Kiến nghị tăng số kỳ thi cộng điểm khuyến khích: Bộ GD&ĐT nói gì?

Nhiều sân chơi học thuật uy tín

Thời gian gần đây xuất hiện nhiều kỳ thi, sân chơi học thuật, khoa học, tiếng Anh trong nước và quốc tế uy tín, bài bản với quy mô lớn do các đơn vị, DN, nhà trường phối hợp tổ chức hoặc được “nhập khẩu” về tổ chức tại Việt Nam. Với chất lượng được kiểm chứng và khẳng định, các kỳ thi nhận được sự ủng hộ, tin tưởng của phụ huynh, giáo viên, các nhà trường với số lượng học sinh đăng ký tham gia đông đảo. Một trong số đó có thể kể đến 2 sân chơi: Đấu trường Toán học Châu Á (AIMO) và Cuộc thi vô địch quốc gia STEM, AI, Robotics (VSAR).

Học sinh tham dự kỳ thi AIMO 2025.

AIMO (Asia International Mathematical Olympiad) do Ủy ban Olympic Toán học châu Á sáng lập từ năm 2012, là một trong những kỳ thi toán bằng tiếng Anh uy tín hàng đầu khu vực, với sự tham gia của hơn 20 quốc gia và vùng lãnh thổ. Kỳ thi hướng đến việc nuôi dưỡng tình yêu toán học và khát vọng khám phá tri thức ở học sinh phổ thông, coi toán không chỉ là điểm số trên giấy mà là công cụ để hiểu thế giới và giải quyết các vấn đề thực tiễn.

Việt Nam chính thức tham gia AIMO từ năm 2019. Chỉ trong 6 năm, học sinh Việt Nam đã gặt hái hơn 220 huy chương quốc tế, khẳng định vị thế ngày càng vững chắc trên bản đồ trí tuệ châu Á.

Còn cuộc thi vô địch quốc gia STEM, AI, Robotics (VSAR) là sân chơi khoa học, công nghệ uy tín, đầy sáng tạo. Tham gia cuộc thi, học sinh được trải nghiệm, vận dụng kiến thức liên môn vào thực tiễn thông qua các thử thách sinh động và phù hợp với từng lứa tuổi. Với hệ thống nội dung thi đấu đa dạng, VSAR góp phần thúc đẩy đổi mới phương pháp giáo dục, hỗ trợ các nhà trường triển khai hiệu quả giáo dục STEM, giúp học sinh hình thành năng lực số trong bối cảnh đất nước đang chuyển mình mạnh mẽ theo hướng số hóa. Học sinh tham dự cuộc thi không chỉ được vận dụng kiến thức để thiết kế, lắp ráp, lập trình robot, phát triển mô hình năng lượng hay xây dựng ứng dụng Al, mà còn được khuyến khích tư duy, tìm hiểu ảnh hưởng của công nghệ đối với môi trường và đời sống kinh tế - xã hội.

Ngoài 2 kỳ thi uy tín nêu trên, hiện có rất nhiều sân chơi, kỳ thi khoa học, tiếng Anh, toán học, Stem khác được tổ chức bài bản, chuyên nghiệp, mang đến không khí học tập và trải nghiệm sôi nổi, giúp phát triển năng lực, phẩm chất cho học sinh.

Học sinh đạt giải có được cộng điểm?

Hầu hết các sân chơi, kỳ thi, cuộc thi học thuật, khoa học, toán học, tiếng Anh… hiện nay đều gồm nhiều vòng thi, từ sơ khảo, chung khảo, chung kết quốc gia, quốc tế… Công tác tổ chức thi tiến hành bài bản, chuyên nghiệp với chất lượng câu hỏi, đề thi được đánh giá cao, đòi hỏi ngoài đam mê, niềm yêu thích, học sinh cần thực sự nghiêm túc, đầu tư thời gian ôn luyện và những học sinh đạt giải đều được đánh giá cao về năng lực, tư duy, tinh thần ham học, cầu thị, ưa khám phá.

TS Thái Văn Tài - Vụ trưởng Vụ Giáo dục phổ thông (Bộ GD&ĐT).

Một câu hỏi được nhiều phụ huynh, giáo viên, học sinh đặt ra, đó là: “trong công tác tuyển sinh (gồm thi trường chuyên, trường chất lượng cao, thi lớp 10 công lập, tuyển sinh đại học), có thể bổ sung cơ chế cộng điểm ưu tiên, khuyến khích cho học sinh đạt giải tại các kỳ thi này hay không?

TS Đặng Minh Tuấn - giảng viên Trường Đại học Giáo dục (Đại học Quốc gia Hà Nội) bày tỏ: gần đây, nhiều kỳ thi học thuật được tổ chức và mở rộng cho mọi đối tượng, tạo điều kiện để học sinh được tham gia một cách công bằng. Việc ghi nhận kết quả của các kỳ thi này phụ thuộc định hướng, mong muốn của từng cơ sở giáo dục trong việc tìm kiếm nguồn học sinh có chất lượng cao. Hy vọng các kỳ thi có chất lượng sẽ ngày càng được nhiều cơ quan, bộ, ban, ngành, trường học ghi nhận về tinh thần nỗ lực, cố gắng cũng như tố chất của học sinh, từ đó sẽ có cơ chế ưu tiên, cộng điểm thưởng, điểm khuyến khích đối với học sinh có giải.

Chia sẻ về 2 kỳ thi (Đấu trường Toán học Châu Á (AIMO) và vô địch quốc gia STEM, AI, Robotics (VSAR)), PGS.TS Nguyễn Phong Điền – Phó Giám đốc Đại học Bách khoa Hà Nội cho biết, nhà trường rất trân trọng, đánh giá cao chất lượng 2 kỳ thi. Với học sinh THPT tham gia 2 sân chơi này và đoạt giải cao, trường sẽ nghiên cứu, tính toán để xây dựng phương án cộng điểm thưởng cho học sinh trong phương thức xét tuyển tài năng của trường.

Dưới góc nhìn của cơ quan quản lý nhà nước về giáo dục, TS Thái Văn Tài - Vụ trưởng Vụ Giáo dục phổ thông (Bộ GD&ĐT) khẳng định, tại Điều 14 - Thông tư 30 về tuyển sinh THCS và THPT của Bộ GD&ĐT có quy định rất rõ về tuyển thẳng, chế độ ưu tiên, khuyến khích trong tuyển sinh THPT (lớp 10).

Cụ thể, có 5 đối tượng học sinh thuộc diện tuyển thẳng vào cấp THPT, đó là: học sinh trường phổ thông dân tộc nội trú cấp THCS; học sinh là người dân tộc thiểu số rất ít người, học sinh là người khuyết tật; học sinh THCS đạt giải cấp quốc gia do Bộ GD&ĐT tổ chức hoặc phối hợp với các Bộ và cơ quan ngang Bộ tổ chức trên quy mô toàn quốc đối với các cuộc thi về văn hóa, văn nghệ, thể thao; cuộc thi nghiên cứu khoa học, kỹ thuật; học sinh THCS đạt giải trong các cuộc thi quốc tế do Bộ trưởng Bộ GD&ĐT quyết định chọn cử.

Với đối tượng được cộng điểm ưu tiên, khuyến khích, Thông tư 30 nêu rõ 3 nhóm đối tượng được cộng 1-2 điểm ưu tiên và các nhóm được cộng 0,5 – 1,5 điểm khuyến khích; trong đó có nêu: học sinh THCS đạt giải cấp tỉnh do Sở GD&ĐT tổ chức hoặc phối hợp với các sở, ngành tổ chức trên quy mô toàn tỉnh đối với các cuộc thi có tổ chức ở cấp quốc gia theo quy định mới được công điểm khuyến khích.

“Các kỳ thi học thuật do Bộ GD&ĐT đứng ra phát động, tổ chức có số lượng rất ít và đều có quy định, quy chế, thể lệ chặt chẽ. Trong khi đó, hiện có rất nhiều kỳ thi, sân chơi bổ ích, đóng vai trò quan trọng giúp phát huy phẩm chất, năng lực của học sinh. Nếu sân chơi áp vào các quy định gò bó thì sẽ mất đi ý nghĩa của sân chơi”, TS Thái Văn Tài nói.

Cũng theo Vụ trưởng Thái Văn Tài, trong tuyển sinh đại học, hiện Bộ đã giao quyền tự chủ cho các nhà trường. Nhà trường có quyền tự đánh giá uy tín, chất lượng của các kỳ thi (ngoài kỳ thi do Bộ chủ trì tổ chức), từ đó quyết định trường mình có cộng điểm thưởng cho thí sinh đạt giải hay không.

“Bộ chỉ đưa ra quy định ở cấp vĩ mô và luôn xét đến nhiều yếu tố, nhiều khía cạnh để bảo đảm tính công bằng, tránh việc quy định ưu tiên chỉ dành cho một số nhỏ đối tượng có điều kiện tiếp cận…”, TS Thái Văn Tài nhấn mạnh.

Nam Du