Khủng hoảng Ukraine-Nga đang ở đâu và sẽ đi về đâu?

Các thành viên lực lượng vũ trang Ukraine nói chuyện với một người dân địa phương bên ngoài một trường mẫu giáo bị thiệt hại do pháo kích, ở Stanytsia Luhanska, thuộc vùng Luhansk, Ukraine. (Ảnh: Reuters)

Căng thẳng gia tăng một lần nữa tại Ukraine vào thứ Năm với những tuyên bố mâu thuẫn về việc liệu Nga có rút quân xung quanh Ukraine, leo thang thù địch ở miền Đông của Ukraine do lực lượng ly khai kiểm soát, và tăng cường ngoại giao.

Tổng thống Hoa Kỳ Joe Biden cảnh báo vẫn có nguy cơ "rất cao" về một cuộc tiến quân của Nga trong vòng "vài ngày". Và, theo những gì Hoa Kỳ mô tả là một động thái vô cớ, Nga đã trục xuất một nhà ngoại giao cấp cao của Hoa Kỳ ở Matxcơva.

Một ngày sau khi Moscow cho biết họ sẽ đưa quân trở lại các căn cứ, các đồng minh NATO cho biết Nga đang thực sự xây dựng lực lượng gần Ukraine.

Cùng lúc đó, Ukraine và các phiến quân do Nga hậu thuẫn ở phía Đông nước này cáo buộc nhau đã pháo kích dữ dội dọc theo tuyến liên lạc ở Donetsk và Luhansk.

Bộ trưởng Ngoại giao Hoa Kỳ Antony Blinken, trên đường đến dự hội nghị an ninh hàng năm ở Đức, đã được chuyển đến Liên hợp quốc để thúc đẩy một giải pháp ngoại giao.

Pháo kích ở Ukraine, gia tăng sợ hãi

Các cuộc pháo kích ở Ukraine hôm thứ Năm làm dấy lên lo ngại của phương Tây về một cuộc tiến quân sắp xảy ra của Nga khi Tổng thống Mỹ Joe Biden nói rằng Moscow đang chuẩn bị một cái cớ để biện minh cho một cuộc tiến quân có thể xảy ra và Điện Kremlin đã trục xuất một nhà ngoại giao Mỹ.

Các cuộc đọ súng vào sáng sớm giữa lực lượng của Kyiv và phe ly khai thân Nga - những người đã tham chiến trong nhiều năm và nơi lệnh ngừng bắn bị vi phạm hàng kỳ - đã gây ra báo động khi các nước phương Tây cho biết một cuộc tiến quân có thể xảy ra bất cứ lúc nào.

NATO nghi ngờ các tuyên bố rút quân của Nga

Nga cho biết họ đã chuyển quân khỏi khu vực xung đột. Tuy nhiên, các đồng minh NATO nói rằng các chuyển động liên tục che giấu ý định thực sự của họ.

Các đồng minh NATO cáo buộc Nga đã gây hiểu lầm với thế giới khi nói rằng khoảng 7.000 quân đã được đưa trở lại các căn cứ, nhưng thay vào đó là hàng nghìn quân mới được chuyển đến.

Trong những tuần gần đây, Nga đã tập trung khoảng 150.000 quân vào ba phía của Ukraine, nhưng phủ nhận rằng họ đang âm mưu một cuộc tiến công.

Tổng thư ký NATO Jens Stoltenberg cho biết Nga có “đủ quân, đủ khả năng, để tiến hành một cuộc tiến công toàn diện vào Ukraine với rất ít hoặc không có thời gian cảnh báo, và đó là điều khiến tình hình trở nên nguy hiểm”.

Ông nói: “Việc bạn đặt một chiếc xe tăng chiến đấu lên một chiếc xe lửa và di chuyển nó theo một hướng nào đó không chứng tỏ việc rút quân. Đó phải là một sự rút lui có ý nghĩa, một sự giảm leo thang có ý nghĩa".

Các cuộc pháo kích dọc theo biên giới ở phía Đông do lực lượng ly khai do Ukraine kiểm soát cũng làm dấy lên suy đoán rằng Nga có thể đang tạo cớ để tiến quân vào Ukraine. Sự gia tăng mạnh trong các cuộc giao tranh trong những ngày gần đây đã làm dấy lên bóng ma đó.

Trong vụ việc mới nhất, chính quyền ly khai ở vùng Luhansk thông báo Ukraine gia tăng các cuộc pháo kích. Nhưng Quân đội Ukraine cho biết họ đã không bắn trả sau khi lực lượng của họ bị pháo kích. Họ cho biết những quả đạn pháo này cũng bắn trúng một trường mẫu giáo, khiến hai thường dân bị thương.

Hình ảnh vệ tinh cho thấy cây cầu mới

Hình ảnh vệ tinh mới do công ty công nghệ Maxar cung cấp cho thấy quân đội Nga được tập trung đáng kể gần biên giới Ukraine.

Nga thậm chí đã xây dựng một cây cầu tạm mới bắc qua sông Pripyat, chỉ cách biên giới Belarus-Ukraine 6km. Cây cầu có ý nghĩa chiến lược quan trọng vì nó cắt giảm khoảng cách giữa các đơn vị đã được triển khai của Nga và Ukraine.

Tại một địa điểm tiền tuyến gọi là Zyabrovka ở Belarus, mặc dù các binh sĩ mặt đất dường như đã khởi hành, nhưng hình ảnh vệ tinh mới được nhìn thấy trên hình ảnh vệ tinh vào ngày 15 tháng 2.

Đơn vị trực thăng tấn công mới được nhìn thấy tại sân bay Zyabrovka bao gồm ít nhất 18 trực thăng, có thể bao gồm cả trực thăng Mi-8 và Ka-52.

Trong khi binh lính mặt đất dường như đã di chuyển từ một số địa điểm, hầu như không có bất kỳ bằng chứng nào chứng minh rằng đó là những cuộc di chuyển rút quân.

Mặt trận ngoại giao

Khi các quan chức EU và NATO đưa ra lời đảm bảo rằng vẫn còn khả năng ngoại giao, Nga đã trục xuất nhà ngoại giao cấp cao thứ hai của Mỹ ở Moscow.

Washington cho biết việc trục xuất Phó Trưởng phái bộ Mỹ Bart Gorman là một hành động leo thang căng thẳng vô cớ.

Thế nào Mỹ mới công nhận xung đột được giải quyết?

Blinken đã trình bày trước Hội đồng Bảo an Liên Hợp Quốc vào thứ Năm để phác thảo cách Washington cho rằng một cuộc tiến công của Nga sẽ diễn ra, tiết lộ kết luận của tình báo Mỹ về một chiến lược mà Mỹ và Anh hy vọng sẽ đánh bật trước bất kỳ kế hoạch xâm lược nào của Nga.

Hoa Kỳ đã từ chối tiết lộ hầu hết các bằng chứng làm cơ sở cho các tuyên bố của họ về kế hoạch của Nga.

Blinken nói với các nhà ngoại giao Liên Hợp Quốc, một sự kiện đột ngột, có vẻ bạo lực do Nga dàn dựng để biện minh cho cuộc xâm lược có thể sẽ bắt đầu.

Ông nói: “Chúng ta không biết chính xác lý do - có thể một “cái gọi là đánh bom khủng bố” bên trong nước Nga, một cuộc tấn công bằng máy bay không người lái được dàn dựng, một cuộc tấn công giả, thậm chí là một cuộc tấn công thực sự bằng vũ khí hóa học”.

Nhà ngoại giao hàng đầu của Mỹ cho biết, cuộc tấn công quân sự sẽ mở màn bằng các cuộc tấn công mạng, tên lửa và bom rải khắp Ukraine.

Vẽ thêm bức tranh về Hoa Kỳ, Blinken mô tả sự xâm nhập của quân đội Nga, tiến vào Kyiv, một thành phố gần 3 triệu dân, và “các mục tiêu quan trọng đã được xác định và vạch ra”.

Blinken nói với LHQ một lần nữa, tình báo Mỹ cho biết Nga sẽ nhắm mục tiêu vào "các nhóm cụ thể" của người Ukraine, nhưng không cho biết chi tiết.

Trong một cái gật đầu ngầm trước sự xuất hiện của Ngoại trưởng Colin Powell trước Hội đồng Bảo an vào năm 2003, khi Powell viện dẫn thông tin tình báo sai lệch của Hoa Kỳ để biện minh cho cuộc xâm lược Iraq của Hoa Kỳ, Blinken nói thêm: “Hãy để tôi nói rõ. Tôi ở đây hôm nay không phải để bắt đầu một cuộc chiến, mà là để ngăn chặn một cuộc chiến”.

Moscow nói gì?

Hôm thứ Năm, Nga tái khẳng định yêu cầu Mỹ và các đồng minh để Ukraine đứng ngoài NATO, nhưng vẫn mở cửa cho các cuộc đàm phán về một loạt các vấn đề an ninh.

Bộ Ngoại giao Nga đã chính thức trả lời các đề xuất an ninh của Mỹ và NATO và sau đó đã công bố trên trang web của mình.

Tài liệu một lần nữa phủ nhận tuyên bố của phương Tây rằng Nga có ý định tiến công vào Ukraine, nhưng lặp lại rằng việc NATO mở rộng sang Ukraine và các quốc gia thuộc Liên Xô cũ khác sẽ là "lằn ranh đỏ" đối với Nga.

Nó nói rằng Moscow sẽ tiếp tục thúc ép yêu cầu NATO không mở rộng thêm và liên minh này rút lực lượng của mình khỏi Đông Âu, và có thể thực hiện "các biện pháp quân sự-kỹ thuật" không xác định nếu phương Tây tiếp tục phớt lờ chúng.

Đồng thời, Nga cho biết sẵn sàng thảo luận các biện pháp tăng cường an ninh ở châu Âu bằng cách đàm phán giới hạn triển khai tên lửa, hạn chế các chuyến bay tuần tra của máy bay ném bom chiến lược và các bước xây dựng lòng tin khác với điều kiện chúng được thảo luận cùng với các đề xuất chính của Moscow.

Người Ukraine phản ứng như thế nào?

Tổng thống Ukraine Volodymyr Zelenskyy cho rằng tư cách thành viên NATO là một giấc mơ xa vời đối với đất nước ông, đồng thời đổ lỗi cho sự phản đối của cả Nga và một số thành viên NATO không xác định.

Ông Zelenskyy nói: “Không phải người dân Ukraine sẽ lựa chọn khi nào chúng tôi vào NATO, bởi vì điều đó không chỉ phụ thuộc vào chúng tôi: 30 quốc gia phải nhất trí về quyết định này”.

NATO đang làm gì?

Stoltenberg, khi mở cuộc họp các Bộ trưởng Quốc phòng của liên minh tại Brussels, cho biết Nga đã “một lần nữa thể hiện sự coi thường các nguyên tắc nền tảng an ninh châu Âu cũng như khả năng và sự sẵn sàng đe dọa sử dụng vũ lực để theo đuổi các mục tiêu của mình”.

Bộ trưởng Quốc phòng Mỹ Lloyd Austin nói với các phóng viên tại Brussels rằng Nga đang chuyển quân đến sát biên giới, với nhiều máy bay chiến đấu và hỗ trợ hơn.

“Chúng tôi thấy họ tăng cường khả năng sẵn sàng ở Biển Đen. Chúng tôi thậm chí còn thấy họ dự trữ nguồn cung cấp máu của mình", ông nói. "Bạn không làm những việc như vậy mà không có lý do, và bạn chắc chắn sẽ không làm chúng nếu bạn đã sẵn sàng thu dọn đồ đạc và về nhà".

Trong khi đó, liên minh đang củng cố các khu vực phía đông của mình.

Mỹ đã bắt đầu triển khai 5.000 quân tới Ba Lan và Romania. Anh đang gửi hàng trămbinh lính đến Ba Lan và cung cấp thêm tàu chiến và máy bay. Nó cũng đang tăng gấp đôi số lượng nhân viên ở Estonia và gửi xe tăng và xe chiến đấu bọc thép. Đức, Hà Lan và Na Uy đang gửi thêm quân đến Litva.

Nhà Trắng cho biết Biden sẽ thảo luận vấn đề này với các nhà lãnh đạo xuyên Đại Tây Dương trong một cuộc điện đàm vào chiều thứ Sáu 18/2. Văn phòng thủ tướng Canada cho biết cuộc điện đàm sẽ bao gồm các nhà lãnh đạo của Canada, Pháp, Đức, Ý, Ba Lan, Romania, Vương quốc Anh, Liên minh Châu Âu và NATO.

Thượng viện Hoa Kỳ đã bỏ phiếu áp đảo vào tối thứ Năm để bày tỏ sự ủng hộ kiên định đối với một nước Ukraine độc lập và "lên án" hành động quân sự của Nga đối với nước láng giềng.

Hồng Định