Kiểm soát chặt an toàn tín dụng, đưa dòng vốn đúng hướng

Tín dụng tăng trưởng cao nhất trong nhiều năm

Theo các chuyên gia, nhiều lý do thúc đẩy tín dụng tăng trưởng cao nhất trong 10 năm. Trước hết từ nền tảng kinh tế vĩ mô tích cực. Tổng kim ngạch xuất nhập khẩu cả nước đã vượt mốc 800 tỷ USD, sản xuất công nghiệp tăng trưởng hai con số. Bên cạnh đó, thời điểm cuối năm luôn là mùa cao điểm sản xuất – kinh doanh, nhu cầu vốn cho các đơn hàng mới, dự trữ hàng hóa và mở rộng hoạt động của doanh nghiệp tăng mạnh.

Bên cạnh cầu vốn từ doanh nghiệp nội, TS. Châu Đình Linh – Trường Đại học Ngân hàng TP. Hồ Chí Minh cho biết, nhu cầu vốn đến từ doanh nghiệp FDI cũng tăng cao. Cùng với đó là nhu cầu tiêu dùng đang phục hồi. Song, động lực quan trọng thúc đẩy tăng trưởng tín dụng là nhờ mặt bằng lãi suất cho vay tiếp tục duy trì ở mức thấp, cụ thể đến đến cuối tháng 10, lãi suất cho vay bình quân đối với các giao dịch mới đã giảm còn 6,88%/năm, thấp hơn 0,1 điểm % so với cuối năm 2024.

Hướng dòng vốn tín dụng tới đúng địa chỉ

Trong thời gian qua, NHNN điều hành đồng bộ, linh hoạt các công cụ chính sách tiền tệ, nhằm điều tiết thanh khoản VND, qua đó hỗ trợ thanh khoản cho thị trường, góp phần ổn định thị trường tiền tệ, tạo điều kiện cho các tổ chức tín dụng cung ứng vốn với giá vốn hợp lý cho nền kinh tế.

Bên cạnh đó, bản thân các ngân hàng thương mại cũng đang nỗ lực tiết giảm chi phí, tìm kiếm nguồn vốn rẻ để có thể duy trì lãi suất cho vay ở mức phù hợp.

Theo bà Nguyễn Thị Hương Phó Tổng Giám đốc ABBank, chiến lược số hóa đã giúp khối lượng giao dịch online của khách hàng cá nhân tăng 49% so với cùng kỳ, đồng thời ngân hàng đẩy mạnh tiền gửi không kỳ hạn (CASA) từ khối doanh nghiệp thông qua dịch vụ trả lương qua tài khoản và các giải pháp quản lý dòng tiền trọn gói. Nhờ đó, ABBank đã có được nguồn vốn huy động chi phí thấp, ổn định và bền vững, tạo lợi thế lãi suất cho vay.

Hiện CASA đang trở thành nguồn vốn chi phí thấp quan trọng để các ngân hàng có thể “giữ” được mặt bằng lãi suất cho vay ở mức tốt. Để thu hút và giữ ổn định nguồn vốn này, các ngân hàng buộc phải đẩy mạnh chuyển đổi số, tăng tiện ích và trải nghiệm trên kênh giao dịch điện tử nhằm giữ chân khách hàng.

Cần kiểm soát chất lượng

Mặc dù tín dụng tăng trưởng tích cực, các chuyên gia lưu ý điều quan trọng không chỉ là số lượng mà tập trung vào chất lượng dòng vốn. Hay nói cách khác đảm bảo dòng vốn có được phân bổ đúng địa chỉ hay không. Chỉ khi hiệu quả sử dụng vốn được bảo đảm, rủi ro tín dụng mới được kiểm soát và tăng trưởng tín dụng mới mang tính bền vững.

Ở phía các ngân hàng cũng đang tập trung cho vay theo hướng này. Ông Từ Tiến Phát - Tổng Giám đốc ACB đã nhấn mạnh, dù tăng trưởng tín dụng của ACB vẫn khả quan và cao hơn mức bình quân toàn ngành, ngân hàng không chạy theo mở rộng dư nợ “bằng mọi giá” mà duy trì chính sách hài hòa giữa tăng trưởng và quản trị rủi ro. ACB đã sớm nhận diện những lĩnh vực có nguy cơ rủi ro trong tương lai và đặt mục tiêu kiểm soát chặt, tránh để tín dụng tập trung quá mức vào các khu vực này.

Bà Phạm Thị Thanh Hoài – Thành viên HĐQT VietinBank cho biết, ngân hàng được NHNN giao hạn mức tăng trưởng tín dụng khoảng 17% và hiện dư nợ đã tiệm cận mức này. Do vậy, ngân hàng chuyển trọng tâm sang sàng lọc kỹ hơn những khách hàng có chất lượng tín dụng tốt, nhu cầu vốn thực và định hướng phát triển bền vững, tạo nền tảng cho giai đoạn 2026.

Từ góc độ điều hành, thời gian qua NHNN liên tục yêu cầu các ngân hàng thương mại kiểm soát chặt chẽ tín dụng đối với các lĩnh vực tiềm ẩn rủi ro, bảo đảm dòng vốn chảy đúng địa chỉ và hoạt động cấp tín dụng tuân thủ nguyên tắc an toàn, hiệu quả. Cùng với chỉ đạo điều hành, NHNN đã ban hành Thông tư 14/2024/TT-NHNN về tỷ lệ an toàn vốn đánh dấu bước chuyển quan trọng đưa hệ thống ngân hàng Việt Nam tiệm cận Basel III, nâng yêu cầu về chất lượng và cấu trúc vốn, đồng thời thay thế cơ chế điều tiết tín dụng theo hạn mức bằng công cụ quản lý vốn dựa trên rủi ro, qua đó điều tiết tín dụng thông qua chi phí vốn.

Thông tư 14 quy định hệ số rủi ro cao hơn đối với tín dụng bất động sản ở phân khúc có mức độ rủi ro lớn hoặc mang tính đầu cơ, qua đó buộc các tổ chức tín dụng phải rà soát lại danh mục, giảm tỷ trọng tín dụng vào các lĩnh vực rủi ro cao và ưu tiên vốn cho khu vực sản xuất – kinh doanh, các lĩnh vực thiết yếu và an toàn hơn. Cơ chế mới này được đánh giá sẽ góp phần phân bổ tín dụng hợp lý hơn trong nền kinh tế, hạn chế rủi ro tích tụ và tạo nền tảng cho tăng trưởng tín dụng bền vững.

Về dài hạn, để nền kinh tế duy trì được tốc độ tăng trưởng bền vững, TS. Châu Đình Linh nhấn mạnh không thể chỉ dựa vào nguồn vốn tín dụng ngân hàng. Theo ông, điều cốt yếu là thị trường vốn phải phát triển cân bằng với thị trường tín dụng nhằm đáp ứng nhu cầu vốn trung và dài hạn của doanh nghiệp và nền kinh tế.

“Với thị trường chứng khoán, thị trường sơ cấp phải thực sự tạo ra dòng vốn mới cho doanh nghiệp, còn thị trường thứ cấp cần đủ chiều sâu và thanh khoản để hỗ trợ hoạt động huy động bổ sung vốn một cách thuận lợi. Cùng với đó, việc tái cơ cấu thị trường trái phiếu doanh nghiệp theo hướng minh bạch và ổn định là hết sức quan trọng, nhằm đưa kênh này vận hành đúng chuẩn mực và trở thành nguồn cung vốn trung, dài hạn hiệu quả, góp phần chia sẻ áp lực với hệ thống ngân hàng”, TS. Châu Đình Linh phân tích.

Hồng Sơn - ảnh: Hoàng Giáp