Kinh tế Mỹ tăng trưởng 4,9% trong quý III, cao nhất kể từ năm 2021

Nền kinh tế Mỹ tiếp tục cho thấy khả năng phục hồi trước lãi suất cao nhờ chi tiêu tiêu dùng mạnh mẽ. Ảnh: AP

Tăng chi tiêu dùng thúc đẩy kinh tế tăng trưởng cao

Theo số liệu sơ bộ từ Cục Phân tích kinh tế của Bộ Thương mại Mỹ ngày 26/10, chi tiêu tiêu dùng mạnh mẽ đã thúc đẩy tổng sản phẩm quốc nội của nước này tăng 4,9%. Đó là một bước nhảy vọt so với tỷ lệ 2,1% trong quý II và là con số mạnh nhất kể từ quý IV/2021. Các nhà kinh tế trước đó đã dự đoán tỷ lệ này là 4,3%.

Tuy nhiên, khả năng phục hồi kinh tế năm nay có thể sớm phải đối mặt với các thử thách. Lãi suất dài hạn tăng, xung đột ở Ukraine và Trung Đông, khả năng chính phủ đóng cửa một phần vào cuối tháng này và các cuộc đình công lao động kéo dài là tất cả các yếu tố có thể khiến các vết nứt kinh tế xuất hiện.

Dữ liệu GDP quý III được đưa ra khi FED chuẩn bị cho cuộc họp vào tuần tới để quyết định lãi suất. Ngân hàng trung ương đã cố gắng sử dụng lãi suất cao hơn để đưa lạm phát trở lại mục tiêu 2% mà không gây ra sự suy thoái nghiêm trọng trong nền kinh tế. Tuy vậy, các số liệu GDP khó có thể ảnh hưởng mạnh đến quyết định của tuần tới, vì FED sẽ quan tâm hơn đến dữ liệu lạm phát và bảng lương. Số liệu tháng 9 về lạm phát, chi tiêu tiêu dùng và thu nhập sẽ được công bố vào ngày 27/10.

FED được cho là sẽ giữ lãi suất ổn định ở mức cao nhất trong 22 năm, giúp các nhà hoạch định chính sách có thêm thời gian để đánh giá tác động của việc tăng lãi suất trước đó và các sự kiện gần đây như đợt bán tháo mạnh trên thị trường trái phiếu.

Lý do lớn cho sự tăng trưởng bùng nổ của mùa hè là do người Mỹ tăng cường chi tiêu, bất chấp một loạt các đợt tăng lãi suất từ Cục Dự trữ Liên bang (FED) nhằm làm dịu lạm phát bằng cách làm chậm nền kinh tế. Sự tăng tốc kinh tế, được báo trước bởi dữ liệu tuyển dụng lao động và bán lẻ mạnh mẽ, sẽ không thay đổi kế hoạch của FED để giữ lãi suất ổn định tại cuộc họp của họ vào tuần tới.

Chi tiêu tiêu dùng tăng với tốc độ 4,0% trong quý thứ ba, từ mức tăng 0,8% trong quý trước và cũng là mức tăng lớn nhất kể từ quý IV/2021.

Trong suốt mùa hè, người Mỹ đã háo hức chi tiêu cho những thứ như các buổi hòa nhạc và phim ảnh cao cấp. Nói rộng hơn, chi tiêu bền vững của họ đã được hỗ trợ bởi một thị trường lao động mạnh mẽ và tiết kiệm tích lũy trong đại dịch Covid-19 do chính phủ cứu trợ và lãi suất thế chấp thấp.

Sal Guatieri - chuyên gia kinh tế cấp cao tại BMO Capital Markets ở Toronto, cho biết: “Chúng ta đang chứng kiến điều hoàn toàn ngược lại về một cuộc suy thoái. Người tiêu dùng Mỹ, động lực lớn nhất của nền kinh tế, dường như đã hồi sinh vào giữa năm, phần lớn là do niềm tin được cải thiện trong suốt mùa hè do thị trường chứng khoán phục hồi và giá xăng ổn định hơn”.

Kịch bản hạ cánh mềm

Người sử dụng lao động tiếp tục bổ sung việc làm và tăng lương nhanh chóng, tỷ lệ thất nghiệp vẫn ở mức thấp lịch sử.

Trong khi đó, lạm phát đã giảm mạnh từ mức cao nhất gần đây là 9,1% vào tháng 6 năm 2022. Để chống lại lạm phát cao, FED đã nâng lãi suất quỹ liên bang chuẩn lên phạm vi từ 5,25% đến 5,5% vào tháng 7/2023 - mức cao nhất trong 22 năm.

Chi tiêu của người tiêu dùng, vốn chiếm hơn 2/3 hoạt động kinh tế của Mỹ, có thể là động lực chính của tăng trưởng. Ảnh: Reuters

Các quan chức FED giữ lãi suất ổn định tại cuộc họp của họ vào tháng 9 và đã báo hiệu rằng họ có thể làm như vậy một lần nữa tại cuộc họp vào tuần tới. FED đã trích dẫn những tiến bộ trong việc giảm lạm phát và tăng lợi suất dài hạn, về cơ bản thực hiện một số biện pháp thắt chặt các điều kiện tài chính, là những lý do tiềm năng để kéo dài thời gian tạm dừng tăng lãi suất.

Sự kết hợp giữa việc giá cả tăng chậm lại và một nền kinh tế kiên cường đã làm dấy lên hy vọng nền kinh tế sẽ chứng kiến cuộc hạ cánh mềm, nơi lạm phát giảm xuống xung quanh mục tiêu 2% của FED mà không có suy thoái.

Bill Adams - kinh tế trưởng tại Ngân hàng Comerica cho biết: "Theo ý kiến của tôi, nền kinh tế Mỹ có thể đã vượt qua được thời điểm khó khăn nhất của quá trình bình thường hóa sau đại dịch".

Tăng trưởng có nguy cơ chậm lại

Trong khi một số nhà dự báo hạ thấp khả năng nền kinh tế Mỹ sẽ rơi vào suy thoái, một số khác lại dự đoán nền kinh tế sẽ chậm lại khi người Mỹ phải đối mặt với các rào cản kinh tế.

Dữ liệu tăng trưởng cung cấp một lời nhắc nhở khác về sức mạnh bền bỉ của nền kinh tế và củng cố kỳ vọng lãi suất sẽ duy trì ở mức cao trong thời gian dài.

Trái phiếu kho bạc Mỹ kỳ hạn 10 và 30 năm đã được bán tháo mạnh trong những tuần gần đây, đặc biệt nhạy cảm với kỳ vọng tăng trưởng. Số liệu GDP mạnh cũng có thể ảnh hưởng đến tâm lý người tiêu dùng và doanh nghiệp, điều này có thể có tác động dây chuyền đến hành vi và kỳ vọng lạm phát.

Lãi suất cao hơn trong thời gian dài hơn có thể gây ra sự hạ nhiệt ở một số bộ phận của nền kinh tế. Đầu tư nhà ở, vốn đã giảm trong phần lớn năm nay, có thể suy yếu hơn nữa, khi lãi suất thế chấp tăng lên gần 8% - mức cao nhất kể từ giữa năm 2000 - ảnh hưởng đến nhu cầu về nhà ở.

Số lượng các công ty nhỏ báo cáo việc tiếp cận tín dụng khó khăn hơn đã tăng cao trong một cuộc khảo sát vào tháng 9 từ Liên đoàn Doanh nghiệp độc lập Quốc gia. Điều đó có thể báo hiệu sự sụt giảm trong đầu tư kinh doanh và tuyển dụng.

Lãi suất cao hơn khiến người Mỹ sử dụng thẻ tín dụng và các hình thức vay mượn khác trở nên đắt đỏ hơn, điều này có thể khuyến khích người tiêu dùng hạn chế chi tiêu. Người tiêu dùng sẽ ít có nhu cầu mua hàng nếu họ tiếp tục rút tiền tiết kiệm và tiếp tục thanh toán các khoản vay sinh viên liên bang. Xung đột kéo dài ở Trung Đông và các cuộc đình công lao động ở Mỹ có thể gây áp lực tăng lên lạm phát thông qua giá năng lượng và ô tô cao hơn, điều này sẽ ăn vào sức mua của người Mỹ.

Sự chậm lại trong chi tiêu tiêu dùng cũng sẽ đè nặng lên tăng trưởng chung vì nó chiếm phần lớn sản lượng kinh tế của nước Mỹ. Nhưng nếu nhu cầu vẫn mạnh, điều này có nguy cơ khiến lạm phát cao hơn mục tiêu 2% của ngân hàng trung ương và có thể đảm bảo chính sách tiền tệ thắt chặt hơn.

Andrew Hunter - Phó giám đốc kinh tế Mỹ tại Capital Economics cho biết: "Sẽ rất ngạc nhiên nếu tăng trưởng tiêu dùng vẫn mạnh mẽ như vậy trong quý IV, khi ngày càng có nhiều cơn gió ngược khác để bắt đầu gây thiệt hại cho nền kinh tế"./.

Hoàng Lê (theo The Wall Street Journal/FT)