Kiêu Kỵ: Hơn 300 năm lưu giữ tinh hoa truyền thống

Nghề này đã tồn tại và phát triển hơn 300 năm, khởi nguồn từ danh nhân Nguyễn Quý Trị - người đã học được kỹ thuật làm quỳ trong một chuyến đi sứ sang Trung Quốc, sau đó mang về truyền dạy cho dân làng.

Khách tham quan, tìm hiểu về các sản phẩm dát vàng tại cửa hàng của gia đình nghệ nhân Hoàng Thị Anh. Ảnh: Quang Thái

Ngày nay, khi đến thăm làng nghề Kiêu Kỵ, từ xa đã có thể nghe tiếng đập quỳ vang vọng như một khúc nhạc lao động rộn ràng. Không chỉ sản xuất tại quê hương, người Kiêu Kỵ còn mang nghề truyền thống đi khắp mọi miền đất nước để lập nghiệp, góp phần lan tỏa tinh hoa làng nghề.

Hằng năm, vào ngày 12 tháng Giêng âm lịch, làng tổ chức lễ hội khai xuân truyền thống với nghi lễ khai tràng, cúng Tổ nghề. Dịp này, con cháu Kiêu Kỵ từ mọi miền cùng trở về quê hương, nô nức tham gia lễ hội trong không khí đầm ấm, thiêng liêng. Suốt hàng thế kỷ, người thợ Kiêu Kỵ luôn miệt mài gìn giữ, cải tiến và nâng cao kỹ thuật nghề dát quỳ. Với sự cần cù, khéo léo, họ đã làm rạng danh làng nghề qua các sản phẩm sơn son, thếp vàng tinh xảo trên đồ mỹ nghệ, tranh tượng, ngai thờ, và cả gốm sứ cao cấp. Việc gìn giữ và phát huy làng nghề dát quỳ vàng bạc Kiêu Kỵ không chỉ bảo tồn giá trị văn hóa truyền thống, mà còn góp phần giải quyết việc làm, nâng cao thu nhập cho người dân, thúc đẩy chuyển dịch cơ cấu kinh tế nông thôn theo hướng bền vững.

Nghệ nhân Ưu tú Lê Bá Chung, đại diện Hợp tác xã Công nghiệp quỳ vàng bạc Kiêu Kỵ (xã Gia Lâm), cho biết: “Hiện hợp tác xã có 9 sản phẩm đạt chứng nhận OCOP từ 3 đến 4 sao cấp thành phố, tiêu biểu như tượng Hưng Đạo Đại vương Trần Quốc Tuấn, trống đồng, bát sen... Đây là kết quả của quá trình kết hợp hài hòa giữa kỹ thuật truyền thống và công nghệ hiện đại, đồng thời vẫn giữ gìn và kế thừa những tri thức dân gian độc đáo trong quá trình chế tác.

Bên cạnh việc không ngừng nâng cao chất lượng sản phẩm theo thị hiếu thị trường, làng nghề Kiêu Kỵ còn chú trọng quảng bá thương hiệu. Các sản phẩm được giới thiệu thông qua website chuyên biệt, phòng trưng bày làng nghề, hội chợ trong nước và quốc tế, đồng thời gắn kết phát triển làng nghề với du lịch trải nghiệm - một hướng đi giàu tiềm năng”.

Theo ông Lê Bá Chung, để duy trì và phát triển làng nghề một cách bền vững, yếu tố con người đóng vai trò then chốt. Hội nghề thường xuyên tổ chức các lớp đào tạo nghề cho thế hệ trẻ, thu hút những người có năng lực và đam mê gắn bó với nghề. Chính nguồn nhân lực chất lượng cao này sẽ là cầu nối quan trọng giúp gìn giữ, phát huy giá trị văn hóa truyền thống độc đáo của làng nghề Kiêu Kỵ trong thời đại mới.

Trung Nguyên