Kiểm soát toàn diện rủi ro phát sinh, cần nghiên cứu cơ quan quản lý nợ công riêng biệt
Trước bối cảnh danh mục nợ công sẽ phát sinh thêm nhiều loại rủi ro, việc nghiên cứu thiết lập cơ quan quản lý nợ công (DMO) với đầy đủ chức năng theo thông lệ quốc tế phù hợp với trình độ phát triển nhu cầu quản lý của Việt Nam là cần thiết...
Tính đến cuối năm 2021, dư nợ công của Việt Nam nhích tăng, đạt khoảng 3,7 triệu tỷ đồng.
Trong các ngày 23-24/8, tại Hà Nội, Bộ Tài chính phối hợp cùng Quỹ Tiền tệ Quốc tế (IMF), Ngân hàng Thế giới (WB) và Tổng cục Kinh tế Liên bang Thụy Sỹ tổ chức hội thảo về kinh nghiệm quốc tế trong cải cách công tác quản lý nợ công và các thông lệ tốt trong quản lý nợ công.
Ngày 14/4 vừa qua, Thủ tướng Chính phủ đã ban hành Quyết định số 460/QĐ-TTg phê duyệt Chiến lược nợ công đến năm 2030 nêu quan điểm, mục tiêu, định hướng, giải pháp quản lý nợ. Trong đó có nội dung đáp ứng nhu cầu vay với chi phí, rủi ro phù hợp, đảm bảo kế hoạch trả nợ, kiểm soát các chỉ tiêu nợ công, nợ Chính phủ, nợ nước ngoài quốc gia.
Để triển khai thực hiện cụ thể, Bộ Tài chính đề xuất Hỗ trợ kỹ thuật của các định chế tài chính quốc tế lớn như IMF và WB về tổ chức thể chế quản lý nợ công.
Trong khuôn khổ, đợt làm việc, đoàn chuyên gia có một tuần trao đổi trực tiếp với các cơ quan của Đảng, Quốc hội, Chính phủ, các đơn vị được giao thực hiện các nhiệm vụ liên quan đến quản lý nợ trong Bộ Tài chính, các đối tác tham gia thị trường vốn.
Kinh nghiệm quốc tế cho thấy việc tổ chức mô hình cơ quan quản lý nợ hết sức đa dạng, có nhiều cách tiếp cận, phương thức quản lý nợ khác nhau.
Thông tin tại hội thảo, nhiều quốc gia lựa chọn thiết lập cơ quan quản lý nợ công (DMO) để tập trung các chức năng quản lý nợ nhằm đạt đến trình độ chuyên nghiệp hóa cao.
Theo đó, các quốc gia thuộc Tổ chức Hợp tác và Phát triển Kinh tế (OECD) như Áo, Phần Lan, Ai-len, Bồ Đào Nha, Thụy Điển, Đức, Hungary và Anh chọn thiết lập một cơ quan quản lý nợ độc lập.
Trong khi đó, một số quốc gia khác thiết lập văn phòng DMO riêng biệt nhưng hoạt động dưới Bộ Tài chính như Úc, Bỉ, Canada, Pháp, Hà Lan, New Zealand, Ba Lan và Mỹ.
Tại các quốc gia khác trong khu vực Đông Nam Á cũng thiết lập văn phòng DMO riêng biệt như Thái Lan, Philippines, Indonesia. Mục tiêu chung trong việc hình thành DMO là đảm bảo thực hiện nhất quán, đồng bộ, kiểm soát toàn diện rủi ro phát sinh từ việc vay nợ và thực hiện các chính sách quản lý nợ, kế hoạch vay trả nợ của Chính phủ.
Đối với Việt Nam, hiện nay chính sách quản lý nợ công gắn với chính sách tài khóa và tiền tệ.
Tuy nhiên, "chính sách quản lý nợ công mới chủ yếu tập trung vào huy động các nguồn vay ưu đãi, còn nghiệp vụ theo thông lệ quốc tế chưa thực hiện đầy đủ như: giám sát và đánh giá tất cả các khoản vay và giao dịch nợ để đảm bảo phù hợp với các thông số rủi ro đề ra trong chiến lược nợ; giám sát rủi ro toàn bộ danh mục nợ chính phủ, kết nối giữa chính sách quản lý ngân quỹ và quản lý nợ công, cơ sở dữ liệu chia sẻ chung về nợ công", Bộ Tài chính cho hay.
Theo các chuyên gia, Việt Nam đặt mục tiêu đến năm 2030 thành nước thu nhập trung bình cao, xếp hạng tín nhiệm quốc gia lên mức đầu tư.
Hơn nữa, trong bối cảnh vị thế, vai trò kinh tế của Việt Nam có nhiều thay đổi tích cực, khả năng tiếp cận các nguồn vốn vay ưu đãi sẽ giảm đi.
Do đó, danh mục nợ sẽ phát sinh thêm nhiều loại rủi ro, đòi hỏi có sự quản lý đồng bộ, thống nhất, chuyên nghiệp hóa để tăng cường hiệu quả hoạch định chính sách và đạt được cơ cấu chi phí - rủi ro nợ công phù hợp với mục tiêu quản lý đặt ra.
Việc nghiên cứu phát triển mô hình DMO với đầy đủ chức năng theo thông lệ quốc tế phù hợp với trình độ phát triển nhu cầu quản lý của Việt Nam trong từng giai đoạn là cần thiết.
Song song với cải cách thể chế, sẽ tiếp tục hoàn thiện công cụ quản lý nợ, cơ chế kiểm soát rủi ro đảm bảo dư địa tài khóa và chính sách để phấn đấu mục tiêu nêu trên.
