Kinh tế Canada năm 2025 đối mặt với nhiều thách thức

Người dân mua sắm tại một chợ ở Ontario, Canada. Ảnh: THX/TTXVN

Theo nhà kinh tế học cao cấp người Canada, Tiến sỹ Roslyn Kunin, các chỉ số về tiêu dùng, đầu tư, chi tiêu của chính phủ và thương mại nước ngoài là bốn thành phần chính định hình nền kinh tế Canada. Hiểu được xu hướng hoặc hướng đi của các chỉ số này sẽ giúp phác họa rõ nét hơn về cách thức mà nền kinh tế Canada sẽ trải qua trong năm 2025.

Tiêu dùng là khoản chi tiêu lớn nhất của nền kinh tế Canada và phản ánh mức sống mà nền kinh tế mang lại. Nhưng năm 2025, chi tiêu của người tiêu dùng Canada khó có thể thúc đẩy tăng trưởng. Người dân nước này quá lo lắng về tài chính của mình, để có thể theo đuổi hành vi “mua sắm vì thích thú hơn là cần thiết”. Trong nhiều năm, mức sống của người dân đã dần bị xói mòn khi điều chỉnh theo tốc độ tăng trưởng dân số.

Mặc dù lạm phát không còn đáng báo động như vài năm trước, nhưng nó vẫn còn ám ảnh trong tâm trí người dân Canada. Giá cả tiếp tục tăng ở các cửa hàng tạp hóa và những nơi khác, khiến nhiều người cảm thấy khó khăn về tài chính. Người dân Canada đang lập ngân sách cẩn thận và cắt giảm ở bất cứ nơi nào có thể. Các phương tiện truyền thông tràn ngập lời khuyên về cách tiết kiệm, một dấu hiệu rõ ràng cho thấy việc hạn chế chi tiêu sẽ trở thành chuẩn mực trong năm nay.

Đầu tư, hay chi tiêu vốn của các doanh nghiệp, cũng khó có thể giúp nền kinh tế Bắc Mỹ phục hồi vào năm 2025. Các doanh nghiệp có thể tìm cách đầu tư trong thời kỳ thuận lợi và khó khăn, nhưng một điều luôn cản trở họ là sự bất ổn. Và ngay bây giờ, sự bất ổn đang ở khắp mọi nơi. Các doanh nhân đang đặt ra những câu hỏi không có câu trả lời. Liệu người tiêu dùng có chi đủ tiền để mua sản phẩm của họ không? Liệu chính phủ có điều chỉnh thuế, thuế quan hoặc chính sách ảnh hưởng đến doanh nghiệp không? Liệu lạm phát có thể được kiểm soát không? Liệu có đủ lao động lành nghề với mức lương hợp lý không? Lãi suất sẽ ra sao?

Mặc dù chi phí vay đang giảm, điều này thường khuyến khích đầu tư, nhưng các doanh nghiệp vẫn còn do dự. Không ai muốn chấp nhận thêm rủi ro cho đến khi ít nhất một số bất ổn này được giải quyết.

Chi tiêu của chính phủ có thể kích thích nền kinh tế, nhưng chỉ khi nó thúc đẩy tiêu dùng và đầu tư của khu vực tư nhân nhiều hơn. Thật không may, thâm hụt liên tục và nợ ngày càng tăng khiến không còn nhiều chỗ cho các sáng kiến chi tiêu lớn tại Canada. Nợ tăng đã làm tổn hại đến xếp hạng tín dụng của Canada và đẩy lãi suất phải trả cho khoản vay của chính phủ lên cao. Khi nhiều hơn các đồng đô la thuế được dùng để trả lãi, thì sẽ còn ít tiền hơn cho các dịch vụ thiết yếu như chăm sóc sức khỏe hoặc kích thích kinh tế có ý nghĩa. Kỳ hoãn thuế ngắn ngủi mà Chính phủ Canada ban hành trong kỳ nghỉ lễ năm 2024 không có nhiều tác động và dự kiến sẽ không tạo ra nhiều thay đổi trong năm 2025.

Tương lai thương mại của Canada là một ẩn số quan trọng khác, đặc biệt là trong bối cảnh bất ổn toàn cầu. Tại Mỹ, Tổng thống đắc cử Donald Trump đã đe dọa sẽ áp dụng một loạt thuế quan mới cao hơn. Nếu được ban hành, nước Mỹ có thể khiến nền kinh tế toàn cầu rơi vào hỗn loạn. Mặc dù không chắc tất cả những mối đe dọa này sẽ thành hiện thực, nhưng ngay cả việc triển khai một phần cũng có thể làm giảm thương mại quốc tế và gây tổn hại đến các nền kinh tế ở mọi nơi, bao gồm cả Canada. Theo truyền thống, thuế quan gây thiệt hại cho quốc gia áp đặt cũng như đối với các đối tác thương mại của quốc gia này, do đó khả năng áp dụng các hạn chế thương mại đã làm gia tăng lo lắng.

Một điểm sáng trong dự báo u ám về triển vọng kinh tế Canada trong năm 2025 là đồng CAD đang suy yếu. Đồng CAD thấp hơn khiến hàng xuất khẩu của Canada rẻ hơn và hấp dẫn hơn trên thị trường toàn cầu, điều này có thể thúc đẩy thương mại nước ngoài. Tuy nhiên, điều này đi kèm với những thách thức riêng. Việc nhập khẩu hàng hóa trở nên đắt đỏ hơn và việc đi du lịch nước ngoài giống như một gánh nặng tài chính. Liệu lợi ích của việc tăng xuất khẩu có lớn hơn những bất lợi này hay không tùy thuộc vào cách các rào cản thương mại và nhu cầu toàn cầu diễn ra.

Sẽ không có nhiều kỳ vọng đối với nền kinh tế Canada trong năm 2025. Sự thận trọng của người tiêu dùng, sự do dự của doanh nghiệp, những hạn chế của chính phủ và sự bất ổn trong thương mại kết hợp lại để vẽ nên một bức tranh đầy thách thức. Tuy nhiên, với một chút may mắn, thời tiết thuận lợi và các quyết định sáng suốt từ chính phủ và các nhà hoạch định chính sách, Canada có thể tránh được một cuộc suy thoái lớn và năm 2026 có lẽ sẽ là một năm tươi sáng hơn.

Viết Tuân (P/v TTXVN tại Ottawa)