Kinh tế nhiều điểm sáng nhưng niềm tin thị trường vẫn đáng quan ngại

Các đại biểu tham gia phiên thảo luận về "Cơ hội cho doanh nghiệp từ những chuyển biến vĩ mô"

Nhận định của TS. Võ Trí Thành nêu tại hội thảo “Nhận diện điểm sáng kinh doanh và đầu tư năm 2024” do CafeF (một thành viên của VCCorp) tổ chức sáng nay tại Hà Nội.

Khó khăn đã giảm bớt

Vị chuyên gia này cho rằng, năm 2024 là năm có ý nghĩa đặc biệt quan trọng với Việt Nam bởi quốc gia sẽ bước vào giai đoạn nước rút cho Kế hoạch phát triển kinh tế - xã hội 5 năm 2021 - 2025. Mặc dù đối mặt với nhiều khó khăn và thách thức song kinh tế Việt Nam nói riêng vẫn có những điểm sáng nhất định.

Thứ nhất, nguy cơ suy thoái của các đối tác thương mại tài chính đầu tư lớn nhất của Việt Nam thấp, thậm chí có nơi còn thấp hơn, lạm phát giảm nhanh nên áp lực lên chính sách tiền tệ sẽ giảm.

Bên cạnh đó, xu thế về kinh tế số, xanh, công nghệ đang rất mạnh mẽ.

Việt Nam cũng như các nhà đầu tư đều thuộc nhóm lớn của Việt Nam được hưởng lợi lớn nhất vì sự chuyển dịch của chuỗi cung ứng toàn cầu, đây là điều chưa từng có, ông Thành đánh giá.

Từ năm 2023 và cho đến nay, kinh tế vĩ mô, lạm phát nằm trong tầm kiểm soát, áp lực về tỷ giá, lãi suất cơ bản giảm đáng kể, tạo dư địa cho điều hành chính sách tiền tệ. Ngân hàng Nhà nước 4 lần giảm lãi suất điều hành và sẽ giữ nguyên trong 6 tháng đầu năm 2024. Thị trường trái phiếu doanh nghiệp đã có chuyển biến ổn hơn dù chưa được như kỳ vọng. Tỷ giá có "nhảy" nhưng vẫn ổn, mất giá của VND quanh mức 3% trở xuống là mức thấp.

Đáng chú ý, lĩnh vực xuất khẩu tăng rất mạnh, từ mức tăng trưởng âm rất lớn -11,9% trong quý I.2023 xuống chỉ còn -4,4% cho cả năm 2023; đặc biệt trong 2 tháng đầu năm 2024 tăng trưởng dương tới 19,2% so cùng kỳ.

Một chỉ số nữa cho thấy tín hiệu tích cực của sản xuất công nghiệp là PMI. Gần như tất cả tháng năm 2023 (trừ tháng 2 và tháng 8), PMI đều thấp hơn 50, nhưng 2 tháng đầu năm 2024 đã vượt 50.

TS. Võ Trí Thành trình bày tại hội thảo

Bên cạnh yếu tố sản xuất - xuất khẩu, đầu tư nước ngoài FDI và đầu tư công cũng đã có thành tích đáng chú ý. Cụ thể, tiếp tục đà tăng từ nửa cuối năm 2023, cả mức cam kết và giải ngân FDI tăng rất mạnh trong 2 tháng đầu năm. Cam kết và thực hiện FDI năm 2023 là 36,6 tỷ USD, tăng 32,1% và 23,2 tỷ USD, tăng 3,5%; các con số tương ứng 2 tháng đầu năm 2024 là 4,3 tỷ USD, tăng 38,6% và 2,8 tỷ USD, tăng 9,8%.

"Giải ngân FDI 2 tháng đầu năm gần 10%, con số chưa từng có", ông Thành nhận định.

Về đầu tư công, năm 2023, tỷ lệ giải ngân đầu tư công đạt mức nhiều người vào đầu năm không tin, đạt 676.000 tỷ đồng, bằng 95% kế hoạch, cao hơn 146.000 tỷ đồng so năm 2022. Sang 2024, giải ngân vốn đầu tư công được thúc đẩy mạnh mẽ ngay từ những tháng đầu năm.

Bên cạnh xuất khẩu, lĩnh vực công nghiệp chế biến chế tạo quay trở lại là động lực tăng trưởng, từ mức tăng trưởng -0,4% quí I.2023 lên 3,6% cả năm 2023; riêng 2 tháng đầu năm 2024, chỉ số sản xuất công nghiệp (IIP) tăng 5,9%.

Tại hội thảo, TS. Cấn Văn Lực dự báo, nhìn từ các động lực tăng trưởng, kinh tế Việt Nam năm 2024 - 2025 sẽ tốt hơn khi lạm phát tăng trong mục tiêu, lãi suất giảm nhẹ và tỷ giá ổn định hơn.

Đối với các doanh nghiệp, nghĩa vụ tài chínhđã qua giai đoạn khó khăn nhất, tiếp cận vốnđược duy trì và khả năng huy động vốn cũng như nguồn lực đầu tư – kinh doanh dễ dàng hơn. Trong khi đó, các vướng mắc về pháp lý dần được tháo gỡ, thể chế được quan tâm hoàn thiện. Niềm tin đã phục hồi, dù còn chậm.

Tuy nhiên, TS. Võ Trí Thành lưu ý, còn một vấn đề lớn vẫn đang tồn tại, là niềm tin của thị trường và nhà đầu tư. Trong năm 2023, đầu tư tư nhân chững lại, con số thống kê danh nghĩa có tăng chút, nhưng khi loại trừ yếu tố giá thì thực chất là giảm ít nhiều.

Không chỉ vậy, theo dữ liệu thống kê, tăng trưởng tín dụng tính đến cuối tháng 2.2024 vẫn ở mức âm (-1,1%). Hơn nữa, thị trường bất động sản có "nhích" (giao dịch và thanh khoản) nhưng nhìn chung chưa phục hồi rõ.

Đặc biệt, một động lực để duy trì đà tăng trưởng là tiêu dùng có mức tăng thực ngày càng giảm. Cả năm 2023, tổng mức bán lẻ tăng 7,1%, giảm đáng kể so với mức tăng 10,4 quý I.2023; con số này 2 tháng đầu năm 2024 còn khoảng 5,0%. Lưu ý là mức tiêu dùng từ năm 2023 còn được hỗ trợ phần nào bởi du khách nước ngoài vào Việt Nam tăng khá mạnh.

Chọn ngành để kinh doanh và đầu tư

Trong các phát biểu của mình tại hội thảo, cả TS Võ Trí Thành và TS Cấn Văn Lực đều nhấn mạnh việc các doanh nghiệp cũng như nhà đầu tư cá nhân trước khi tìm kiếm các cơ hội bứt phá đều phải xác định rõ khẩu vị rủi ro và phương thức quản trị rủi ro của mình.

Đối với các doanh nghiệp, cần chủ động tìm hiểu, tiếp cận các chương trình, gói hỗ trợ của Chính phủ; kết nối ngành hàng, đối tác, hiệp hội; tìm hiểu sự dịch chuyển của các thị trường, nguồn cung… và bắt nhịp các xu thế chuyển đổi số, chuyển đổi xanh. TS. Võ Trí Thành đã đúc kết lại chuỗi các hành động này với công thức: “Phòng thủ chắc chắn + Tận cơ vượt khó + Bắt kịp xu thế”.

Từ góc độ của một đơn vị tư vấn hàng đầu, bà Đào Thị Thiên Hương - Phó Tổng Giám đốc, EY-Parthenon - Tư vấn chiến lược, CTCP Tư vấn EY Việt Nam đã gợi mở ra cơ hội phát triển từ việc nền kinh tế số Việt Nam đang phát triển mạnh mẽ với trọng tâm là sự phát triển của thương mại điện tử, dẫn đến nhu cầu cao của các hoạt động logistics phục vụ ngành.

Đối với nhà đầu tư, bối cảnh vĩ mô dần tốt lên trong khi mặt bằng lãi suất ở mức thấp, dòng tiền sẽ tìm đến những kênh đầu tư khác để tìm kiếm lợi suất cao hơn. Kênh đầu tư nào sẽ được chọn?

Bà Dương Thùy Dung, Giám đốc điều hành CBRE Việt Nam, trình bày tại hội thảo

Với câu hỏi "năm 2024 xuống tiền phân khúc bất động sản nào tốt nhất?", bà Dương Thùy Dung, Giám đốc điều hành CBRE Việt Nam cho rằng, điều này còn phụ thuộc vào tổng số tiền đầu tư bao nhiêu vì có rất nhiều sản phẩm, phân khúc trong bất động sản.

Đối với nhà đầu tư tổ chức thì bất động sản thương mại, khu công nghiệp vẫn là khẩu vị của họ. Sản phẩm nhà ở là sản phẩm nhà đầu tư cá nhân quan tâm.

Trong đó, phân khúc trung cấp và tiệm cận trung cao cấp đang là phân khúc được nhiều người quan tâm nhất và là những phân khúc sáng của thị trường trong năm nay và những năm tới, bà Dung nói.

Trên thị trường chứng khoán, theo các chuyên gia, kết quả kinh doanh của các doanh nghiệp niêm yết quay trở lại xu hướng tăng trưởng kể từ quý IV.2023. Các ngành chịu ảnh hưởng bởi biến động giá hàng hóa như vật liệu xây dựng, nông sản và xuất khẩu được kỳ vọng tăng trưởng khả quan nhờ kinh tế toàn cầu phục hồi.

Trong khi đó, tăng trưởng lợi nhuận của nhóm ngân hàng có thể được cải thiện trong năm 2024 nhờ triển vọng tín dụng tích cực hơn. Các nhóm ngành như sản xuất ứng dụng công nghệ cao, logistic, hạ tầng giao thông/năng lượng, công nghệ, tiêu dùng/bán lẻ được đánh giá có triển vọng tăng trưởng giá trị vốn hóa trong giai đoạn tới.

H.Lan