Kịch bản nào cho xung đột Israel-Hamas khi thỏa thuận ngừng bắn kết thúc?

Theo tờ The Economist, thỏa thuận ngừng bắn 4 ngày giữa Israel và phong trào vũ trang Hồi giáo Hamas (kiểm soát Dải Gaza, thuộc Palestine), nhằm tạo điều kiện cho việc thả con tin và chuyển hàng viện trợ nhân đạo vào Dải Gaza, sẽ kết thúc trong ngày 28-11 (theo giờ địa phương). Hiện giới quan sát đang tính tới các kịch bản sau đó.

Theo giới quan sát, nhìn chung, một khi thỏa thuận ngừng bắn 4 ngày kết thúc, lực lượng 2 bên có thể áp dụng 1 trong 2 kịch bản: tiếp tục cuộc xung đột ở Gaza hoặc đàm phán gia hạn ngừng bắn.

Những kịch bản có thể xảy ra

The Economist dẫn nhận định của giới quan sát rằng sau 4 ngày ngừng bắn, cục diện chiến trường tại Gaza có thể xuất hiện nhiều kịch bản, tình huống quan trọng.

Người dân Gaza bước đi giữa đường phố đổ nát sau khi thỏa thuận ngừng bắn 4 ngày có hiệu lực hôm 24-11. Ảnh: AP

Thứ nhất, cuộc chiến sẽ tiếp tục, lực lượng Israel vẫn sẽ tấn công vào Dải Gaza cho tới khi đánh bại Hamas như mục tiêu đã đề ra.

Hôm 26-11, Thủ tướng Israel - ông Benjamin Netanyahu nói rằng nếu không có gì thay đổi, sau khi thỏa thuận ngừng bắn kết thúc thì quân đội Israel sẽ tiếp tục chiến đấu cho tới khi giành được chiến thắng hoàn toàn.

“Chúng tôi có 3 mục tiêu chính trong cuộc chiến tại Gaza, đó là loại bỏ Hamas, cứu lấy các con tin và đảm bảo rằng Gaza sẽ không là mối đe dọa đối với an ninh nhà nước Israel thêm lần nào nữa. Chúng tôi sẽ theo đuổi các mục tiêu trên tới cùng, sẽ không có gì ngăn cản được bước chân chúng tôi” - ông Netanyahu nói.

Theo The Economist, khả năng viễn cảnh trên xảy ra là rất cao, song một khi xung đột Israel-Hamas leo thang, Israel sẽ tiếp tục chịu nhiều áp lực từ cộng đồng quốc tế vì cuộc chiến ở Gaza đã khiến nhiều dân thường thiệt mạng và đẩy tình hình nhân đạo ở khu vực bắc Gaza rơi vào khủng hoảng trầm trọng.

Thứ hai, thỏa thuận ngừng bắn 4 ngày có thể được gia hạn, nếu lực lượng Hamas chấp nhận thả thêm con tin.

The Economist dẫn lời ông Majed Al-Ansari - phát ngôn viên Bộ Ngoại giao Qatar (quốc gia giữ vai trò trung tâm trong nỗ lực hòa giải và kêu gọi 2 bên ngừng bắn) cho biết nước này hy vọng thỏa thuận ngừng bắn giữa Israel và Hamas sẽ được gia hạn. Theo ông Ansari, phía Israel đã đồng ý rằng sau khi kết thúc 4 ngày ngừng bắn, cứ 10 con tin được thả ra, Hamas sẽ đổi được 24 giờ ngừng bắn.

Theo The Economist, đây là dấu hiệu tích cực cho thấy vẫn có khả năng gia hạn thỏa thuận ngừng bắn. Hiện chưa rõ 2 bên sẽ ra động thái thế nào, nhưng việc ngừng bắn rõ ràng sẽ mang lại nhiều lợi ích cho Hamas, bởi càng có nhiều thời gian gia hạn ngừng bắn, các chỉ huy Hamas sẽ có thêm thời gian tập hợp lực lượng tấn công Israel ở phía bắc Gaza, cũng như bảo vệ vùng lãnh thổ phía nam Gaza - nơi quân đội Israel chưa tiến hành bất kỳ đợt tấn công quy mô lớn nào.

Tuy nhiên, cũng có ý kiến cho rằng việc thả thêm con tin để đổi lấy 24 giờ ngừng bắn chỉ là biện pháp tạm thời, bởi đến một lúc nào đó Hamas sẽ hết con tin, và lúc đó cuộc chiến vẫn sẽ tiếp diễn.

Thế khó của Israel

Theo hãng tin AFP, hiện Israel đang đứng trước tình thế “tiến thoái lưỡng nan”, bởi nếu nối lại chiến dịch tấn công sau 4 ngày ngừng bắn, nước này sẽ đối mặt nỗi bất bình khủng khiếp từ dư luận quốc tế, cũng như từ gia đình những con tin chưa được giải thoát.

Bé Yahel Shoham, 3 tuổi, một trong những con tin được Hamas trả tự do hôm 25-11. Ảnh: AP

Hôm 25-11, hàng chục ngàn người biểu tình đã đổ xuống đường phố Tel Aviv (Israel), kêu gọi giới chức nước này phải ra sức cứu lấy những con tin còn lại đang bị Hamas giam giữ ở Gaza.

Song nếu Israel chấp nhận kéo dài thời gian ngừng bắn, động lực chiến đấu của các binh sĩ có thể nguội lạnh. Thêm vào đó, Hamas sẽ có thêm thời gian tái triển khai binh lực, khí tài và có thể sẽ tấn công mạnh mẽ hơn sau khi Gaza gánh chịu nhiều tổn thất.

Thủ tướng Qatar - ông Sheikh Mohammed bin Abdulrahman Al Thani cho rằng ông hy vọng thỏa thuận ngừng bắn 4 ngày sẽ tạo tiền đề để 2 bên tiến tới các cuộc đàm phán nghiêm túc, nhằm giải quyết triệt để xung đột tại Gaza.

“Việc thúc đẩy 2 bên tiếp tục đàm phán không chỉ phụ thuộc vào ý chí chính trị của người dân Israel, Hamas và người Palestine, mà nó còn phụ thuộc vào sự thúc đẩy của cộng đồng quốc tế” - vị thủ tướng nói.

AFP dẫn lời PGS-TS Andreas Krieg - chuyên nghiên cứu về vấn đề an ninh quốc phòng tại Trung Đông, cho rằng việc leo thang cuộc chiến tại Gaza có thể không phải một quyết định đúng đắn đối với Israel, bởi các nước đồng minh của Israel (trong đó có Mỹ) có thể sẽ không sẵn sàng cùng Israel theo đuổi một cuộc chiến kéo dài nhiều tháng liên tục.

Giải thích cho nhận định của mình, ông Krieg cho rằng trong năm 2024, tại Mỹ sẽ diễn ra cuộc bầu cử tổng thống, và để giành lấy sự ủng hộ của cử tri, Tổng thống đương nhiệm Joe Biden có thể sẽ “tìm một lối thoát cho mình”.

Theo AFP, hôm 24-11, ông Biden đã tiếp tục khẳng định rằng Washington sẽ tiếp tục ủng hộ Tel Aviv, song cũng nhận định rằng hoàn toàn có khả năng gia hạn thỏa thuận ngừng bắn. Ông cũng cho biết ông đã kêu gọi Thủ tướng Israel nên quan tâm việc giảm thiểu thiệt hại dân thường ở Gaza, vì đó là hành động chính đáng.

CHÍ THANH