'Kinh đô kháng chiến' của Vua Hàm Nghi được xếp hạng di tích lịch sử

UBND tỉnh Quảng Bình vừa ban hành quyết định về việc xếp hạng di tích lịch sử cấp tỉnh đối với "kinh đô kháng chiến" của Vua Hàm Nghi ở địa bàn xã Hóa Sơn, huyện Minh Hóa (Quảng Bình).

Thung lũng ở xã Hóa Sơn (Minh Hóa) - nơi Vua Hàm Nghi từng đóng căn cứ kháng chiến chống thực dân Pháp xâm lược

Cụ thể, kể từ sau ngày 25-9, mọi hoạt động xây dựng, khai thác trong những khu vực di tích đã được khoanh vùng bảo vệ bị nghiêm cấm. Trường hợp đặc biệt sử dụng đất ở di tích lịch sử văn hóa và danh lam thắng cảnh phải được sự đồng ý bằng văn bản của Chủ tịch UBND tỉnh Quảng Bình.

Tỉnh Quảng Bình giao UBND huyện Minh Hóa, xã Hóa Sơn, Sở Văn hóa và Thể thao Quảng Bình thực hiện quyền quản lý Nhà nước đối với di tích lịch sử nói trên theo đúng quy định của pháp luật.

Theo UBND huyện Minh Hóa thì hiện địa phương này đang khảo sát những dấu tích nơi vua Hàm Nghi từng đặt chân đến để có kế hoạch đầu tư cho du lịch văn hóa lịch sử. Trước mắt là đặt tại những nơi có dấu tích bia tưởng niệm.

Vua Hàm Nghi - ảnh tư liệu

Riêng ở xã Hóa Sơn sẽ có hai địa điểm cần đặt bia và xây dựng khu di tích. Là thôn Đặng Hóa, nơi vua Hàm Nghi đã ở và tại vùng eo Lập Cập - nơi diễn ra trận chiến thắng của quân nhà vua với sự giúp sức của người dân bản địa.

Hóa Sơn là một xã biên giới, với địa thế hiểm trở, được bao quanh bởi những lèn núi đá vôi hùng vĩ của huyện Minh Hóa. Nơi sinh sống chủ yếu của đồng bào người Sách và người Nguồn.

Theo dòng lịch sử, Hóa Sơn xưa còn có tên gọi khác là thung lũng Ma Rai với địa thế hiểm trở, được bao quanh bởi những lèn núi đá vôi dựng đứng. Cuối năm 1885, vua Hàm Nghi cùng các tướng lĩnh đã đóng căn cứ tại xã Hóa Sơn để lãnh đạo phong trào Cần Vương chống thực dân Pháp.

Minh Hóa trở thành "kinh đô kháng chiến" của phong trào Cần Vương trên đất Quảng Bình. Đến đầu năm 1886, vua Hàm Nghi đã rút quân khỏi Hóa Sơn, ra bên ngoài để thuận lợi hơn cho việc mở rộng lực lượng và kháng chiến lâu dài…

Vua Hàm Nghi (1872-1944) tên thật là Nguyễn Phúc Ưng Lịch, là vị hoàng đế thứ 8 của nhà Nguyễn, triều đại phong kiến cuối cùng trong lịch sử Việt Nam. Ông cũng là vị vua đầu tiên của triều Nguyễn xả thân vì nước, đứng lên kháng chiến chống Pháp.

Lên ngôi lúc còn nhỏ tuổi nhưng nhà vua đã ý thức được vai trò, vận mệnh của mình với đất nước và quyết tâm đấu tranh không khoan nhượng với thực dân Pháp. Mới 13 tuổi, vua Hàm Nghi đã xuất bôn, kéo theo cả triều đình rời khỏi kinh thành, tìm nơi hiểm địa để lập căn cứ kháng chiến và phát hịch Cần Vương kêu gọi sĩ phu đứng lên khởi nghĩa, tạo thành một phong trào kháng chiến lan rộng khắp 3 miền Bắc-Trung-Nam.

Hoàng Phúc