Khung giáo dục AI thí điểm: Học sinh sẽ được làm quen, làm chủ trí tuệ nhân tạo

Trong bối cảnh trí tuệ nhân tạo (AI) đang tác động ngày càng sâu rộng tới mọi lĩnh vực của đời sống, Bộ Giáo dục và Đào tạo đã ban hành Quyết định số 3439/QĐ-BGDĐT về Khung nội dung thí điểm giáo dục trí tuệ nhân tạo cho học sinh phổ thông. Đây được xem là bước đi quan trọng nhằm chuẩn bị cho thế hệ học sinh năng lực thích ứng và làm chủ công nghệ trong xã hội số.

Khung nội dung giáo dục AI được xây dựng trên nền tảng Chương trình giáo dục phổ thông 2018, đồng thời tham chiếu Khung năng lực AI cho học sinh phổ thông của UNESCO. Mục tiêu xuyên suốt là giúp học sinh “biết dùng AI” nhưng cũng “biết kiểm soát AI”, bảo đảm công nghệ phục vụ con người một cách an toàn, có trách nhiệm và nhân văn.

Lấy con người làm trung tâm của giáo dục AI

Theo Bộ GD&ĐT, khung nội dung giáo dục AI cho học sinh phổ thông được phát triển dựa trên bốn mạch kiến thức cốt lõi, tương ứng với bốn miền năng lực, có sự gắn kết và bổ trợ lẫn nhau.

Thứ nhất là tư duy lấy con người làm trung tâm, nhấn mạnh vai trò của AI như một công cụ phục vụ nhu cầu của con người. Học sinh được hướng dẫn xác định vấn đề, nhu cầu thực tiễn và đánh giá hiệu quả của các giải pháp AI.

Thứ hai là đạo đức AI, giúp học sinh nhận diện các vấn đề liên quan đến quyền riêng tư, dữ liệu cá nhân, thiên kiến thuật toán, trách nhiệm pháp lý và tác động xã hội của AI.

Thứ ba là các kỹ thuật và ứng dụng AI, trang bị kiến thức nền tảng về cách AI vận hành, đồng thời rèn luyện kỹ năng sử dụng các công cụ AI trong học tập và đời sống.

Thứ tư là thiết kế hệ thống AI, phát triển năng lực từ sử dụng đến từng bước hình thành khả năng tạo ra các hệ thống AI đơn giản, qua đó rèn luyện tư duy giải quyết vấn đề và sáng tạo.

Phân hóa rõ theo từng cấp học

Khung nội dung giáo dục AI được thiết kế xuyên suốt nhưng phân hóa theo hai giai đoạn giáo dục và phù hợp với đặc điểm tâm sinh lý của từng lứa tuổi.

Ở cấp tiểu học, học sinh chủ yếu làm quen với AI thông qua các ứng dụng trực quan như nhận diện hình ảnh, giọng nói; hiểu rằng AI do con người tạo ra và bước đầu hình thành ý thức bảo vệ dữ liệu cá nhân.

Ở cấp trung học cơ sở, học sinh được tiếp cận kiến thức cơ bản về nguyên lý hoạt động của AI, thực hành sử dụng các công cụ AI để giải quyết vấn đề học tập, đồng thời nhận diện rủi ro và thiên kiến của AI.

Ở cấp trung học phổ thông, học sinh được khuyến khích khám phá, thiết kế và cải tiến các hệ thống AI đơn giản thông qua dự án học tập và nghiên cứu khoa học, gắn với định hướng nghề nghiệp trong tương lai.

Triển khai linh hoạt, không gây quá tải

Bộ GD&ĐT nhấn mạnh việc triển khai thí điểm giáo dục AI phải bảo đảm không làm thay đổi cấu trúc và không gây quá tải cho Chương trình giáo dục phổ thông hiện hành. Nội dung giáo dục AI sẽ được lồng ghép linh hoạt vào các môn học, hoạt động giáo dục, chuyên đề, câu lạc bộ hoặc học tập theo dự án, phù hợp điều kiện từng địa phương và cơ sở giáo dục.

Khung nội dung được thiết kế theo tinh thần “mở”, không phụ thuộc vào một nền tảng hay phần mềm cụ thể; khuyến khích sử dụng đa dạng học liệu, đặc biệt là các công cụ mã nguồn mở. Việc đánh giá học sinh tập trung vào năng lực vận dụng, khả năng sáng tạo, tư duy logic và nhận diện rủi ro khi làm việc với AI, thay vì chỉ đánh giá kiến thức lý thuyết.

Song song với giáo dục học sinh, Bộ GD&ĐT cũng triển khai thí điểm ứng dụng AI trong quản lý giáo dục, hỗ trợ giáo viên soạn bài và đổi mới phương pháp kiểm tra, đánh giá.

Theo lộ trình, chương trình thí điểm sẽ được triển khai từ cuối năm 2025 đến giữa năm 2026 tại một số cơ sở giáo dục, trước khi tổng kết, đánh giá và hoàn thiện để đề xuất áp dụng rộng rãi trong các năm học tiếp theo.

Theo VTV