Kiến nghị giao Chính phủ quy định mức giảm trừ gia cảnh khi xây dựng Luật Thuế thu nhập cá nhân

Nhiều bộ/ngành, địa phương kiến nghị nâng mức giảm trừ gia cảnh khi tính thuế thu nhập cá nhân.

Bộ Tài chính vừa có Tờ trình Chính phủ về "Đề nghị xây dựng dự án Luật thuế thu nhập cá nhân" (thay thế). Tại tờ trình, Bộ Tài chính cho rằng mức giảm trừ gia cảnh khi tính thuế thu nhập cá nhân hiện hành được áp dụng từ năm 2020 đến nay nên cũng cần thiết phải rà soát, đánh giá lại để đề xuất phương án sửa đổi, bổ sung phù hợp với các điều kiện mới.

MỨC GIẢM TRỪ HIỆN NAY BẰNG 2,2 LẦN THU NHẬP BÌNH QUÂN ĐẦU NGƯỜI

Theo Bộ Tài chính, mức giảm trừ gia cảnh cụ thể cần được nghiên cứu, tính toán một cách kỹ lưỡng, đảm bảo phù hợp với sự biến động của giá cả cũng như sự gia tăng mức sống dân cư trong giai đoạn vừa qua cũng như dự báo cho thời gian tới đây; đồng thời không làm giảm vai trò của chính sách thuế thu nhập cá nhân trong hệ thống thuế.

Bộ này cho rằng mức giảm trừ quá cao sẽ làm mờ vai trò của chính sách thuế thu nhập cá nhân trong việc thực hiện các chức năng của sắc thuế này (đảm bảo công bằng xã hội và điều tiết thu nhập) và vô hình sẽ đưa chính sách thuế thu nhập cá nhân trở lại “chính sách thuế đối với người có thu nhập cao” như giai đoạn trước đây.

Bộ Tài chính dẫn số liệu từ Báo cáo khảo sát mức sống dân cư năm 2023 của Tổng cục Thống kê (Bộ Kế hoạch và Đầu tư) công bố thì thu nhập bình quân đầu người/tháng của Việt Nam trong năm 2023 (theo giá hiện hành) là 4,96 triệu đồng và nhóm hộ có thu nhập cao nhất (nhóm gồm 20% dân số giàu nhất - nhóm 5) có thu nhập bình quân là 10,86 triệu đồng/tháng/người.

Theo số liệu trên, mức giảm trừ cho người nộp thuế hiện nay (11 triệu đồng/tháng) là tương đương hơn 2,21 lần so với mức thu nhập bình quân đầu người (cao hơn nhiều so với mức phổ biến mà các nước đang áp dụng), ngang bằng thu nhập bình quân của nhóm 20% dân số giàu nhất Việt Nam.

“Với mức giảm trừ cho bản thân người nộp thuế là 11 triệu đồng/tháng và cho mỗi người phụ thuộc là 4,4 triệu đồng/tháng như hiện nay thì người có thu nhập từ tiền lương, tiền công ở mức 17 triệu đồng/tháng (nếu có 1 người phụ thuộc) hay mức 22 triệu đồng/tháng (nếu có 2 người phụ thuộc) sau khi trừ các khoản bảo hiểm xã hội, bảo hiểm y tế, bảo hiểm thất nghiệp... thì hiện nay cũng chưa phải nộp thuế thu nhập cá nhân”, tờ trình của Bộ Tài chính nêu.

CÂN NHẮC GIAO CHÍNH PHỦ QUY ĐỊNH MỨC GIẢM TRỪ GIA CẢNH

Luật sửa đổi, bổ sung một số điều của Luật thuế Thu nhập cá nhân số 26/2012/QH13 (áp dụng từ 01/7/2013) quy định: Trường hợp chỉ số giá tiêu dùng (CPI) biến động trên 20% so với thời điểm Luật có hiệu lực thi hành hoặc thời điểm điều chỉnh mức giảm trừ gia cảnh gần nhất thì Chính phủ trình Ủy ban Thường vụ Quốc hội điều chỉnh mức giảm trừ gia cảnh quy định tại khoản này phù hợp với biến động của giá cả để áp dụng cho kỳ tính thuế tiếp theo.

Nhiều ý kiến cho rằng quy định như trên là cứng nhắc. Do đó, tại Tờ trình, Bộ Tài chính đề xuất cân nhắc nghiên cứu phương án giao Chính phủ quy định mức giảm trừ gia cảnh để đảm bảo linh hoạt, chủ động điều chỉnh cho phù hợp với thực tiễn và yêu cầu phát triển kinh tế - xã hội của đất nước trong từng thời kỳ.

Góp ý về đề nghị xây dựng dự án Luật thuế thu nhập cá nhân (thay thế), tỉnh Hà Tĩnh đề nghị nâng mức giảm trừ gia cảnh với người nộp thuế có thu nhập từ tiền công, tiền lương lên 18 triệu đồng một tháng, với người phụ thuộc ở mức 8 triệu đồng một tháng.

Bộ Quốc phòng đề nghị tăng mức giảm trừ gia cảnh lên 17,3 triệu đồng cho người nộp thuế và 6,9 triệu đồng cho người phụ thuộc. Bộ Quốc phòng cho rằng năm 2020 (thời điểm ban hành mức giảm trừ hiện tại) mức lương cơ sở là 1,49 triệu đồng một tháng. Sau 5 năm, giảm trừ gia cảnh giữ nguyên trong khi lương cơ sở là 2,34 triệu đồng, tăng hơn 57%.

Còn tỉnh Sơn La đề xuất tăng lên 16 triệu đồng với người nộp thuế, 5 triệu đồng với người phụ thuộc. Tỉnh Ninh Thuận đề nghị lần lượt 14 triệu đồng và 6 triệu đồng.

Nhiều địa phương, bộ ngành kiến nghị bổ sung các khoản giảm trừ hỗ trợ chi phí giáo dục, y tế, nhà ở, bảo hiểm xã hội tự nguyện và các khoản đầu tư cho sự phát triển con người. Các khoản hỗ trợ các trường hợp đặc biệt như người lao động là cha, mẹ đơn thân, hoặc có người thân mắc bệnh hiểm nghèo cũng được đề xuất đưa vào giảm trừ.

Tỉnh Bắc Giang còn cho rằng việc áp dụng mức giảm trừ phải phù hợp với điều kiện sinh hoạt thực tiễn từng vùng, miền trong cả nước thay vì cào bằng một mức như hiện nay. Cùng quan điểm, Bộ Thông tin và Truyền thông đề nghị xây dựng mức giảm trừ phù hợp với chính sách tiền lương tối thiểu theo 4 vùng của Chính phủ.

Kỳ Phong