Kinh nghiệm từ học giả Erasmus Mundus: Sự chủ động mở cánh cửa ra thế giới

Đào Mạnh Nghĩa, sinh năm 1997 tại Quảng Trị, là cử nhân ngành Luật Chất lượng cao, Trường Đại học Luật Thành phố Hồ Chí Minh. Khi đang học năm cuối trường Luật, anh đã thành lập Sáng kiến DMN (DMN Initiative), một chương trình cho giới trẻ nhằm giải quyết các vấn đề toàn cầu.

Đào Mạnh Nghĩa tham gia chương trình Nghiên cứu Sau Đại học (GSP) của Liên Hợp Quốc tại Thụy Sĩ vào tháng 7/2025.

Sau tốt nghiệp, Nghĩa làm cố vấn pháp lý cho một công ty luật của Nhật Bản tại thành phố Hồ Chí Minh. Năm 2024, anh cùng lúc chinh phục ba học bổng thạc sĩ toàn phần danh giá: học bổng Erasmus Mundus của Liên minh Châu Âu, học bổng SISGP của Chính phủ Thụy Điển và học bổng Manaaki của Chính phủ New Zealand, cùng nhiều học bổng của trường và tổ chức khác.

Hiện anh đang du học tại châu Âu với học bổng Erasmus Mundus, chương trình thạc sĩ Luật quốc tế về An ninh toàn cầu, Hòa bình và Phát triển (ILGSPD), lần lượt tại Đại học Glasgow (Vương quốc Anh), Viện Nghiên cứu Quốc tế Barcelona IBEI (Tây Ban Nha) và Đại học Radboud (Hà Lan).

(Từ trái sang phải) Nghĩa tại trường IBEI, Glasgow và Radboud.

Trò chuyện với phóng viên Chuyên trang Sinh Viên Việt Nam, Báo Tiền Phong, Nghĩa nhớ lại khoảng thời gian là tân sinh viên trường Luật cách đây đúng 10 năm. Ngoài việc học, anh rất tích cực tham gia các cuộc thi Phiên tòa giả định (Moot Court) và nghiên cứu khoa học, hai hoạt động quen thuộc của sinh viên Luật khi ấy. Suốt ba năm đầu, anh có nhiều thành tích nổi bật, song vẫn hoàn toàn xa lạ với các chương trình giao lưu quốc tế.

Bước ngoặt đến vào năm cuối, Nghĩa biết tới một chương trình của UNDP về 17 Mục tiêu phát triển bền vững (SDGs). Với tư cách là Đại sứ, công việc của anh là thực hiện khảo sát về mức độ hiểu biết của các bạn trẻ với SDGs. Khảo sát thu về hơn 500 phiếu, nhưng điều khiến anh bất ngờ và suy tư, đó là phần lớn thanh niên không hề biết SDGs là gì.

Từ trải nghiệm đó, Nghĩa sáng lập Sáng kiến DMN (DMN Initiative), một chương trình dành cho giới trẻ, tập trung tuyên truyền, phổ biến 17 Mục tiêu phát triển bền vững của Liên Hiệp Quốc, đồng thời mở rộng sang các chủ đề pháp luật Việt Nam, luật quốc tế, hòa bình, an ninh và ngoại giao. Nhờ đó, anh dấn thân mạnh mẽ hơn vào các hoạt động quốc tế, thử sức ứng tuyển bất cứ cơ hội nào nghe thấy.

Nghĩa vẫn nhớ về kỷ niệm năm 2019, khi lần đầu tiên được tài trợ toàn phần để tham gia một chương trình lãnh đạo trẻ tại Malaysia. Đây chính là bàn đạp giúp anh, dù sau tốt nghiệp và đi làm toàn thời gian, vẫn tích cực với hoạt động xã hội và tìm kiếm cơ hội tham gia các chương trình giao lưu quốc tế.

Kỷ niệm từ chuyến đi đầu tiên đến Malaysia.

Từ trải nghiệm cá nhân, anh chỉ ra ba nguyên nhân khiến nhiều sinh viên bỏ lỡ các chương trình giao lưu quốc tế:

Nguyên nhân đầu tiên là thiếu kênh thông tin chính thống và hệ thống. Nghĩa ví dụ, ở những trường “ngoại” như Ngoại thương, Ngoại ngữ, Ngoại giao, phong trào tham gia các chương trình quốc tế đã thành truyền thống, có lớp đàn anh, đàn chị dẫn dắt. Nhưng với các ngành đặc thù như Luật, sinh viên thường không có mạng lưới sẵn có, thậm chí nghĩ rằng ngành học của mình không phù hợp với các chương trình quốc tế.

Nguyên nhân thứ hai là sự thiếu chủ động. Nhiều sinh viên Luật cho rằng học ở đâu thì chỉ có thể làm việc tại đó. Thêm vào đó, không ít học bổng quốc tế hiếm khi mở cho ngành Luật hay Y Dược, khiến các bạn càng e dè.

Theo Nghĩa, sinh viên Luật thực chất có nhiều lợi thế, đó là tư duy logic, nền tảng kiến thức về luật pháp và thể chế. Vấn đề là các bạn chưa biết đến cơ hội quốc tế để nộp hồ sơ. Nhiều người mặc định con đường duy nhất sau khi tốt nghiệp trường Luật là làm việc trong cơ quan nhà nước, pháp chế hoặc công ty tư nhân. Trong khi thực tế, các tổ chức quốc tế, tổ chức phi chính phủ hay cơ quan ngoại giao hay công ty đa quốc gia đều rất cần nhân lực am hiểu pháp luật.

Nguyên nhân thứ ba là rào cản tâm lý với tiếng Anh. Dù trình độ tiếng Anh có thể cao nhưng sự tự ti khiến nhiều bạn trẻ ngại nói chuyện, từ những câu chào hỏi thường ngày cho đến các chủ đề chuyên môn trong giao lưu quốc tế. Nghĩa chia sẻ, bản thân anh có vốn tiếng Anh “vừa đủ dùng”, nhưng luôn mạnh dạn học tập, làm việc và giao lưu với bạn bè khắp năm châu. Điều quan trọng không phải điểm số của chứng chỉ ngoại ngữ, mà là tinh thần không sợ sai, dám nói, dám trao đổi để dần xây dựng sự tự tin.

“Hãy nộp thử một chương trình, rồi hai, ba, rồi nhiều chương trình khác. Khi được chọn đi và trải nghiệm thế giới, chắc chắn các bạn sẽ thấy hứng thú và càng muốn thử tiếp. Thành công từ chương trình đầu tiên sẽ trở thành bệ phóng, tạo hiệu ứng domino cho những cơ hội tiếp theo”, anh nhắn gửi.

Các chương trình quốc tế đã giúp Nghĩa ghé thăm nhiều địa điểm nổi tiếng từ Á sang Âu
và trụ sở của nhiều tổ chức quốc tế lớn.

Từ những nguyên nhân kể trên, Nghĩa đã rút ra ba điều mà các tân sinh viên nói chung, sinh viên Luật nói riêng, cần lưu tâm để chinh phục thành công các chương trình giao lưu quốc tế.

Thứ nhất, hãy biết cân bằng giữa việc học chuyên môn và ngoại khóa. Ngành Luật và một số ngành đặc thù khác đều đòi hỏi sự tập trung kiến thức sâu. Do đó, việc xây dựng một “cái gốc” chắc chắn là điều rất cần thiết. Bên cạnh đó, tham gia ngoại khóa có chọn lọc và phù hợp sẽ mở ra cơ hội rèn luyện sự tự tin và kỹ năng mềm.

Thứ hai, hãy rèn luyện ngoại ngữ cùng các kỹ năng cần thiết khác. Không chỉ là kỹ năng giao tiếp, mà còn có thể là lãnh đạo, làm việc nhóm, viết học thuật và viết sáng tạo, hoặc bất cứ kỹ năng mềm nào mà chuyên môn yêu cầu. Những kỹ năng có thể học được thông qua việc tham gia các hoạt động xã hội trong và ngoài trường.

Thứ ba, hãy luôn chủ động tìm tòi, không ngại sai khi đặt câu hỏi hay kết nối. Nghĩa nhớ có lần đọc được một bài nghiên cứu của một thủ khoa trường Luật, hiện công tác tại cơ quan cấp Bộ. Anh gửi email xin được trao đổi thêm về đề tài nghiên cứu, thậm chí mong có thể cộng tác viết bài. Kết quả, chị ấy không chỉ phản hồi tích cực, khen ngợi sự chủ động mà còn tặng anh sách, giới thiệu thêm sự kiện và hội thảo.

“Các bạn không có gì phải ngại. Phải thật chủ động, chủ động tìm kiếm cơ hội, chủ động tạo dựng mối quan hệ. Nhiều lúc thậm chí phải gan lì, không bỏ cuộc nếu đó là điều mình thực sự yêu thích”, anh nhấn mạnh.

Nghĩa có cơ hội được đi du lịch trải nghiệm từ mỗi chuyến đi.

Từng là người đi hỏi kinh nghiệm từ các tiền bối, nay trở thành chỗ dựa cho nhiều hậu bối, Nghĩa tin sự chân thành luôn mở ra những cánh cửa mới. Anh cho rằng, khi người khác cảm nhận được thiện chí học hỏi, họ sẽ sẵn sàng phản hồi.

Anh lại nhớ có lần gửi tin nhắn, người được hỏi đã thẳng thắn chia sẻ: “Anh không chuyên sâu lĩnh vực này, sợ khuyên sai đường lại tội cho em”. Nhưng cảm nhận được sự cầu tiến của Nghĩa, người ấy đã giới thiệu anh đến đúng chuyên gia. Với anh, con đường nào rồi cũng dẫn đến đích, điều quan trọng là phải dám bắt đầu.

Điều cuối cùng Nghĩa muốn nhắn gửi tới các tân sinh viên: hãy tích cực nộp hồ sơ nhưng cũng đừng quên tìm hiểu kỹ lưỡng. Việc đọc kỹ yêu cầu không chỉ giúp lựa chọn chương trình phù hợp, tăng khả năng trúng tuyển, mà còn tránh lỡ hẹn sau khi đã dồn hết tâm huyết vì những yếu tố như chi phí hay chính sách visa.

Nhớ lại hành trình nộp học bổng thạc sĩ, Nghĩa kể, để trúng tuyển cùng lúc nhiều suất học bổng toàn phần, anh đã “xem kỹ từng câu chữ, từng đoạn video trên website chính thức”. Không chỉ vậy, anh còn chủ động liên hệ với các cựu học giả của Việt Nam và cả quốc tế để xin kinh nghiệm, đồng thời tìm hiểu kỹ các giáo sư và lĩnh vực nghiên cứu của từng chương trình học bổng.

“Khi có định hướng rõ ràng và hiểu rõ về chương trình, mình sẽ viết bài luận và trả lời phỏng vấn thuyết phục hơn rất nhiều”, Nghĩa khẳng định.

Bận rộn với lịch học của chương trình thạc sĩ, Nghĩa vẫn tích cực tham gia nhiều hội nghị,
hội thảo, chương trình quốc tế.

Mười năm trước, chàng sinh viên Luật ngồi trong giảng đường chẳng hề biết đến những cơ hội giao lưu quốc tế. Mười năm sau, Nghĩa đã trở thành một diễn giả toàn cầu, đại biểu cao cấp tại hơn 60 hội nghị ở hơn 20 quốc gia và có hơn 500 buổi diễn thuyết, giành được hơn 50 giải thưởng, chứng chỉ từ các tổ chức uy tín. Hành trình của chàng trai miền Trung nhắc nhở rằng cánh cửa thế giới không tự mở, mà mở ra khi ta dám gõ, dám bước qua nỗi sợ và sự rụt rè.

Với những tân sinh viên, đặc biệt là các bạn trẻ ngành Luật, câu chuyện của Nghĩa không chỉ là một trải nghiệm cá nhân, mà còn là một lời nhắn gửi truyền cảm hứng. “Hành trình vạn dặm bắt đầu từ một bước chân”, đôi khi chỉ cần một email được gửi, một đơn đăng ký được nộp, có thể trở thành bước đầu tiên đưa bạn ra biển lớn.

Ảnh: NVCC