Khuôn mặt của công chúa được chôn ở Ai Cập cách đây 2.500 năm

Khuôn mặt Ta-Kr-Hb sau khi được tái tạo. Ảnh: The Guardian.

Chiếc quan tài từ thời Ai Cập cổ đại là hiện vật quý giá tại bảo tàng Perth (Perth, Scotland). Giờ đây, khuôn mặt của người phụ nữ được ướp xác và chôn bên trong quan tài khoảng 2.500 năm trước đã được tái hiện sống động trong một tác phẩm kỹ thuật số, theo The Guardian.

Những người quản lý và chuyên gia tái tạo tin rằng bà là một phụ nữ da đen đến từ Vương quốc Kush - một trong những đế chế lớn nhất trong thế giới cổ đại, đã nắm quyền kiểm soát Thượng Ai Cập và vùng đất bao gồm Sudan ngày nay.

Khuôn mặt được tái tạo và quan tài của bà sẽ xuất hiện trong triển lãm sắp tới của bảo tàng, Waters Rising, khai mạc vào ngày 8/11.

Tiến sĩ Chris Rynn, nhà nhân chủng học sọ mặt và pháp y, nhận ra người phụ nữ bên trong quan tài có hình dạng hộp sọ không phải là người Kemetic (Ai Cập cổ đại). Ông nói với Observer: "Hình dạng hộp sọ không giống bất kỳ người Ai Cập cổ đại nào mà tôi từng thấy trước đây. Kemetic thường có hộp sọ dài hẹp, mũi hẹp nổi bật hơn và khuôn mặt dài hơn. Khi tái tạo khuôn mặt, bạn không thể kiểm soát hình dạng của nó (theo ý mình) vì tất cả đều bị khóa chặt vào hộp sọ theo phương pháp khoa học".

Khuôn mặt của xác ướp Ta-Kr-Hb được tái tạo với sự giúp đỡ của Tiến sĩ Chris Rynn. Ảnh: Bảo tàng Perth.

Rynn tin rằng rất có thể người phụ nữ đó là người da đen và giả thuyết này phù hợp với lịch sử và khảo cổ học của khu vực.

Chữ tượng hình trên quan tài của người phụ nữ cho thấy bà có tên là "Ta-Kr-Hb" hoặc "Takerheb". Người ta tin rằng bà là một nữ tu sĩ hoặc công chúa đã chết ở độ tuổi 30 và bị sâu răng nặng. Bà được cho đã sống trong triều đại thứ 25-26 (khoảng năm 760-525 TCN).

Tiến sĩ Mark Hall, viên chức quản lý bộ sưu tập của bảo tàng, cho biết: "Những gì chúng ta biết từ quá trình tái tạo khuôn mặt của Chris là người phụ nữ này là người Kushite. Bà ấy đến từ Vương quốc Kush - quốc gia láng giềng của Ai Cập cổ đại ở Sudan ngày nay. Vào thời điểm cụ thể này, 2.500 năm trước, đó là lúc đế chế Kushite chinh phục Ai Cập. Bạn sẽ thấy toàn bộ những pharaoh Kushite da đen".

Rynn chủ yếu làm việc với cảnh sát quốc tế, giúp nhận dạng các thi thể, tạo ra hình ảnh giống hệt từ hộp sọ để bạn bè và gia đình có thể nhận ra các cá nhân.

"Khuôn mặt trên quan tài hoàn toàn khác biệt - một khuôn mặt dài với chiếc mũi dài và hẹp. Điều này cũng khá phổ biến. Nhưng bên trong nắp quan tài có bức tranh vẽ một người phụ nữ có làn da sẫm màu hơn nhiều", ông cho biết.

Người bảo quản đang vệ sinh quan tài của Ta-Kr-Hb. Ảnh: Julie Howden/The Guardian.

Theo miêu tả của Rynn, người phụ nữ này trọc đầu. Ông nói: "Tất cả nữ tu và thầy tu sẽ cạo sạch mọi sợi tóc, lông trên cơ thể vì họ phải ướp xác. Đó vừa là nghi lễ, vừa là vấn đề vệ sinh. Nếu bà ấy là công chúa, có lẽ bà ấy cũng sẽ cạo trọc đầu và đội tóc giả".

Hình ảnh trên quan tài bao gồm nữ thần Maat - nữ thần trong thần thoại Ai Cập cổ đại, hiện thân của trật tự, công lý và chính nghĩa.

Joao Philippe Reid, giám đốc triển lãm của bảo tàng, cho biết: "Chúng tôi rất quan tâm đến việc khám phá những bí ẩn lịch sử và những câu chuyện bị gạt ra ngoài lề, tìm hiểu những nơi mà các bộ sưu tập của bảo tàng không đại diện cho quan điểm và trải nghiệm của xã hội ngày nay và trong quá khứ. Thật thú vị khi thấy một khuôn mặt người Sudan xuất hiện. Lịch sử như vậy ẩn giấu ngay trước mắt mọi người".

Người ta cho rằng chiếc quan tài này được phát hiện vào cuối thế kỷ 19 và được bán bởi bảo tàng ở Cairo cho một doanh nhân và viên chức dân sự Alloa. Quan tài được cho xuất hiện ở Akhmim, điểm dừng chân thường xuyên trên sông Nile của những du khách thế kỷ 19. Chiếc quan tài này đến Alloa vào khoảng năm 1892 và sau đó được tặng cho bảo tàng Perth vào năm 1936.

Waters Rising có chủ đề về biến đổi khí hậu, được khám phá từ góc độ lịch sử. Chiếc quan tài đã bị hư hại do lũ lụt ở sông Nile. Hall cho biết thật "thú vị" khi nhìn thấy khuôn mặt Ta-Kr-Hb: "Chúng tôi hy vọng du khách sẽ có cảm giác rằng đây là một người mà bạn có thể dễ dàng liên hệ như với những con người khác".

Lê Vy