Kiểm soát chuỗi cung ứng trước rủi ro toàn cầu

Các doanh nghiệp phải tái cấu trúc toàn bộ chuỗi giá trị, đặc biệt là kiểm soát chuỗi cung ứng. Ảnh: ST

Hàng loạt rủi ro tác động tiêu cực

Theo khảo sát của EY, 74% giám đốc điều hành toàn cầu cho biết rủi ro chính trị đã tác động mạnh đến chuỗi cung ứng của công ty họ trong 24 tháng qua, và 63% trong số đó là tác động tiêu cực. Đây không phải là kết quả bất ngờ, bởi các Chính phủ trên khắp thế giới đã áp dụng hàng loạt chính sách công nghiệp và bảo hộ thương mại đối với hoạt động sản xuất trong nước cũng như các lĩnh vực chiến lược.

Thêm vào đó, chúng ta cũng chứng kiến việc sử dụng các biện pháp trừng phạt ngày càng tăng và cả nhiều chính sách chống trừng phạt trong những năm gần đây. Theo Cảnh báo thương mại toàn cầu, số lượng các biện pháp can thiệp thương mại đã tăng hơn 200% trong 5 năm qua và gần 400% trong thập kỷ qua. Nhiều rào cản thương mại này được các Chính phủ áp đặt nhằm củng cố an ninh kinh tế quốc gia.

Ngoài ra, các quốc gia ngày càng gia tăng hoạt động quản lý liên quan đến phát triển bền vững và trí tuệ nhân tạo (AI), tạo nên sự khác biệt đáng kể trong quy định giữa các thị trường lớn. Người tiêu dùng đòi hỏi các sản phẩm chất lượng cao hơn và được sản xuất tại địa phương, hướng đến mục tiêu “tiêu dùng thông minh hơn”. Trong khi đó, các quốc gia trên thế giới tăng cường các quy định về tính tuần hoàn, khuyến khích doanh nghiệp tự tái chế và tìm nguồn nguyên liệu tái chế.

Nhiều chuỗi cung ứng hiện nay đã trở nên mong manh và thiếu minh bạch để thích ứng với một thế giới ngày càng biến động. Nếu khẩu hiệu của chuỗi cung ứng trong khoảng 20 năm qua là quy mô và chi phí thấp, thì thập kỷ tới sẽ được định hình lại bởi sự linh hoạt, tính bền vững và giá trị. Trong cuộc tái thiết chuỗi cung ứng, các công ty cần tái cấu trúc từ chuỗi cung ứng tuyến tính sang mạng lưới cung ứng phân khúc, tái cân bằng từ chủ yếu ở nước ngoài sang đa nguồn cung, kết hợp giữa xa - gần - thân thiện - nội địa.

Tái thiết chuỗi cung ứng toàn diện

Các chuyên gia của EY nhấn mạnh rằng, việc tái thiết chuỗi cung ứng không chỉ đơn thuần là chỉnh sửa các chi tiết mà còn tác động đến toàn bộ mô hình kinh doanh - từ chiến lược, tiếp thị đến tìm nguồn cung ứng, sản xuất, đóng gói, lưu trữ và vận chuyển. Trong nhiều trường hợp, các công ty sẽ tái cấu trúc toàn bộ chuỗi giá trị, bao gồm cả các trung tâm quản lý kinh doanh và kiểm soát chuỗi cung ứng, cũng như các mô hình thuế liên quan.

Có năm yếu tố then chốt cho việc tái thiết chuỗi cung ứng toàn diện, mỗi yếu tố đều có thể góp phần tạo nên chuỗi cung ứng linh hoạt, tiết kiệm chi phí và bền vững hơn.

Thứ nhất, hợp lý hóa về mặt địa lý - kết hợp sản phẩm, thị trường và vị trí nguồn cung chiến lược. Doanh nghiệp cần đánh giá rủi ro địa chính trị, thuế quan và thay đổi thương mại; đồng thời xem xét lại danh mục sản phẩm và nguyên vật liệu để phát hiện những sản phẩm không còn khả năng sinh lời ở một số thị trường nhất định; từ đó điều chỉnh hạng mục, tìm nhà cung cấp thay thế hoặc vật liệu khác nhằm giảm tổng chi phí. Thậm chí, doanh nghiệp có thể tính đến việc gia nhập hoặc rút khỏi một số thị trường nhất định, hướng các chuỗi cung ứng tại địa phương.

Thứ hai,chuyển dịch trong tiếp cận khách hàng cuối để đáp ứng tốt hơn nhu cầu của họ; đồng thời, giảm chi phí thuế quan, logistics và lượng khí thải carbon. Những tiến bộ công nghệ là công cụ hữu hiệu giúp giảm chi phí, tăng tự động hóa với các sản phẩm tinh vi, cá nhân hóa cao theo nhu cầu từng địa phương và từng đơn hàng.

Thứ ba,mô hình hoạt động tuần hoàn, linh hoạt - nền tảng của quá trình tái thiết chuỗi cung ứng toàn diện. Người tiêu dùng ngày càng đòi hỏi các sản phẩm chất lượng cao hơn, bảo đảm yêu cầu xanh và bền vững, buộc các thương hiệu cung cấp thông tin chi tiết về vật liệu, nguồn gốc và khả năng tái chế. Điều này mở ra các nguồn doanh thu mới cho doanh nghiệp với quy trình sản xuất hạn chế khai thác tài nguyên khoáng sản khan hiếm, tiết kiệm năng lượng, phát thải ròng bằng không, đồng thời giảm thiểu chất thải và ô nhiễm.

Ngay cả ở những thị trường mà quy định về tính bền vững chưa quá chặt chẽ, việc sử dụng ít điện và nước cũng giúp giảm chi phí; hay việc sử dụng vật liệu tái chế giúp giảm sự phụ thuộc vào nguyên liệu mới, đồng thời giảm lượng nguyên liệu thô nhập khẩu và các loại thuế liên quan. Tất cả những yếu tố này quyết định đến sản phẩm, cũng như địa điểm và cách thức sản xuất của doanh nghiệp. Việc tích hợp khâu sản xuất, thiết kế lại sản phẩm và chuỗi cung ứng có thể giải quyết các thách thức, đồng thời mang lại giá trị gia tăng cho doanh nghiệp.

Thứ tư,công nghệ hỗ trợ khả năng phản ứng linh hoạt - cân bằng cung cầu trên khắp các mạng lưới cung ứng phân khúc, cũng như giám sát và cải thiện hiệu suất bền vững. Khảo sát EY năm 2024 cho thấy, 73% công ty có kế hoạch triển khai GenAI trong chuỗi cung ứng của họ. Những tiến bộ trong công nghệ và GenAI cho phép các công ty thiết kế quy trình mới, dự báo nhu cầu trong tương lai với độ chính xác cao hơn, giảm thiểu các cú sốc bên ngoài và dễ dàng xác định các tuyến đường, nhà cung cấp dịch vụ hiệu quả nhất về chi phí trong trường hợp gián đoạn.

Cuối cùng, mối quan hệ hợp tác dựa trên giá trị, không chỉ chi phí. Dù các nhà sản xuất hướng tới nhà cung cấp đa dạng để phân tán rủi ro, họ cũng cần phát triển mối quan hệ chiến lược sâu sắc và đáng tin cậy. Nhiều nhà sản xuất đang tái cấu trúc mạng lưới nhà cung cấp, tập trung nhiều hơn vào kết quả hợp tác để thúc đẩy đổi mới, trong đó các thành viên của chuỗi giá trị được khuyến khích tham gia sớm hơn vào quy trình sản phẩm - ngay từ giai đoạn thiết kế./.

THÙY LÊ