Kinh tế Mỹ có 'hạ cánh mềm' hay không phụ thuộc vào quyết định của FED

Các nhà giao dịch cho rằng FED sẽ tăng lãi suất lần cuối vào thứ Tư (26/7) trong chu kỳ lịch sử. Ảnh: Reuters

Chiến lược tốt nhất để FED theo đuổi

Sau khi ngừng thắt chặt tín dụng vào tháng trước, Chủ tịch FED Jerome Powell và các đồng nghiệp của ông có vẻ sẽ tăng lãi suất thêm 1/4 điểm phần trăm trong tuần này. Mục đích: Làm chậm nền kinh tế đủ để giảm lạm phát xuống mục tiêu 2% mà không khiến Mỹ rơi vào suy thoái – đồng nghĩa với một cuộc hạ cánh mềm.

Câu hỏi lớn mà các nhà hoạch định chính sách và thị trường tài chính phải đối mặt là điều gì sẽ xảy ra tiếp theo. Cựu Chủ tịch FED Ben Bernanke cho biết, đợt tăng lãi suất tuần này có thể là đợt tăng cuối cùng của ngân hàng trung ương trong chiến dịch thắt chặt tín dụng vốn đã chứng kiến lãi suất tăng 5 điểm phần trăm.

Nhưng, rất nhiều điều sẽ phụ thuộc vào mức độ lạm phát mà FED sẵn sàng chấp nhận và trong bao lâu.

FED sẵn sàng để ngỏ khả năng tăng lãi suất khác sau khi tiếp tục chiến dịch thắt chặt tiền tệ vào tuần này, khi các quan chức tranh luận về việc cần phải điều tiết hoạt động kinh tế thêm bao nhiêu nữa để kiểm soát lạm phát. Ủy ban Thị trường mở Liên bang được dự báo sẽ tăng lãi suất chuẩn thêm một phần tư điểm phần trăm vào thứ Tư tuần này, sau khi hoãn lại vào tháng 6. Điều đó sẽ làm tăng tỷ lệ quỹ liên bang lên phạm vi mục tiêu từ 5,25% đến 5,5%.

Trong trường hợp không có suy thoái kinh tế, thị trường việc làm có vẻ sẽ vẫn bị thắt chặt, với nhu cầu về người lao động tiếp tục vượt xa nguồn cung. Điều đó sẽ giữ cho tiền lương tăng cao, gây áp lực buộc các công ty phải tăng giá để trang trải chi phí lao động gia tăng của họ.

Bruce Kasman - Kinh tế trưởng của JPMorgan Chase & Co., cho biết: “Sẽ khó có đủ lực nén nhu cầu nếu không có suy thoái kinh tế để loại bỏ áp lực giá cả đó ra khỏi hệ thống. Tôi không nghĩ lạm phát sẽ trượt xuống dưới 3% trên cơ sở bền vững”.

Do đó, rủi ro là FED cuối cùng sẽ phải tăng lãi suất hơn nữa sau đợt tăng lãi suất trong tuần này, đặc biệt là nếu Mỹ không rơi vào suy thoái vào cuối năm nay, Kasman cho biết, mặc dù lời kêu gọi chính thức của JPMorgan là đợt tăng lãi suất vào tháng 7 sẽ là lần cuối cùng của ngân hàng trung ương.

Kinh tế trưởng Lindsey Piegza của Stifel Financial Corp. - người nhận thấy ngân hàng trung ương cuối cùng sẽ tăng lãi suất lên 6%, từ mức 5% đến 5,25% hiện nay, cho biết: “Thực sự không có bằng chứng nào cho thấy FED đã làm đủ để đứng ngoài cuộc”.

Con đường khác nhau

Các nhà kinh tế nổi tiếng, những người đã sớm cảnh báo FED về lạm phát, giờ đây lại khác nhau về cách nó nên diễn ra.

Cố vấn kinh tế của Allianz SE Mohamed El-Erian, lập luận rằng ngân hàng trung ương Mỹ nên chung sống với lạm phát khoảng 3% và không đặt nền kinh tế vào tình thế khó khăn để khiến giá cả tăng xuống mức mục tiêu 2%.

Lạm phát của Mỹ giảm, chi tiêu chững lại khi nền kinh tế mất nhiệt. Nguồn: Bloomberg

Cựu Bộ trưởng Tài chính Lawrence Summers nói rằng, việc đạt được mục tiêu tăng thêm 3% ngay bây giờ là một ý tưởng tồi và có nguy cơ tạo tiền đề cho mức tăng giá thậm chí còn mạnh hơn trong chu kỳ kinh tế tiếp theo.

Tỷ lệ lạm phát đã giảm đáng kể so với mức cao vào năm ngoái. Ở một mức độ lớn hơn, điều đó phản ánh sự giảm bớt áp lực về giá phát sinh từ đại dịch Covid-19 và cuộc xung đột giữa Nga và Ukraine, có lẽ nổi bật nhất là trên thị trường dầu mỏ.

Chỉ số giá tiêu dùng, thước đo lạm phát ưa thích của FED, đã tăng 3,8% trong tháng 5 so với một năm trước đó. Chỉ số giá PCE cốt lõi – không bao gồm chi phí thực phẩm và năng lượng và được các quan chức FED đánh giá là đại diện hơn cho các xu hướng cơ bản – đã tăng 4,6%.

Vincent Reinhart - Cựu quan chức FED, hiện là kinh tế trưởng tại Dreyfus và Mellon cho biết: “Đi xuống những dặm cuối cùng là điều khó khăn. Khi suy thoái kinh tế có nhiều khả năng xảy ra, FED sẽ từ bỏ việc theo đuổi mục tiêu ổn định giá cả”.

Giảm lạm phát ở mức được gọi là dặm cuối xuống tỷ lệ hàng năm là 2% có thể sẽ khó khăn hơn, vì nó nằm trong lĩnh vực dịch vụ, nơi giá cả có xu hướng cao hơn và tiền lương chiếm tỷ trọng lớn hơn trong chi phí điều hành một doanh nghiệp.

Chủ tịch FED Jerome Powell khẳng định, FED gắn liền với mục tiêu lạm phát 2%, mặc dù ông thừa nhận có thể mất một thời gian để đạt được mục tiêu đó, có lẽ phải đến năm 2025. Ông cũng thừa nhận rằng có thể cần phải có một thị trường lao động mềm hơn để đạt được mục tiêu đó. Nhưng, ông ấy đang đánh cược điều đó có thể đạt được mà không có sự gia tăng đáng kể tỷ lệ thất nghiệp và suy thoái kinh tế.

Bruce Kasman - Kinh tế trưởng của JPMorgan Chase & Co. cho biết các chỉ số lạm phát hàng tháng có thể vẫn yếu trong vài tháng tới do hàng nhập khẩu rẻ hơn từ Trung Quốc, chuỗi cung ứng toàn cầu không bị tắc nghẽn và tiền thuê nhà giảm. Nhưng ông lập luận rằng, bất kỳ sự cứu trợ nào cũng có thể chỉ tồn tại trong thời gian ngắn do thị trường lao động tiếp tục thắt chặt và các công ty ngày càng sẵn sàng tăng giá.

Xem xét mục tiêu lạm phát 3%

El-Erian, chuyên gia kinh tế cho biết, FED có thể sẽ phải đối mặt với một sự lựa chọn trong quý IV: Đẩy mạnh nỗ lực giảm lạm phát để đạt mục tiêu và có nguy cơ phá vỡ điều gì đó trên thị trường tài chính hoặc nền kinh tế, hoặc nhận ra rằng việc đạt được mức 2% sẽ không dễ dàng và sẵn sàng xem xét lại mục tiêu đó trong tương lai.

Ông lập luận rằng sự hợp lưu của các yếu tố, bao gồm cả việc cải tổ lại chuỗi cung ứng toàn cầu và chi phí chuyển đổi sang mức phát thải khí nhà kính bằng 0, cho thấy FED nên nhắm mục tiêu lạm phát 3% chứ không phải 2%.

“Nếu bạn đang hạ lạm phát từ 9 xuống còn 3, có lẽ bạn sẽ không đánh mất uy tín bằng cách nói rằng chúng tôi sẽ dừng ở mức 3 thay vì 2” - Chủ tịch Viện Kinh tế Quốc tế Peterson Adam Posen, người cũng kêu gọi đặt mục tiêu cao hơn, cho biết.

Summers, một nhà phân tích khác cũng cảnh báo, việc giải quyết tỷ lệ lạm phát cao hơn bây giờ có thể dẫn đến rắc rối trong tương lai khi các lực cơ bản của nền kinh tế đẩy giá cả lên cao.

Ông nói: “Bất kể mục tiêu nào họ đặt ra đều có khả năng là điểm thấp nhất của chu kỳ chứ không phải mức trung bình của chu kỳ. Khả năng là trong quá trình phục hồi, lạm phát sẽ tăng lên”.

Ông nói thêm: “Khả năng hạ cánh mềm với lạm phát dưới 3% lớn hơn so với trước đây nhưng vẫn còn thiếu 50% cơ hội”./.

Hoàng Lê (theo Bloomberg)