Kiến tạo không gian cho báo chí trong thời đại mới

Các đồng chí Lê Quốc Minh, Ủy viên Trung ương Đảng, Tổng biên tập Báo Nhân dân, Chủ tịch Hội Nhà báo Việt Nam; Lê Hải Bình, Ủy viên dự khuyết Trung ương Đảng, Thứ trưởng Thường trực Bộ Văn hóa, Thể thao và Du lịch (VHTT&DL) đã đến dự diễn đàn.

Đồng chí Lê Quốc Minh và Thứ trưởng Bộ VHTT&DL Lê Hải Bình tham dự diễn đàn.

Phát biểu khai mạc phiên toàn thể, Chủ tịch Hội Nhà báo Việt Nam Lê Quốc Minh nhận định, hiện nay báo chí đang đối diện với nhiều thách thức nhưng cũng có nhiều cơ hội. Báo chí áp lực về tốc độ về tin giả, mất độc giả truyền thống, mất bản quyền. Niềm tin vào báo chí giảm. Cơ chế chính sách hỗ trợ báo chí còn chậm.

Diễn đàn thu hút sự tham gia của đông đảo các nhà báo, diễn giả và chuyên gia truyền thông.

Số liệu thống kê tại Mỹ cho thấy, nền tảng xã hội vượt qua truyền hình. Khoảng 7% những người tham gia khảo sát toàn cầu cho biết họ đã dùng chatbot Al làm nguồn tin tức trong tuần trước đó, tăng lên 15% ở nhóm dưới 25 tuổi và 12% ở nhóm dưới 35 tuổi.

Tỷ lệ người “né tránh tin tức” tiếp tục ở mức cao nhất từ trước tới nay, giảm 40% trong hai năm liên tiếp, so với 29% vào năm 2017. Tại Anh, 46% người cho biết họ đôi khi hoặc thường xuyên né tránh tin tức, con số này ở Mỹ là 42%. Khoảng 4 trong 10 (39%) người né tránh tin tức nói rằng tin tức có tác động tiêu cực đến tâm trạng của họ, 31% cảm thấy mệt mỏi vì lượng tin tức quá nhiều, 30% cho rằng có quá nhiều tin về chiến tranh, xung đột và 29% chán ngán tin tức chính trị.

Đồng chí Lê Quốc Minh phát biểu tại diễn đàn.

Đáng chú ý, nhà báo Lê Quốc Minh cho rằng, cách thức đưa thông tin lên mạng với mục đích càng nhiều người đọc, xem càng tốt là sai lầm vì kéo theo đó có nhiều hệ lụy, nổi bật là mất bản quyền và người đọc quen với việc được đọc miễn phí….

Dịp này, Chủ tịch Hội Nhà báo Việt Nam cũng khuyến nghị nhiều giải pháp như báo chí không nên phụ thuộc vào nguồn thu vào quảng cáo mà đầu tư nội dung có giá trị để thu phí từ độc giả. Theo nhà báo Lê Quốc Minh, “tin tức có giá trị sẽ có người trả tiền” và báo chí cần mạnh dạn thu phí từ bạn đọc, đầu tư chuyển đổi số mạnh mẽ hơn, xây dựng thương hiệu báo chí…

Diễn đàn Báo chí Toàn quốc lần thứ 2 do Hội Nhà báo Việt Nam, Ban Tuyên giáo và Dân vận Trung ương, Bộ Văn hóa, Thể thao và Du lịch tổ chức từ chiều 19/6 đến hết ngày 20/6 tại Trung tâm Hội nghị Quốc gia, gồm 12 phiên: Khai mạc, bế mạc và 10 phiên thảo luận chuyên sâu.

Diễn đàn là điểm nhấn ấn tượng trong chuỗi sự kiện kỷ niệm 100 năm Báo chí cách mạng Việt Nam. Khoảng 1.000 đại biểu là lãnh đạo các cơ quan báo chí, các nhà báo nổi tiếng, chuyên gia truyền thông, các diễn giả sẽ tham gia phiên toàn thể khai mạc, phiên toàn thể bế mạc và 10 phiên thảo luận chuyên sâu, xoay quanh các nội dung gắn với mối quan tâm hàng đầu của các tòa soạn hiện nay, từ đó đề xuất các giải pháp để báo chí Việt Nam phát triển xứng tầm nền báo chí chuyên nghiệp, nhân văn, hiện đại trong kỷ nguyên vươn mình của dân tộc.

Ngay sau phiên toàn thể, vào chiều 19/6, diễn đàn tiếp tục với 3 phiên thảo luận: “Báo chí Việt Nam trong kỷ nguyên mới: Tầm nhìn kiến tạo không gian phát triển”; “Lãnh đạo nữ trong báo chí: Tiếng nói của nữ giới trong điều hành tin tức”; “Chinh phục độc giả Gen Z: Giải mã công thức thành công”.

Thứ trưởng Bộ VHTT&DL Lê Hải Bình phát biểu tại phiên thảo luận.

Tại phiên thảo luận "Báo chí Việt Nam trong kỷ nguyên mới: Tầm nhìn kiến tạo không gian phát triển", nhiều ý kiến cho rằng, bước vào kỷ nguyên mới, khi đất nước đứng trước cơ hội lịch sử để bứt phá, báo chí cũng phải vươn mình thay đổi. Tầm nhìn mới, tư duy mới để kiến tạo không gian phát triển mới không thể tiếp tục phát triển bằng tư duy cũ trong chiếc áo cũ.

Bài toán không chỉ là duy trì tồn tại, mà là kiến tạo - kiến tạo một không gian phát triển mà ở đó báo chí trở thành trung tâm của niềm tin, của tri thức khai mở, và của bản lĩnh quốc gia trên mặt trận thông tin. Điều đó đòi hỏi một cuộc cách mạng kép: Chuyển đổi số không chỉ là công cụ, mà phải là nền tảng chiến lược; còn chuyển đổi tư duy phải là động lực xuyên suốt từ quản lý đến người làm báo.

Báo chí không còn độc quyền trong dòng chảy thông tin, nhưng vẫn có thể giữ vai trò dẫn dắt - nếu biết tái định nghĩa sứ mệnh: Không phải là người đưa tin nhanh nhất, mà là người mang lại giá trị sâu sắc và đáng tin cậy nhất.

Muốn vậy, báo chí cần mở rộng không gian, xây dựng hệ sinh thái mới, nơi công nghệ nâng tầm nghề nghiệp và động lực đổi mới sáng tạo phát triển không ngừng. Kiến tạo không gian cho báo chí trong thời đại mới - kiến tạo một nền tảng tinh thần vững chắc cho quốc gia, nơi ngòi bút tiếp tục là biểu tượng của trí tuệ và bản lĩnh dân tộc.

Nhà báo, diễn giả Lê Quốc Vinh đã nêu ra các thách thức của cơ quan báo chí trong bối cảnh hiện nay. Đó là sự bùng nổ của không gian số, thay đổi thói quen tiếp nhận thông tin của công chúng; thách thức về nguồn thu và mô hình kinh doanh; vấn đề tin giả. Từ thực tiễn trên, nhà báo Lê Quốc Vinh cho rằng, cần định vị lại vai trò, sứ mệnh của báo chí, đó là tìm kiếm lại đường đi của công chúng dựa trên niềm tin sự thật. Và trong hành trình tạo ra các thông tin mang tính sự thật, báo chí phải là người gác cổng, ngọn hải đăng. Đây cũng là cách để báo chí tạo ra vị thế mới trong trận chiến thông tin hiện nay...

Hoa Nguyễn- Huyền Thanh-Nguyễn Bình