Kiểm soát khí thải giao thông để xây dựng các đô thị xanh

Giải bài toán ô nhiễm không khí từ việc kiểm soát khí thải giao thông

Ô nhiễm không khí là vấn đề mà nhiều quốc gia đang đối mặt, trong đó có Việt Nam. Theo ông Trương Mạnh Tuấn, Phó Trưởng phòng Quản lý chất lượng môi trường (Cục Môi trường, Bộ Nông nghiệp và Môi trường), ô nhiễm không khí tập trung chủ yếu ở hai vùng kinh tế trọng điểm gồm: Hà Nội và các tỉnh lân cận phía Bắc; TP. Hồ Chí Minh và khu vực phụ cận phía Nam.

“Ô nhiễm có tính quy luật theo mùa (từ khoảng tháng 10-11 của năm trước, kéo dài tới tháng 4 năm sau) và tập trung chủ yếu tại một số điểm có mật độ giao thông và tập trung nhiều cơ sở sản xuất”, ông Tuấn nói tại Diễn đàn “Năng lượng xanh - Thành phố sạch”, tổ chức tại Hà Nội ngày 7/11.

Diễn đàn "Năng lượng xanh – Thành phố sạch”, tổ chức tại Hà Nội ngày 7/11.

Để góp phần cải thiện chất lượng không khí, Bộ Nông nghiệp và Môi trường đang xây dựng dự thảo lộ trình áp dụng quy chuẩn khí thải đối với xe mô tô, xe gắn máy lưu hành tại Việt Nam.

Theo đó, thời gian bắt đầu áp dụng chính thức với phương tiện tại Hà Nội và TP.HCM là ngày 1/7/2027; các tỉnh thành phố trực thuộc trung ương còn lại từ 1/7/2028; các tỉnh, thành khác sẽ áp dụng từ 1/7/2030.

Ngoài ra, Bộ dự kiến áp dụng các mức tiêu chuẩn phát thải dựa theo năm sản xuất của từng phương tiện. Trong đó, xe mô tô, xe gắn máy tham gia giao thông trên địa bàn Hà Nội và TPHCM phải đáp ứng quy định về khí thải Mức 2 trở lên, tính từ ngày 1/1/2028.

Các thông số khí thải áp dụng với xe mô tô, xe gắn máy.

Thời gian sản xuất sẽ quyết định mức quy chuẩn khi thải của các phương tiện.

"Bộ Nông nghiệp và Môi trường đang trình Chính phủ ban hành, cố gắng phấn đấu đến năm 2029, 2030 không còn xe mô tô, xe gắn máy nào phát thải ở mức 1, mức 2”, đại diện Cục Môi trường bày tỏ.

Về phía Hà Nội, bà Lê Thanh Thủy, Phó trưởng phòng Quản lý Môi trường, Sở Nông nghiệp và Môi trường Hà Nội cho biết những năm qua, thủ đô đã thực hiện nhiều biện pháp để kiểm soát ô nhiễm không khí và thúc đẩy sử dụng nhiên liệu sạch trong giao thông đô thị. Ví dụ, triển khai rửa đường, phun sương rập bụi, áp dụng tiêu chuẩn khí thải Euro 4-5, đẩy mạnh phát triển đường sắt đô thị và xe điện, xóa bỏ 99% bếp than tổ ong, giảm đốt rơm rạ …

"Hà Nội hướng tới mô hình đô thị phát thải thấp, với định hướng dài hạn là xây dựng thành phố xanh – thông minh – thích ứng khí hậu, tái cấu trúc toàn diện mô hình phát triển đô thị”, bà Lê Thanh Thủy khẳng định.

Giao thông xanh là nhiệm vụ tất yếu của hiện tại

Theo thứ trưởng Bộ Nông nghiệp và Môi trường Lê Công Thành, trong bối cảnh toàn cầu đang đối mặt với những thách thức to lớn về biến đổi khí hậu, ô nhiễm môi trường, suy giảm tài nguyên và mất cân bằng sinh thái, việc lựa chọn con đường phát triển xanh và chuyển dịch năng lượng sạch đã trở thành xu thế của các quốc gia trên thế giới.

Thứ trưởng Bộ Nông nghiệp và Môi trường Lê Công Thành phát biểu tại diễn đàn.

Với Việt Nam, việc sử dụng năng lượng sạch, nhiên liệu sạch và giao thông xanh không còn là xu hướng tương lai, mà là nhiệm vụ của hiện tại.

“Tại các đô thị lớn như Hà Nội, TP.HCM, Hải Phòng, Đà Nẵng…, việc kiểm soát khí thải giao thông, phát triển hạ tầng năng lượng sạch, và thúc đẩy các tiêu chuẩn kỹ thuật về môi trường trong quy hoạch đô thị là những trụ cột quan trọng để hiện thực hóa mục tiêu thành phố sạch”, Thứ trưởng Lê Công Thành nhấn mạnh.

Ông cũng bày tỏ hy vọng thông qua điễn đàn, toàn dân, cộng đồng doanh nghiệp, các tổ chức quốc tế và các cơ quan quản lý cùng chung tay hành động, cùng đổi mới, cùng đầu tư cho tương lai năng lượng xanh của đất nước.

Tại diễn đàn, các đại biểu đã thảo luận nhiều nội dung thiết thực liên quan đến vấn đề phát triển giao thông xanh trong đô thị.

Ông Đào Công Quyết, đại diện Hiệp hội Các nhà sản xuất ô tô Việt Nam (VAMA) cho biết kể từ ngày 1/1/2022, khi Quyết định 49/2011 của Thủ tướng Chính phủ yêu cầu tất cả ô tô mới sản xuất, lắp ráp và nhập khẩu tại Việt Nam phải tuân thủ tiêu chuẩn khí thải Euro 5, các doanh nghiệp trong hiệp hội đã có nhiều bước chuẩn bị, cả về làm sản phẩm, đào tạo hệ thống kỹ thuật lẫn truyền thông. Tuy nhiên các xe sản xuẩn theo chuẩn Euro 5 cần được dùng đúng nhiên liệu mức 5, để đảm bảo tuổi thọ xe, an toàn cho người sử dụng và hiệu quả môi trường.

“Thực tế việc phổ cấp nhiên liệu mức 5 còn rất hạn chế; phía hiệp hội mong muốn các bộ ngành cùng phối hợp để khách hàng dùng đúng nhiên liệu, đáp ứng đúng mục tiêu chung về bảo vệ môi trường”, ông Quyết nói.

Trong khi đó PGS.TS Văn Đình Sơn Thọ (Đại học Bách khoa Hà Nội), đánh giá với số lượng phương tiện ngang nhau, Hà Nội lại đối mặt vấn đề ô nhiễm bụi mịn PM 2.5 nặng hơn TP.HCM. Vì vậy, giáo sự gợi mở cần phân tích kỹ hơn các nguyên nhân gây ô nhiễm không khí để tìm ra phương hướng hoạch định chính xác.

Bùi Nhung