn giữ và lan tỏa di sản tư tưởng Hồ Chí Minh.

Chương trình mở đầu bằng bản giao hưởng nổi tiếng "Người về đem tới ngày vui" được nhạc sĩ Trọng Bằng sáng tác năm 1990 nhân kỷ niệm 100 năm Ngày sinh Chủ tịch Hồ Chí Minh. Tác phẩm được viết dưới hình thức Sonata giọng Fa trưởng, là một trong những bản khí nhạc thành công nhất viết về Bác.

Nối tiếp hành trình nghệ thuật là các tác phẩm gắn liền với từng dấu mốc cuộc đời Bác: từ Làng Sen tuổi thơ, ngày rời Bến Nhà Rồng tìm đường cứu nước, những năm tháng “cháo bẹ rau măng” ở Pắc Bó, tới Hà Nội - nơi Bác sống trọn những năm tháng cuối đời, nơi còn lưu giữ ngôi nhà sàn nhỏ, vườn cây, ao cá... tất cả đều trở thành biểu tượng chân thực và thiêng liêng về Người với nhân cách sống bình dị mà vĩ đại.

Mỗi tác phẩm trong chương trình góp phần kể một câu chuyện không thể quên về Bác. Nghe bài "Đôi dép Bác Hồ", khán giả không chỉ xúc động vì hình ảnh Người giản dị, mà còn bởi những câu chuyện thật như việc Bác đi đôi dép cao su được chế tạo từ lốp một chiếc xe quân sự của Pháp bị bộ đội ta phục kích tại Việt Bắc. Đôi dép ấy được Bác đi 11 năm, các cán bộ cảnh vệ đôi ba lần “xin” Bác đổi dép nhưng Bác đều từ chối và bảo “vẫn còn đi được”.

Trong chương trình, khán giả cũng được thưởng thức những ca khúc viết bằng tình yêu thương vô hạn với Bác như: "Bác Hồ một tình yêu bao la" (nhạc sĩ Thuận Yến), "Những bông hoa trong vườn Bác" (nhạc sĩ Văn Dung), "Lời ca dâng Bác" (nhạc sĩ Trọng Loan), "Người là niềm tin tất thắng" (nhạc sĩ Chu Minh)... - những bài hát ấy không chỉ nói về Bác, mà nói thay tiếng lòng của hàng triệu con người gửi tới Người cha già kính yêu của dân tộc.

Xen lẫn các ca khúc là những phóng sự đặc sắc, những câu chuyện xúc động kể lại hoàn cảnh ra đời của nhiều tác phẩm âm nhạc nổi tiếng viết về Bác. Trong đó, “Ca ngợi Hồ Chủ tịch” là ca khúc duy nhất mà nhạc sĩ Văn Cao viết về Chủ tịch Hồ Chí Minh. Ông giới thiệu ca khúc vào đúng dịp sinh nhật Bác năm 1949. Ngay sau đó, bài hát nhận được sự yêu mến và trở thành một trong những bài hát hay nhất viết về Bác.

Theo họa sĩ Văn Thao - con trai nhạc sĩ Văn Cao, để hiểu hơn về Hồ Chủ tịch, cha của ông đã đi nhiều nơi trong chiến khu Việt Bắc, tiếp xúc với nhiều người dân, hỏi chuyện bộ đội để cảm nhận tình cảm mà mọi người dành cho Bác. Đi đến đâu cũng thấy họ tin yêu Bác, coi Bác như một vị cha già của dân tộc. Chính tình cảm thiêng liêng và thành kính đó đã thôi thúc nhạc sĩ nhanh chóng hoàn thành ca khúc “Ca ngợi Hồ Chủ tịch”.

Ca khúc "Ca ngợi Hồ Chủ tịch"

Giai điệu và ca từ mở đầu bài hát được lấy cảm hứng từ chính hình ảnh Bác Hồ đọc bản Tuyên ngôn Độc lập tại Quảng trường Ba Đình vào sáng ngày 2-9-1945. Lúc đó, nhạc sĩ Văn Cao đứng ngay phía dưới lễ đài với tư cách thành viên của Mặt trận Việt Minh cùng với hàng vạn đồng bào hướng lên khán đài lắng nghe giọng đọc của Bác.

Chia sẻ về ca khúc này, họa sĩ Văn Thao tiết lộ, cha của ông - nhạc sĩ Văn Cao đã viết hoa chữ "Người" để nói về Bác. Từ đây, danh xưng này được được phổ biến rộng, trở thành cách gọi thiêng liêng, trang trọng mà nhân dân dành cho Chủ tịch Hồ Chí Minh. Khi nói đến Người là nói về Bác. Điều này thể hiện sự tôn kính, gần gũi và coi Bác như người cha thân yêu của toàn dân, tương đồng với cách nhìn nhận vị cha già của dân tộc mà Văn Cao đã chứng kiến trong nhân dân.

Bên cạnh đó, phóng sự "The Ballad Hồ Chí Minh" khiến khán giả nghẹh ngào xúc động xen lẫn niềm tự hào vô bờ khi tái hiện lại đêm ngày 7-5-1954, khoảnh khắc cả thế giới chấn động vì chiến thắng Điện Biên Phủ. Cùng lúc ấy, tại một Câu lạc bộ Lao động ở phía Nam London, nhạc sĩ Anh quốc Ewan MacColl bước lên sân khấu, ôm cây đàn guitar, hát “The Ballad of Ho Chi Minh” - một bài hát tưởng niệm và ca ngợi vị lãnh tụ Việt Nam bằng giai điệu dân gian Saxon. Cả khán phòng lắng đọng trong âm hưởng bài ca. Mỗi khi Ewan MacColl hát xong một đoạn, lập tức trên các hàng ghế chật ních những thủy thủ, binh sĩ, công nhân, sinh viên và cả một số nghị sĩ Quốc hội Anh… tất cả cùng đồng thanh hô vang: “Hồ, Hồ, Hồ Chí Minh!”.

Bài hát ấy sau đó lan tỏa khắp châu Âu, châu Á, châu Mỹ Latinh, được dịch ra nhiều thứ tiếng. Nó không còn là một ca khúc đơn thuần - mà là minh chứng sống cho sự ngưỡng mộ mà bạn bè quốc tế dành cho Bác Hồ - một con người suốt đời đấu tranh cho tự do và phẩm giá con người. Như lời đề tặng trích từ một bài thơ của thi sĩ Mỹ:

“Trên đời có những điều không thể thay đổi

Có những con chim không khuất phục bao giờ

Có những tên người sống mãi với thời gian - Hồ Chí Minh!”.

Trong chương trình còn có liên khúc thiếu nhi với "Đêm qua em mơ gặp Bác Hồ" (Xuân Giao), "Ai yêu Bác Hồ Chí Minh hơn thiếu niên nhi đồng" (Phong Nhã), "Tiếng hát giữa rừng Pắc Bó" (Nguyễn Tài Tuệ), "Dấu chân phía trước" (Phạm Minh Tuấn - thơ Hồ Thi Ca), “Lời ca dâng Bác” (Trọng Loan), “Hồ Chí Minh đẹp nhất tên Người” (Trần Kiết Tường), “Bác Hồ một tình yêu bao la” (Thuận Yến)… Mỗi ca khúc là một lát cắt của lịch sử, một trang nhật ký âm nhạc ghi lại những khoảnh khắc đời thường mà vĩ đại của Người. Góp mặt trong chương trình là những nghệ sĩ đã nhiều năm gắn bó với dòng nhạc Cách mạng: NSND Phạm Phương Thảo, NSƯT Lan Anh, NSƯT Vũ Thắng Lợi, Trường Linh, Phạm Viết Tuân, Đỗ Tố Hoa, Mộc An, CLB Sao Tuổi Thơ, Dàn nhạc Đài Hà Nội, Vũ đoàn Tre

Dưới bàn tay phối khí của nhạc sĩ Thành Vương, những ca khúc vốn quen thuộc được làm mới bằng một tinh thần âm nhạc trẻ trung, hiện đại, nhưng vẫn giữ chất liệu dân gian thuần Việt, mộc mạc, sâu lắng và gần gũi.

Ca khúc "Lời Bác dặn trước lúc đi xa"

Trong chương trình, khán giả không ít lần lặng người xúc động khi được xem lại những phóng sự tư liệu quý giá về Chủ tịch Hồ Chí Minh - từ hành trình là chàng thanh niên Nguyễn Tất Thành rời Bến Nhà Rồng năm 1911 ra đi tìm đường cứu nước, đến những năm tháng bôn ba qua nhiều quốc gia, sống giữa nhân dân lao động và kiên trì tìm con đường giải phóng dân tộc.

Đặc biệt xúc động hơn cả là những thước phim tái hiện thời khắc Người trở về Tổ quốc - từ chiến khu Việt Bắc về lại Hà Nội, khi Người đọc bản Tuyên ngôn Độc lập tại Quảng trường Ba Đình ngày 2-9-1945, khai sinh ra nước Việt Nam Dân chủ Cộng hòa. Và, cả những hình ảnh quý giá về những năm tháng cuối đời của Bác, giản dị trong ngôi nhà sàn nhỏ, ra đi để lại muôn vàn tiếc thương khôn nguôi trong trái tim đồng bào cả nước.

“Người là niềm tin tất thắng” được Đài Hà Nội - đơn vị luôn tiên phong trong các chương trình nghệ thuật mang dấu ấn chính luận - thực hiện không phô trương mà sâu sắc, không ồn ã mà lắng đọng. Âm nhạc, dàn dựng, biểu diễn đều được đầu tư kỹ lưỡng theo lối kể chuyện nhẹ nhàng, tinh tế, phản ánh đúng tinh thần giản dị, chân thành của Bác. Những ca khúc đi cùng năm tháng, viết về Người mộc mạc, sâu lắng lại một lần nữa được cất lên, như chính con người Bác: bình dị nhưng mang tầm vóc vĩ đại không gì thay thế. Chương trình khép lại, nhưng hình ảnh về cuộc đời, con người và tư tưởng Hồ Chí Minh vẫn còn dư âm mãi, như ngọn lửa âm thầm cháy sáng trong lòng mỗi người dân Việt.

An Nam