Kiểm định khí thải xe máy: Cần thiết nhưng phải có lộ trình phù hợp để tránh ùn ứ
Để thực hiện việc kiểm định khí thải xe máy, xe mô tô, nhà nước cần có quy định rõ về quy trình thực hiện, tiêu chuẩn cũng như quyền lợi và trách nhiệm của tổ chức, cá nhân tham gia vào quá trình đăng kiểm.
Bộ GTVT vừa ban hành thông tư 47/2024 quy định trình tự, thủ tục kiểm định, miễn kiểm định lần đầu cho xe cơ giới, xe máy chuyên dùng; trình tự, thủ tục chứng nhận an toàn kỹ thuật và bảo vệ môi trường đối với xe cơ giới cải tạo, xe máy chuyên dùng cải tạo; trình tự, thủ tục kiểm định khí thải xe mô tô, xe gắn máy (xe máy).
Việc kiểm định khí thải xe máy, xe mô tô theo các chuyên gia đánh giá là rất cần thiết, do khí thải từ những phương tiện này là nguyên nhân lớn gây ô nhiễm môi trường.
Xe máy bảo dưỡng tại cơ sở bảo dưỡng tại TP.HCM. Ảnh: THY NHUNG
Khí thải xe máy là nguồn gây ô nhiễm lớn
Các chuyên gia đánh giá việc kiểm định khí thải xe máy, mô tô là rất cần thiết vì hiện nay khí thải do xe máy là một trong những nguồn gây ô nhiễm không khí lớn nhất.
PGS.TS Đỗ Văn Dũng- nguyên Hiệu trưởng Trường ĐH Sư phạm kỹ thuật TP.HCM đánh giá việc kiểm định khí thải xe máy là hoàn toàn phù hợp. Khí thải xe máy là nguồn gây ô nhiễm không khí lớn ở đô thị hiện nay, nếu kiểm định khí thải sẽ giúp giảm ô nhiễm môi trường. Trong tương lai, nếu xe sử dụng quá cũ (khoảng 10 năm) nên tính toán đến việc không sử dụng nữa, khuyến khích người dân chuyển từ xe máy dùng xăng sang xe máy điện để giảm nguồn ô nhiễm.
"Xe máy ô nhiễm gấp 20 lần so với ô tô do piston (một bộ phận của động cơ, máy bơm, máy nén khí hoặc xi lanh hơi) nhỏ nên khi hút không khí vào buồng đốt không tạo ra sự xoáy lốc để trộn điều giữa xăng với không khí, vì vậy khi chúng ta đi phía sau xe máy bao giờ cũng có hơi xăng còn sót lại... tạo nên ô nhiễm rất lớn"- PGS.TS Đỗ Văn Dũng nói.
Theo thông tư 47/2024, xe môtô, xe máy có tuổi đời dưới 5 năm được miễn kiểm định khí thải. Xe từ 5 đến 12 năm tuổi phải kiểm định 2 năm một lần, xe trên 12 năm tuổi phải kiểm định hằng năm.
Đồng quan điểm, PGS.TS Phùng Chí Sỹ - Phó chủ tịch Hội bảo vệ thiên nhiên và môi trường Việt Nam, cho biết nguồn gây ô nhiễm không khí chủ yếu là phát thải từ phương tiện giao thông đường bộ, chiếm khoảng 50-60%. Các xe máy cũ là nguồn gây ô nhiễm rất lớn, do vậy việc kiểm định khí thải cho loại phương tiện này là cần thiết.
"Chúng ta cần có lộ trình thực hiện phù hợp để tránh việc ùn ứ cho các cá nhân đến kiểm định. Ngoài ra, lộ trình và quy trình kiểm tra cần được đưa ra chi tiết và tuyên truyền đến từng người dân để thực hiện có hiệu quả công tác này" - PGS.TS Phùng Chí Sỹ góp ý.
Ông Đặng Văn Phương, chủ một cửa hàng sửa chữa xe máy tại quận Tân Bình, TP.HCM cho biết hiện nay trên thị trường nhiều đơn vị sản xuất các loại thiết bị hỗ trợ xe như độ, chế (tăng công suất động cơ). Các thiết bị này gián tiếp góp làm ảnh hưởng đến khí thải của xe, ô nhiễm môi trường. Do đó, việc kiểm định mô tô, xe máy không những kiểm soát được khí thải ra môi trường mà còn góp phần hạn chế các loại xe độ chế như hiện nay.
Chuyển sang phương tiện sử dụng nhiên liệu xanh
Ông Huỳnh Minh Châu-Chủ Tịch Yadea Hóc Môn đồng tình với chính sách trên. Ông cho rằng đây là chủ trương đúng đắn của Chính phủ nhằm tạo hành lang pháp lý và công cụ để kiểm soát khí thải gây hiệu ứng nhà kính.
Không chỉ Việt Nam mà cả thế giới đã và đang nỗ lực hướng đến mục tiêu chuyển đổi từ phương tiện giao thông sử dụng nhiên liệu hóa thạch sang nhiên liệu xanh.
Thực tế, những ngày vừa qua, tình trạng ô nhiễm không khí tại các đô thị lớn ở nước ta luôn nằm ở ngưỡng báo động.
“Trong đó, hai TP lớn là Hà Nội và TP.HCM có chất lượng không khí không tốt cho các nhóm người nhạy cảm. Một trong những nguyên nhân gây ra ô nhiễm không khí chính đến từ phương tiện giao thông cá nhân”- ông Châu cho hay.
Việt Nam là thành viên tích cực của Hội nghị các bên tham gia Công ước Khung của Liên Hợp Quốc về Biến đổi khí hậu COP (Conference of parties). Thủ tướng Phạm Minh Chính đã có bài phát biểu hết sức quan trọng tại COP28, trong đó khẳng định quyết tâm thực hiện cam kết phát thải ròng bằng 0 vào năm 2050. Theo đó, mục rất quan trọng là chuyển đổi năng lượng xanh, giảm phát thải khí nhà kính trong ngành giao thông vận tải.
Theo ông Châu, cần tính toán đến lộ trình dần chuyển sang phương tiện giao thông sử dụng nhiên liệu thân thiện với môi trường. Để thực hiện việc kiểm định trên, nhà nước cần có quy định rõ về quy trình, tiêu chuẩn cũng như quyền lợi và trách nhiệm của tổ chức, cá nhân tham gia vào quá trình đăng kiểm.
Vì lượng phương tiện xe máy phải kiểm định rất lớn nên cần chuẩn bị cơ sở kiểm định đủ, tránh tình trạng hình thức, lợi ích nhóm làm mất thời gian của người dân cũng như thiệt hại về kinh tế của xã hội. Đồng thời, Chính Phủ cần có các chính sách để thúc đẩy chuyển sang phương tiện sử dụng nhiên liệu xanh, hướng tới mục tiêu phát thải ròng bằng 0 vào năm 2050.
